En ook 2015 kan op een haar na worden bijgeschreven aan de annalen van de geschiedenis. Een woelig jaar, Europa kreeg te maken met een praktisch onbeheersbare vluchtelingenstroom vanuit het Midden-Oosten. Er was ontzetting in Europa na aanslagen op de westerse vrijheid. En Griekenland, dat op het nippertje binnen de eurozone bleef. Wonderbaarlijk genoeg vielen er geen gewonden bij een vallende hijskraan in Alphen aan den Rijn, en sinds 1984 zal Nederland voor het eerst ontbreken op EK. Somberheden troef, en de lijst is nog lang niet compleet, maar ik laat het hier bij. Het heeft ook weinig zin, bovendien is in 2015 niet alles kommer en kwel wat de klok slaat. De meeste ontwikkelingen en dingen lopen nu eenmaal zoals ze lopen!
In dit verband moet ik een beetje denken aan een gedichtje van Cees Buddingh (1918-1985) en wel 'Zeer vrij naar het Chinees: De zon komt op, de zon gaat onder. Langzaam telt de boer zijn kloten'Het gedichtje roept bij mij enerzijds een gevoel van relativering op, maar anderzijds van fatalisme. Veel gebeurtenissen lopen zoals ze lopen, en laten zich niet of nauwelijks door ons beïnvloeden. Of we ze nou vervelend vinden en erop tegen zijn, erin geloven of niet, het maakt niet uit, ze zijn er gewoon. Ik realiseer me dat er zoveel factoren zijn die alle plannen kunnen beïnvloeden, dat ik elk jaar maar weer min of meer moet afwachten wat er gebeuren gaat. Het positieve daarvan is, dat het leven zal ik maar zeggen zo wel spannend blijft. Samen met koning Oliebol wens ik iedereen dan ook graag een gezonde en blijmoedige jaarwisseling toe!
Rond drie uur 's middags zouden we bij E in Amsterdam zijn, het werd rond halfvijf. Lange files op de A1 waren de boosdoeners. Op het laatst hebben we bij Muiden maar de afslag Weesp genomen, om zo via Driemond en Abcoude Amsterdam Zuidoost te bereiken. Veel tijdwinst heeft het ons denk ik niet opgeleverd, maar het reed wel prettiger. Vooral het ca. 6 km lange stukje Driemond-Abcoude is prachtig. Het met het Gein mee meanderende weggetje, dat we zo vaak hebben gefietst (zie o.m. mijn stukjes 'Langs het Gein' en 'Een fietstochtje' van resp. 6-7'09 en 12-8'12), is weliswaar eigenlijk te smal voor autoverkeer, maar het gaat net. Je rijd daar onder de rook van Amsterdam in een paradijs, wat een prachtig gebied. Dat vond Piet Mondriaan begin vorige eeuw ook, schoot me te binnen toen we langs de 'Oostzijdse Molen' reden. Mondriaan heeft daar een reeks landschappen met molens geschilderd, waaronder de 'Oostzijdse Molen'.
Piet Mondriaan (1872-1944) 'Oostzijdse Molen aan het Gein' ca. 1903
Al met al arriveerden we wel mooi als laatsten bij E. Ze hadden zich al afgevraagd waar we toch bleven. Zaten jullie dan niet vast in het verkeer? Ja zeker wel, slimme route hé! Ons ge-meander door Weesp en langs het Gein had van alles opgeleverd behalve tijdwinst, integendeel zelfs. Maar we hebben er wel van genoten! Maar goed basta, genoeg hierover! En toen werd het heel gezellig, want de vijf zat inmiddels in het uur! Na een paar uurtjes kletsen en borrelen werd de tafel in gereedheid gebracht voor het grote werk. Gourmetten, daartoe werden een paar forse gourmetplaten strategisch op de lange tafel opgesteld, en op het e-net aangesloten. En werden er schalen met vlees, kip, vis, garnalen en weet ik allemaal niet wat nog meer over de tafel verdeeld. En zo zaten we even later met z'n dertienen gezellig te keuvelen en te bakken en te braden, met de balkondeur op een kiertje voor wat frisse lucht, koud was het niet, dus geen probleem. Echter na een uurtje kokkerellen werd het feest plotseling door een enorme knal wreed verstoord, en zaten we in het donker. Kortsluiting! Wat bleek, de hele snoerhaspel was praktisch gesmolten. Stom, die hadden we natuurlijk af moeten rollen, die gourmetplaten vreten stroom! Gelukkig werd er nog een ander snoertje gevonden, en zo konden we na alle commotie ons gourmetfestijn weer vervolgen. Niet saai, etentje in Amsterdam met knal- en lichteffect. En alles bij elkaar genomen nog heel genoeglijk ook!
In 1915 werd tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) op last van het Duitse bezettingsleger in België de z.g. Dodendraad aangelegd. Een elektrische versperring aan de grens tussen België en Nederland van Knokke tot aan de voorsteden van Aken. De Duitsers wilden zo verhinderen dat er nog meer Belgische vluchtelingen naar het neutrale Nederland zouden vluchten. Het destijds ca. 6 miljoen inwoners tellende Nederland, had tot dan toe al ca. 1 miljoen Belgische vluchtelingen binnen haar grenzen opgevangen! Maar evengoed zei koningin Wilhelmina nog in haar troonrede op Prinsjesdag 1915, dat Nederland alle ongelukkigen die binnen haar grenzen een toevlucht zochten, met open armen zou ontvangen. En dat gebeurde ook, hoewel niet meer in zo'n grote getale als in het begin van de oorlog, want de z.g. Dodendraad was behoorlijk effectief. Zo'n 850 Belgen schijnen bij hun poging om de grens te passeren om het leven te zijn gekomen.
Het is geschiedenis, zomaar een vluchtelingen verhaal uit de Grote Oorlog van een eeuw geleden, toen Europa het epicentrum was! Maar ook de wereld van 2015 kent zijn vluchtelingenverhaal. Al is de wereld in 100 jaar mondialer geworden, en zijn grenzen in meerdere opzichten vervaagd, het zijn verhalen van alle tijden. De Duitse bondskanselier Angela Merkel kreeg met haar 'Wir Schaffen Das' half Europa over zich heen. Ze werd door menig cynisch en lafhartig politicus verguist. Onterecht vind ik, waarom zouden we als gegoede middenklassers in Europa, onze morele waarden en idealen de kop in moeten laten drukken door cynische en lafhartige politici?
Ieder weldenkend mens snapt wel dat Europa binnen zijn grenzen niet de hele wereld van bed, bad en brood kan voorzien. Ook al zou dat kunnen, dan zou dat het einde van Europa zijn. Maar aan de andere kant, als Europa niet in staat is om zijn, voor miljarden mensen tot de verbeelding sprekende universele principes van vrijheid, gelijkheid en broederschap te herijken, zou ze van binnenuit met al haar euro's verstikken. We doen mogelijk allemaal wel eens cynisch over Europa, maar als je wat rondkijkt en ziet hoe het er in andere continenten aan toe gaat, zie je ook dat veel mensen daar dromen van wat ons hier in Europa uiteindelijk al aardig gelukt is.
Het lijkt erop, dat we ondanks al ons kunnen en onze idealen, toch de kop in het zand steken. Voorlopig zijn de eerste slachtoffers de vluchtelingen, maar op termijn loopt door het conformisme aan de hypocrisie van onze halfslachtige politici, de hele Europese beschaving gevaar. Lastig misschien, maar moed tonen met z'n allen en opkomen voor onze humanistische idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap is in deze tijd naar mijn idee een goede kerstgedachte!
Het was zondagmiddag een drukte van belang in de binnenstad van Kampen. 'Kerst in Oud Kampen' is in feite één groot theater met zang, muziek en historische doorkijkjes naar een ver verleden met ontmoetingen van personages uit Charles Dickens' kerstverhalen. Kortom, puur vermaak op straat en in enkele kerken met koren, muzikanten, acteurs, actrices, ganzen en attracties. En uiteraard niet te vergeten de gezellige kroegjes en terrasjes. Leuk allemaal, maar het slenteren langs de vele vermakelijkheden ging ons niet in de kouwe kleren zitten. We waren blij dat we zo af en toe even een kroegje in konden duiken. Maar de langste tijd hebben we echter doorgebracht in de 'Buitenkerk' waar diverse koren acte de presence gaven. 'Vox Five' waarin mijn oudste zus een steentje bijdraagt, was één van de koren die daar optraden. Zoals ze zelf zeggen: Een vijfstemmige Kamper zanggroep waar alles draait om diversiteit en kwaliteit! Een gemengd koor van zo'n 80 personen, dat de sterren van de hemel zingt. Ze zingen pop-, rock- en blues vanaf de zestiger jaren tot heden. Uiteraard had 'Vox Five' het repertoire vanwege de kerst een beetje aangepast, maar het plezier en de energie spatte er evengoed ook nu vanaf!
We moesten wel een beetje lachen om de enthousiaste manier van leiding geven van Anton Jansma. Op een gegeven moment stond hij in een soort van tovenaarspak compleet met punthoed voor het koor te springen, en liep hij soms zelfs, het koor ver achter zich latend, een eind de kerk in. Maar het koor was kennelijk wel gewend aan dergelijke strapatsen van hun dirigent, want ze zongen onverstoord en keurig in de maat verder. Ik denk dat Anton Jansma zo af en toe even een onbedwingbare behoefte aan persoonlijke aandacht heeft. Van mij mag ie, het laat onverlet dat hij een groot koor kwalitatief tot grote hoogte heeft weten op te stuwen. Petje af voor zijn arrangementen en composities, en hoe hij als muzikaal leider 'Vox Five' en andere koren weet te enthousiastmeren en te begeleiden.
Rond een uur of acht hebben we de auto maar weer eens opgezocht. 'Vox Five' ging volgens het programma nog wel een uurtje door, maar wij waren voor dat moment op muzikaal gebied even verzadigd. Het was een bijzondere en mooie middag daar in de oude Hanzestad.
De Rooms-Katholieke Parochie Heilige Maria Zuivering in Putten zat zaterdagavond praktisch tot aan de nok toe vol. Begrijpelijk want het Puttense Klein-koor 'Vol-Luid' gaf weer eens acte de presence in dit sfeervolle kerkje. Een kerkje dat in de jaren 1938-1939 door de Amsterdamse architect J.J. Hellendoorn (1878-1959) is ontworpen in een min of meer eclectische stijl. Over het prachtige kerstconcert, hetzelfde dat Vol-Luid een week eerder bij wijze van spreken als generale repetitie ook al ten gehore had gebracht in de Catharinakapel in Harderwijk, heb ik in mijn stukje 'een prachtig concert in H'wijk' van 17 december 2015 al het nodige gezegd. De Puttense uitvoering deed daar niets aan ten onder, de mensen, de ambiance, prachtig, wederom een ontroerend mooi concert!
Onderstaand programma geeft ook min of meer de vertaling weer van het gezongen repertoire.
Het was zondagmiddag een gezellige boel in restaurant 'De 4 jaargetijden' aan de IJsselkade. Het derde van de in totaal acht in dit seizoen door Jazzclub Kampen georganiseerde jazzconcerten vond er plaats. (Van oktober tot april vindt er in 'De 4 jaargetijden' elke tweede zondag van de maand een Jazzmiddag plaats). Deze keer was de 'De Blue Silver Jazzband' van de partij, een in 2013 opgerichte band, gevormd door een vijftal amateur muzikanten uit Groningen en Drenthe t.w. Jack Brinkman: trombone, vocal; Remy Huiting: sopraan-, alt- tenorsax, klarinet; Anton Jacké: cornet, vocal; Julius Pangkey: tenorbanjo, plectrumbanjo, gitaar en Jan Wouters: sousafoon,bas. De mannen speelden met een aanstekelijk enthousiasme de sterren van de hemel met ongecompliceerde oude stijl jazz uit het New Orleans en Dixieland repertoire. Een vrolijk stemmend repertoire dat ze vaak als 'street-band' brengen, maar waar ze zoals zondag bleek ook als podiumorkest goed mee uit de voeten kunnen.
We werden tijdens het concert tot onze verrassing zo af en toe op een warme versnapering getrakteerd. Vol trots stelde mijn olijke buurman, (toevallig één van de sponsoren van het jazzfestijn), zich aan me voor als de 'Worstenman Engelbert'. De warme worst die we daar kregen, was dan ook van hem liet hij me weten. Daar stond hij dagelijks mee op de markt. Wat er allemaal in zijn worsten verwerkt zat, kon hij me niet vertellen, maar ik moest beamen dat ze smakelijk was. Een vermakelijk intermezzo! Na afloop hebben we even verderop aan de IJsselkade samen met G en C een punt achter de leuke middag gezet met een voedzaam hapje in eetcafé 'De Bastaard'.
Kunstcentrum Catharinakapel organiseert kleinschalige culturele activiteiten op het gebied van theater, film, muziek en beeldende kunst in de prachtig historische kapel midden in het centrum van Harderwijk. Een kleine kapel van een ongeëvenaarde ambiance, diversiteit en toegankelijkheid! Sowieso het gedroomde decor voor de beroemde koffieconcerten op de zaterdagochtenden. Van kamer- en kleinkoren tot jazz, funk, folk, spirituals, pianorecitals, koperensembles en noem maar op. Alles komt voorbij, afgelopen zaterdag was kleinkoor Vol-Luid uit Putten van de partij. Niet voor de eerste keer trouwens, zie o.a. in mijn blogarchief de stukjes 'Vol Luid' van 2 maart 2008, 'muzikaal weekend II' van 20 december 2010, 'Kleinkoor Vol-luid' van 12 maart 2012 en Muziek in H'wijk! van 20 oktober 2014.
Steeds weer wordt ik verrast door de herkenbare klankkleur van Vol-Luid, en hoe die desalniettemin alsmaar lijkt te ontwikkelen en te verfijnen. Het koffie(kerst)concert onder de bezielende leiding van dirigent Hetty van Beek, werd zaterdag deels begeleid door Carolien Hoogeveen, piano en Natascha van den Bosch, klarinet.
Het repertoire bestond o.a. uit nummers als O come Emmanuel; One small child; Mary did you know; O Holy Night en nog veel meer. Het prachtige O Holy Night van Adolphe Adam (1803-1856) heb ik met m'n telefoontje opgenomen. Vanaf de plek waar ik zat werden een aantal koorleden aan het oog ontrokken door een pilaar, maar ze waren goed hoorbaar, en daar gaat het primair om. Luister en geniet mee, solist was Gert v.d. Haar.
Het koffie(kerst)concert werd afgesloten met het altijd prachtige nummer 'Stille Nacht', waarbij door het aanwezige publiek in de kapel enthousiast werd meegezongen!
Het in Gouda in 1936 opgeleverde boezemgemaal is vernoemd naar de toenmalige dijkgraaf van het Hoogheemraadschap van Rijnland mr. P.A. Pijnacker-Hordijk. Het gebouw, qua stijl te rangschikken onder het zakelijk expressionisme, is een ontwerp van de Leidse architect B. Buurman. Het is één van de vier grote boezemgemalen die het overtollige water vanuit Rijnlands gebied afvoert, en loost op de Hollandsche IJssel. Het is echter ook een gemaal dat in tijden van droogte zoet water vanuit de Hollandsche IJssel kan inlaten. Daarmee is het gemaal, dat volgens Bartjens, na een renovatieperiode van ca. 2,5 jaar, begin 2016 wederom zal worden opgeleverd, tot op de dag van heden van groot belang voor de waterhuishouding in het Rijnlandse gebied. Vanwege dit belang moest het gemaal dan ook tijdens de gehele renovatieperiode dienst blijven doen!
Onlangs hebben we met ons herenleedclubje op initiatief en uitnodiging van onze geachte herenleder André H, die middels architectenbureau Aletta van Aalst & Partners nauw betrokken is bij de renovatieplannen, het gemaal bezocht. Een mini-excursie zal ik maar zeggen, met als reeds gezegd dus André en verder Ab B, Eric M. en ondergetekende.
Het gemaal met een uitmaalcapaciteit van totaal 2070 m3/min. ligt gesitueerd in het z.g. Stroomkanaal, dat t.p.v. de aansluiting met de Hollandsche IJssel min of meer parallel loopt aan het Gouwekanaal. Behalve dat beide kanalen destijds zijn gegraven t.g.v. de beheersing van de waterhuishouding van het Rijnlandse gebied, is m.n. het Gouwekanaal destijds ook gegraven om de binnenstad van Gouda te ontlasten van het scheepvaartverkeer. Immers om per schip van de Gouwe op de Hollandsche IJssel te komen of andersom, moesten ze vroeger via de Havensluis of de Mallegatsluis door de binnenstad varen. Een omslachtige en tijdrovende bezigheid voor de schippers, helemaal toen de schepen mettertijd geleidelijk een maatje te groot werden.
Behalve uit bouwkundige werkzaamheden bestond de renovatie van boezemgemaal Rijnland mr. P.A. Pijnacker-Hordijk uit civieltechnische, werktuigbouwkundige, elektrotechnische en automatisering technische werkzaamheden. De werkzaamheden bestonden uit het renoveren en herstellen van het gevelmetselwerk, het vervangen/renoveren/terugplaatsen van de stalen gevelkozijnen, maken van een nieuw inkoopstation, terreininrichting, reinigen en repareren van zuig- en perskokers, alsmede diverse bouwkundige aanpassingen ten behoeve van de W- & E-installaties. De werktuigbouwkundige werkzaamheden bestonden globaal uit het renoveren van de krooshekken en de inlaat- en persschuiven. Twee van de drie stationaire dieselmotoren van het boezemgemaal hebben plaats gemaakt voor drie elektromotoren met een uitmaalcapaciteit van totaal 2400 m3/min. Eén van de diesels is gecombineerd met een elektromotor.
Mede omdat het gemaal een Rijksmonument is, stelde het Hoogheemraadschap van Rijnland de eis, dat de cultuurhistorische kenmerken van het boezemgemaal behouden bleven. En dat is volgens mij wel aardig gelukt.
De enig overgebleven zescilinder dieselmotor uit 1936 van Werkspoor met een vermogen van 460 pk, is in het boezemgemaal als werkend monument behouden gebleven. Daarnaast staan iets verderop de drie nieuwe, verticale in lijn geplaatste 'Alconza' (Spanje) elektromotoren, die op afstand te bedienen zijn.
Al is de geur van dieselolie, de geur van de klassieke machinekamer zal ik maar zeggen, nu door vermenging minder prominent aanwezig, ze blijft door het intact houden van die ene grote dieselmotor toch mooi bestaan. Beetje nostalgische flauwekul uiteraard, maar toch prima dat zo behalve allerlei bouwkundige details, ook de geur nog tot de cultuurhistorische kenmerken van het 80 jarige boezemgemaal behoord.
Nadat we op de benedenverdieping ook nog diverse ruimten hadden bekeken met een indrukwekkende hoeveelheid elektrotechnische en automatisering technische apparatuur, zat de bezichtiging van het boezemgemaal erop. Boezemgemaal Rijnland mr. P.A. Pijnacker-Hordijk, een mooi civieltechnisch project, de komende tijd voorbereid op klimaatverandering en stijging van de waterspiegel.
Na het boezemgemaal zijn we in Gouda naar de Museumhaven gereden voor een korte wandeling daar. De Museumhaven ligt tussen de Mallegatsluis, een verbinding met de Hollandse IJssel, en de Guldenbrug, verderop in de Turfsingel. De Museumhaven maakt deel uit van het Havenkwartier van Gouda, een locatie met een rijke waterhistorie. De Museumhaven is een vrij toegankelijk openluchtmuseum met museale schepen in een heel bijzonder stadslandschap. Een sfeer die tot halverwege 1900 in de hele binnenstad van Gouda te vinden was.
Gouda heeft haar contact met de IJsseloever grotendeels verloren. Dit is vooral een gevolg van de drukke verkeersweg langs de rivier. Gelukkig zijn er plannen om hier verandering in te brengen en van Gouda weer een echte havenstad te maken. De stad ligt op een knooppunt van vaarwegen en heeft niet alleen verbindingen met het Groene Hart maar zelfs een vrije verbinding met de zee. Maar na de Watersnoodramp in 1953 werd de haven bij het Tolhuis afgesloten middels een dam. Echter inmiddels omarmt de gemeente Gouda het plan ‘Gouda Havenstad’, wat een herstel van de oude doorvaart voor ogen heeft.
Voormalige volmolen uit 1631, op de achtergrond stellingmolen 't Slot.
De Grote Volmolen is de enige overgebleven volmolen van Gouda. Het vol in volmolen verwijst naar vollen, wat het ruw maken van wol is. Binnenin de molen zette het water van de IJssel een scheprad in beweging. Hierdoor loosden de volmolens in Gouda water op het achterland, evenveel als de vijf windmolens er weer uit konden malen, tot woede van de polderbesturen. Pas in 1869 werd hierover een compromis bereikt. De molen werd in 1631 gebouwd en is na 1869 is gebruik geweest als kaaspakhuis.
Blik op de gracht-sluizen vanaf de Westhaven gezien. Het gelige gebouw op de achtergrond is 'Magazijn de Zon', momenteel een vestiging van de ING-bank. Over 'Magazijn de Zon' las ik het volgende:
In 1904 vestigden de gebroeders Van Haeren, twee ondernemers afkomstig uit 's-Hertogenbosch, zich in Gouda en begonnen op de hoek van de Dubbele Buurt en de Wijdstraat een zaak in manufacturen en dergelijke. Het bedrijf kreeg de naam 'Magazijn de Zon' en werd een filiaal van Vroom & Dreesmann. Enkele jaren later kochten ze ook de naastgelegen woning en gaven architect Piet Buskens de opdracht om beide panden te vervangen door een nieuw warenhuis. Buskens gaf het gebouw een jugendstilkarakter. Hij maakte daarbij gebruik van glas in lood, staal, natuursteen en siermetselwerk.
Mede door de centrale ligging, recht tegenover de Markt, is het een beeldbepalend gebouw geworden in het centrum van Gouda.
Het Oude Stadhuys is een monumentaal pand dat stamt uit de vijftiende eeuw. Het ligt midden in de historische binnenstad van Gouda. Eén van de meest indrukwekkende panden van Gouda.
De geschiedenis van het monumentale pand gaat terug tot 1395 las ik. Echter in 1448 zijn ze pas begonnen met de bouw, die uiteindelijk in 1459 was voltooid. Sindsdien zijn er vele renovaties en verbouwingen geweest. Voor het laatst is het gebouw in 1996 gerestaureerd.
Sinds 2012 vinden er geen raadsvergaderingen meer plaats, maar in het sfeervolle pand met z'n prachtige marmeren vloeren, glas-in-loodramen en tapijtkunstwerken vinden regelmatig allerlei andere bezigheden plaats, zoals o.m. congressen, seminars, vergaderingen, productlanceringen en bedrijfsfeesten.
De Sint-Janskerk of Grote Kerk in Gouda is een grote kruiskerk in gotische stijl. De kerk is beroemd vooral vanwege de reeks gebrandschilderde ramen. Het kerkgebouw zelf heeft karakteristieke overkappingen en is het langste kerkgebouw in Nederland met 123 meter, buitenwerks.
In hoofdzaak dateert de kerk uit de 15e en 16e eeuw, maar de historie van het gebouw gaat verder terug.
De Sint-Janskerk is gewijd aan Johannes de Doper, de schutspatroon van Gouda. De symbolische kleuren van deze heilige, rood en wit, zijn in het stadswapen terug te vinden. De kerk behoort tot de top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten.
Lazaruspoortje (1609) gemaakt door Gregorius Cool, nu toegang tot museum en de museumtuin.
Het Lazaruspoortje is destijds gemaakt als toegangspoort voor het toenmalige leprozenhuis aan de Gouwe. De afbeelding op het poortje toont de gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus (Lucas 16:19-31). Lazarus vraagt om kruimels te mogen eten die overschieten van de maaltijd van een rijke man. Hij krijgt echter slechts de zorg van honden, die zijn zweren likken. De man en de vrouw ter weerszijden van deze afbeelding zijn leprozen met een lazarusklepper en een aalmoezenschaaltje in hun hand. Daarboven een afbeelding van Lazarus, na zijn dood, in de schoot van Abraham. Lazarus werd de beschermheilige van de melaatsen.
Nadat we de auto in het 'Bolwerk' hadden geparkeerd, een parkeergarage aan de Sint Mariewal, hadden we dorst en trek in een bitterballetje. Niet zo gek natuurlijk, want de vijf zat inmiddels in het uur. Via het Pottersplein en de Nieuwehaven zijn we naar de Kleiwegstraat gewandeld, alwaar we tegen 'De Goudsche Pijp' aanliepen. Een gelegenheid die het midden hield tussen een pannenkoekenhuis en een Grieks eettentje. Maar wij kwamen echter alleen voor een drankje en een paar bitterballetjes. Geen probleem, ook daarvoor konden we in 'De Goudsche Pijp' terecht. En zo kwam het dat we daar even later gezellig en tevreden om de tafel zaten te ouwehoeren over van alles en nogwat.
Wat vroeger een Lichtfabriek was is nu eten, drinken en feesten waar het omgaat. Rond 1910 verzorgden de Gemeentelijke Lichtfabrieken Gouda vanaf deze locatie de stroomvoorziening van Gouda en omgeving.
Maar als gezegd, nu is het daar eten geblazen, en dat hebben we gedaan ook. Goeie kaart, goeie bediening en nog gezellig ook. Dat wij niet de enige waren die dat vonden, bleek wel uit het feit dat de tent praktisch vol zat. En dat voor een gewone doordeweekse dag.
Rond een uur of halftien hebben we de auto maar weer eens opgezocht. We moesten nog naar Weesp, maar bij Utrecht konden we vanwege wegwerkzaamheden de A2 niet op, lekker dan. Via de A28 en de A1 zijn we er uiteraard ook gekomen, een behoorlijke omweg dus. Maar we hadden met z'n viertjes een leuke middag gehad, het kon ons goede humeur dan ook niet echt drukken.
Het was een mooie herenleed mini-excursie! Moeten we beslist wat vaker doen.
Afgelopen dinsdag hebben we het CODA museum in Apeldoorn weer eens bezocht. Een aardig museum, waar behalve verzamelen en tonen van belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen, het starten en voeren van discussies, ontwikkelen en doorgeven van kennis, informatie en documentatie op het gebied van literatuur, muziek, film, archieven en de geschiedenis van Apeldoorn, ook het verzamelen, vertonen en vertellen over mode- en kunstenaarssieraden en beeldende kunst op én van papier tot de kerntaken behoord. Twee exposities trokken deze keer in het bijzonder onze aandacht t.w. 'Teun Hocks' en 'The Weather Diaries'.
'Teun Hocks'
Het oeuvre van Teun Hocks (Leiden, 1947) wordt gekenmerkt door vakmanschap, een scherp gevoel voor humor en zijn grote gave als verhalenverteller. Hij is niet alleen de maker van het werk maar fungeert ook telkens als hoofdpersoon; veelal een man van middelbare leeftijd die in absurde maar op het eerste oog alledaagse situaties terechtkomt. Het is geen onverschrokken held maar een Buster Keaton of Elckerlijck die geconfronteerd wordt met een surrealistische wereld of met een onwaarschijnlijke en onhaalbare taak. In zijn vaak typische Hollandse taferelen met weidse landschappen of wat burgerlijke interieurs speelt hij niet alleen met het alledaagse, maar zien we ook een allegorie van zotheid en referenties aan de magische werelden van Pieter Breughel en René Magritte. Soms is het beeld zuiver komisch, maar evenzo vaak is het poëtisch, surrealistisch, absurd of zelfs tragikomisch waarbij Hocks alle elementen uit een film of verhaal in een beeld vervat.
'The Weather Diaries'
In tegenstelling tot traditionele antropologen die de camera gebruiken om bevolkingsgroepen en hun culturen op wetenschappelijke wijze vast te leggen, transformeerden Cooper & Gorfer (Sarah Cooper, Amerika 1974 en Nina Gorfer, Oostenrijk 1979) hun waarnemingen tot poëtische beeldverhalen. Zij verwerkten hun reisimpressies tot geënsceneerde foto’s die zij vervolgens aanvulden met kleurlagen, structuren en symboliek. Tijdens hun reis ontdekten Cooper & Gorfer dat de steeds wisselende weersomstandigheden, de geïsoleerde ligging en de beperkte beschikbaarheid van grondstoffen en materialen een unieke bron van creativiteit en inspiratie vormen voor de kunstenaars en ontwerpers uit IJsland, Groenland en de Faeröereilanden. Wat de verschillende culturen van IJsland, Groenland en de Faeröereilanden verbindt, is de behoefte om de specifieke, nationale identiteit te behouden. In Ena with Eyes Shut, werk van Nikolaj Kristensen en posterbeeld van deze tentoonstelling, zien we de nationale klederdracht van Groenland. Het kostuum is voornamelijk opgebouwd uit glazen kralen. Het gewicht is paradoxaal: het symboliseert tegelijkertijd de trots en de beperkingen die tradities – en de angst ze te verliezen – met zich meebrengen.
En passant hebben we daar ook de expositie IRON(Y) nog gezien. Sieraden van de Zwitserse ontwerpster Sophie Hanagarth (Lausanne, 1968). Armbanden, ringen, kettingen noem maar op van ijzer en koper. Ze speelt in haar werk met conventies, de stijfheid van het denken en de moeilijkheid van het openstaan voor iets dat afwijkt van het gangbare.
Lang geleden, in de vierde klas van de lagere school, had ik een onderwijzer die Doornbos heette. Een naam die ik ruim 6 decennia later nog steeds niet vergeten ben, en ook niet vergeten zal. Meester Doornbos gaf vaderlandse geschiedenis en kon vertellen als geen ander. Weliswaar moesten we ook van hem jaartallen opdreunen, maar dan kwam het, dan vertelde hij een bij een jaartal behorend verhaal waar we ademloos naar luisterden. We hingen aan zijn lippen gekluisterd als hij bijv. de Tachtigjarige Oorlog en de inquisitie behandelde.
Ik moest aan meester Doornbos denken toen ik onlangs 'Rode sneeuw in december' las, een historische roman uit 2012 van Simone van der Vlugt (Hoorn, 1966). Kort samengevat is het een historische roman tegen de achtergrond van de Tachtigjarige (Godsdienst)Oorlog (1568-1648). Het is 1552, de vooravond van de Tachtigjarige Oorlog. Lideweij Feelinck krijgt een relatie met de jonge arts Andries Griffioen, aanhanger van het protestantisme. Om met hem te kunnen trouwen trotseert ze de wil van haar katholieke vader, die daardoor met haar breekt en haar onterft. Het jonge stel vestigt zich in Breda, waar ze een nauwe band krijgen met prins Willem van Oranje (1533-1584). Maar het politieke klimaat verandert, het protestantisme wint terrein terwijl onder koning Filips II (1527-1598) de inquisitie hoogtij viert. Willem van Oranje vlucht naar Duitsland, waar hij zijn legers organiseert om in opstand te komen tegen koning Filips II. Lideweij vlucht met haar gezin naar het rustige Naarden in het Noorden, waar ze zich veilig waant. Tot op 1 december 1572 een verschrikkelijk lot het kleine stadje treft, waarbij praktisch alle inwoners worden vermoord.
De meest aangrijpende passage in de historische roman van Simone van der Vlugt vind ik. Ook al volgen er in die periode meer gruwelijkheden zoals het beleg en de overgave van Haarlem (1572-1573) met duizenden executies als gevolg. En de belegering van Alkmaar en Leiden daarna, met de bedoeling de bevolking door uithongering tot overgave te dwingen. Gelukkig werden die steden uiteindelijk door de legers van Willem van Oranje en de Geuzen ontzet.
Een vreselijke tijd die al zo'n 443 jaar achter ons ligt. Dergelijke gruwelijkheden kunnen we ons in de huidige tijd niet meer voorstellen! Of toch wel? Om maar eens wat te noemen, wat gebeurde er tijdens de 2e wereldoorlog bijvoorbeeld op 10 juni 1944 in het Franse dorpje Oradour-sur-Glane of op 1 oktober 1944 in het Veluwse dorpje Putten? Of recenter op 11 juli 1995 in de Bosnische stad Srebrenica? Om maar te zwijgen over de meest recente terreuraanslagen her en der door IS. En zo is er nog een flinke waslijst van hedendaags barbarisme op te stellen.
En is het ook niet te bizar voor woorden dat de strijd tussen het protestantisme en het katholicisme, dat heel Europa in de Tachtigjarige Oorlog veranderde in een bloedige arena, primair vergelijkbaar is met de huidige richtingenstrijd binnen de islam tussen de sjiieten en soennieten in Irak en Syrië. De kiem van deze richtingenstrijd schijnt nota bene in de zevende eeuw te liggen, en ging over de vraag wie Mohammed moest opvolgen. Niet te geloven, maar ook nu weer worden steden en dorpen uitgemoord. In ruim 400 jaar niets geleerd!
De Tachtigjarige Oorlog in Europa leidde uiteindelijk tot revoluties in verschillende Europese landen. Alles kwam op een helling te staan, godsdienst, politiek en recht veranderden voor altijd. Nu, ruim vier eeuwen later dus, wordt wel gezegd dat het protestantisme als de bakermat van de moderne democratie en het kapitalisme kan worden gezien. Kan zijn, maar dus ook en vooral, dat het aanhangen van een religie in welke vorm dan ook, allesbehalve bijdraagt aan vrede en veiligheid in dit ondermaanse bestaan!
Er wordt wel gezegd, wat Rembrandt (1606-1669) is voor Nederland is Turner (1775-1851) voor Groot-Brittannië. Begrijpelijk, want hoewel Rembrandt ruim anderhalve eeuw eerder geboren is dan Turner, en Rembrandt tot de barok behoorde en Turner tot de romantiek, hadden ze gemeen dat ze allebei absolute meesters waren in het schilderen van het licht. Turner beheerste de licht/donker-techniek in zowel olie- als waterverfschilderijen, hij gold als één van de grondleggers van de Engelse aquarellandschap-schilderkunst. Verder wordt Turner ook wel gezien als één van de voorlopers van het impressionisme.
De dubbeltentoonstelling 'Gevaar & Schoonheid - Turner en de traditie van het sublieme' is verdeeld op basis van de vier elementen die terugkomen in Turner's werk t.w. vuur en water, die we j.l. oktober in museum 'de Fundatie' in Zwolle hebben gezien (zie in mijn blogarchief stukje 'op een zondag in de Fundatie' van 12 oktober 2015) en aarde en lucht, die we gisteren hebben gezien in Rijksmuseum Twenthe in Enschede. Als we de drukte bij de expositie in Enschede willen ontlopen, moeten we denk ik sowieso niet in het weekend gaan, schreef ik in mijn stukje over Turner in de Fundatie. Maar kennelijk ook niet op een vrijdag, want ook nu was het erg druk. Maar goed, al was het af en toe reikhalzend, we hebben genoten van de tentoonstelling.
Joseph Mallord William Turner, de meester van het sublieme landschap, weet in zijn schilderkunst als geen ander de grootsheid van de natuur en de nietigheid van de mens tot uitdrukking te brengen. Echter los van heersende regels en waarden weet Turner de natuur te onderwerpen aan zijn eigen wetten en regels. Een natuurgetrouwe weergave van het landschap maakt bij hem plaats voor een landschap dat is ingegeven door zijn persoonlijke beleving. Onderwerp en stijl zal ik maar zeggen vallen samen, wat de zeggingskracht van Turner's schilderijen en aquarellen een bijzondere meerwaarde geeft.
Vorig jaar werd het al aangekondigd (zie in mijn blogarchief stukje 'Mozart Concert' COV Putten van 17 oktober 2014), een jubileumconcert van de Christelijke Oratorium Vereniging te Putten. Afgelopen zaterdagavond was het zover en waren we van de partij. Een vriend van ons die in de COV bij de baspartij zijn steentje bijdraagt, had ons op een toegangskaart getrakteerd. Vanaf kwart voor zeven stond de kerk open, maar rond zeven uur zat de kerk praktisch al stampvol. Alleen op de achterste banken konden we nog een plaatsje vinden, het was niet anders. Het zicht op koor en orkest was niet optimaal, maar het geluid was prima, en daar ging het primair uiteindelijk om. Goeie akoestiek heeft dat kerkje trouwens. Ik weet niet hoe vaak ik in het verleden de cantates van Johann Sebastian Bach's Weihnachtsoratorium wel niet gehoord heb, maar vaak. Het nam niet weg dat ik ook deze keer weer ademloos heb zitten luisteren.
Bach's muziek geldt als hoogtepunt van Lutheraanse kerkmuziek en als 'muzikale uitdrukking van de Reformatie' heb ik eens gelezen. Naar Bach's mening had muziek twee wezenlijke doelen: muziek behoort 'tot Gods eer en tot ontspanning van het gemoed' te zijn. Natuurlijk kan ik me als notoire heiden in het laatste deel van Bach's doelstelling goed vinden. Maar iedereen is uiteraard vrij om zich ook in het eerste deel van Bach's doelstelling te kunnen vinden. Mooie muziek tot eer en glorie van alles wat in ons universum genieten kan, zal ik maar zeggen! Ik heb in ieder geval genoten, en zo goed en kwaad als het ging, heb ik de prachtige en ingetogen compositie van het slotkoraal van de vierde cantate nog kunnen opnemen ook.
Onlangs 'Expeditie Land Art' gezien, een expositie in de Amersfoortse Kunsthal KAdE, georganiseerd rondom de publicatie van het boek 'Expeditie land art' van Sandra Smallenburg, kunstcriticus bij NRC Handelsblad. Ze gaat in haar boek op zoek naar landschapskunstwerken, oftewel landschappen die dienen als kunst, in verlate gebieden in Amerika. Smallenburg vindt op verschillende plekken kunstwerken, zoals in zoutmeren, hoogvlaktes en in het binnenste van een eeuwenoude vulkaan. Echter niet alleen buiten Nederland zijn dergelijke kunstwerken te vinden, ook hier tref je her en der landschapskunstwerken aan, bijvoorbeeld in de Flevopolders zijn werken van Daniel Libeskind, Richard Serra, Piet Slegers, Robert Morris en Marinus Boezem te vinden, in Den Haag werk van Ian Hamilton Finlay en in een zandafgraving bij Emmen van Robert Smithson. (Zie in mijn blogarchief o.m. de stukjes 'broken circle/spiral hill' van 21 november 2011; 'Land-art in Emmen' van 11 juli 2013 en 'boomkathedralen' van 31 maart 2014).
De nadruk in de expositie in Kunsthal KAdE ligt echter op zes pioniers van de land art-beweging t.w. Nancy Holt, Robert Smithson, Walter De Maria, James Turrell, Richard Long en Marinus Boezem en hun invloed op een jonge generatie kunstenaars, te weten Francis Alÿs, Tacita Dean, Mario Garcia Torres, Zeger Reyers, Pierre Bismuth en Lara Almarcegui. Maar wie er oog voor heeft, herkent de pioniersgeest van de land art-kunstenaars in het werk van tal van hedendaagse kunstenaars. Je ziet het in de magische video nummer acht: Everything is going to be alright (2007) van Guido van der Werve, waarin de kunstenaar eenzaam over een ijsvlakte loopt terwijl hij op de hielen wordt gezeten door een enorme ijsbreker. Diezelfde pioniersgeest is terug te vinden in het werk ‘When Faith Moves Mountains’ dat Francis Alÿs in 2002 even buiten Lima in Peru maakte en in de film The Schlieren Plot van de Mexicaanse kunstenaar Mario Garcia Torres. Sinds 2013 leeft Spiral Jetty ook voort in de digitale wereld. Toen dook de spiraalvormige pier op in het virtuele landschap van de populaire videogame Minecraft. Spiral Jetty is het archetype van land art, vindt Jan Robert Leegte, de maker van de digitale Spiral Jetty. Daarom moest hij een plekje krijgen in het spel.
'Everything is going to be alright'
Een boeiende expositie die voor een groot deel uit documentatiemateriaal bestaat, met enkele interessante uitzonderingen. Bijvoorbeeld een werkje van de Nederlandse landschapskunstenaar Marinus Boezem. Een veldje riet in jute zakken staat in de grote zaal in de wind van een paar ventilatoren te ruisen dat het een aard heeft. Een heuse landschaps(kunst)beleving binnen de muren van het museum zal ik maar zeggen. Maar voor mijn gevoel accentueerde het rustgevende geruis a.h.w. een sfeer van innerlijke verstilling, die ik in deze expositie in de Amersfoortse kunsthal ervoer.
Alles in het onlangs geopende nieuwe 'Station Arnhem Centraal' golft, glooit en stroomt las ik in een artikel van Bob Witman in de Volkskrant. Dat kan je wel stellen, tijdens de ontwerpfase werd zelfs de hulp ingeroepen van scheepsbouwkundige rekenmeesters. De reguliere bouwberekeningen bleken simpelweg niet toereikend voor de geavanceerde draagconstructies die architect Ben van Berkel van UNStudio had bedacht. Meer dan vijftien jaar hebben de bouwperikelen rond dit project geduurd. Eigenlijk had het station in 2009 al geopend moeten worden, maar mede door problemen met de financiering en aanbesteding van de OV-terminal liep het project jaren vertraging op. De kosten zijn door de jaren heen flink opgelopen, van de oorspronkelijk begrote 220 miljoen euro (ongerekend vanuit guldens) tot uiteindelijk 625 miljoen euro. Zowel de bouw als de problemen rond het project heeft bij Arnhemmers tot veel ergernis geleid. Het ontwerp is sinds de presentatie in 1996 evenwel in de basis overeind gebleven.
Het resultaat mag er zijn, om Bob Witman nog een keer te citeren: een imponerende spoorkathedraal. De vloeiende beweging van de spectaculaire draagconstructie in de stationshal, accentueert a.h.w. de stromende beweging van tienduizenden reizigers die daar per dag passeren. Een mooi wulps gebouw eigenlijk!
Dat kon je van het oude stationsgebouw van architect ir. H.G.J. Schelling (1888 - 1978) bepaald niet zeggen. Schelling was de verantwoordelijke architect voor de Nederlandse spoorwegen boven de grote rivieren. Zijn creatie lag meer dan een halve eeuw (van 1954 tot aan de sloop in 2007) min of meer weggedrukt in de noordwesthoek van het Stationsplein. Het was allesbehalve centraal in het oog springend. Het geheel was in beton opgetrokken, waarbij de luifel met een structuur van gebogen betondelen en de 18 meter hoge uurwerktoren de meeste aandacht trokken.
De afkorting p.m. die ik consequent bezig voor mijn zondagse broers, zussen en aanhang stukjes (zie in mijn blogarchief de stukjes 1e t/m 10e zondag p.m. op resp. 7-5-'12; 28-8-'12; 27-11-'12; 25-2-'13; 23- 6-'13; 26-8-'13; 13-11-'13; 28-1-'14; 11-11-'14 en 21-4-'15), staat voor het Latijnse 'post meridiem', na de middag, de tijd van 12 uur 's middags tot 12 uur 's nachts. Dus niet voor 'post mortem', na de dood, maar het bizarre is dat afgelopen zondagmiddag ook deze definitie in zekere zin van toepassing was.
De 11e zondag p.m. stond geheel in het teken van nog diverse te bespreken ofwel af te handelen zaakjes zo kort na het overlijden van moeder. Hoofdmoot was zondagmiddag, wat te doen met allerhande min of meer persoonlijke stukken, foto's, schrijfsels, sieraden en meer van dat soort dingen. Waar niemand van ons wat mee had ging naar 'Het Goed' of zelfs de prullenbak in, maar wat over bleef, en dat was nog heel wat, werd uiteraard onder ons verdeeld of verloot. Al doende raakte ik echter in een treurige gemoedsstemming. Helemaal toen Janny me een nota van verpleegkosten tijdens mijn geboorte in het Zwolse ziekenhuis liet zien, die ze tussen allerlei stukken was tegengekomen. In vlagen van weemoed trok in vogelvlucht het hele leven van mijn ouders aan mij voorbij. Mooie en minder mooie momenten, maar vooral, wat is het achteraf allemaal snel voorbij gegaan!
Maar ondanks mijn weemoedige stemming vond ik het toch ook weer een gezellig samenzijn. En de kip tandoori was kennelijk goed gelukt want sommigen schepten zelfs voor de derde keer op. Mooi, op maar weer naar de volgende zondag p.m. over 3 à 4 maanden.
Behalve de slechte berichten van de laatste tijd, zijn er gelukkig ook nog mooie berichten te melden. Bijvoorbeeld over El Hierro, het meest zuidwestelijke eiland van de Canarische Eilanden met een oppervlak van ca. 269 km2 en ca. 10000 inwoners. Deze Spaanse vulkaanrots wil het eerste klimaatneutrale eiland ter wereld worden, las ik onlangs in de Volkskrant. Een energieomwenteling aan de rand van Europa. El Hierro, het kleinste van de Canarische Eilanden, schakelt volledig over op duurzame energie. Het is daarmee de eerste landmassa ter wereld die de klok rond vertrouwt op hernieuwbare energiebronnen. De tienduizend inwoners van El Hierro halen nu al energie uit een waterkrachtcentrale à la de waterkrachtcentrale van Coo-Trois-Ponts in de Belgische Ardennen (zie mijn stukje Prik! van 27 oktober 2008), maar daar moest altijd nog energie van elders komen (olie, gas, kolen of kernenergie) om in de goedkope uren het water weer omhoog te pompen. Op El Hierro doen ze dat nu dus met windenergie, er komt zo'n kleine 12 megawatt aan windenergie bij, meer dan voldoende om het water uit het lage reservoir weer naar het hoge reservoir te pompen. De centrale spaart daarmee jaarlijks 40.000 vaten olie uit, goed voor een uitstoot van 18.700 ton CO2. Maar dat is nog niet alles, de overheid van El Hierro schijnt met autobouwer Renault-Nissan reeds een contract te hebben afgesloten wat inhoud, dat tegen 2020 alle zesduizend auto’s op het eiland elektrisch zijn en dus gebruik maken van deze water-wind centrale!
Iets anders nog: Gisteravond zag ik in vpro-tegenlicht de Schotse advocaat Polly Higgins, advocaat van de aarde wordt ze genoemd. Ze creëert bewustwording, samen met de Spaanse onderzoeksrechter Baltasar Garzón. Ze hebben het over ecocide, ofwel de grootschalige vernietiging van onze ecosystemen. Onze wereld kent namelijk vier internationale misdrijven t.w. oorlogsmisdrijven, genocide, foltering en misdaden tegen de menselijkheid. Aan deze zeer ernstige schendingen van het internationale recht dient volgens hun ecocide te worden toegevoegd. Klimaatexperts en politici komen volgende week samen in Parijs om afspraken te maken over klimaatbeleid. Ik heb goede hoop dat door de inspanningen van Higgins en Garzón, ecocide wetgeving hoog op de internationaal-politieke agenda wordt gezet.
Goed geluimd kwamen we gisteravond omstreeks halftwaalf thuis van een vriendenbezoekje. De goede stemming verdween echter als sneeuw voor de zon, toen we de tv aandeden om voor het slapen gaan nog even naar Pauw te kijken. Er was iets ergs gebeurd, maar wat? De gesprekken in de talkshow verliepen tamelijk chaotisch. Feiten en meningen vlogen van links naar rechts over tafel. We hadden al snel door dat Parijs weer getroffen was door een terreuraanslag. En er werd al gauw gesuggereerd dat IS hier zeer waarschijnlijk achter zat, niet helemaal onterecht lijkt mij. Het Franse aandeel in de strijd tegen de terroristen van Islamitische Staat is behoorlijk groot. Voor een aantal IS aanhangers kennelijk een reden om te doen waar ze goed in zijn, t.w. een spoor van dood en verderf zaaien onder onschuldige burgers. En dat is ze gisteravond in Parijs tot groot verdriet aardig gelukt, 129 doden tot nu toe en ik weet niet hoeveel gewonden.
Wat die acht mensen gisteravond in Parijs met hun wraakactie hebben gedaan, is idioot, onverdedigbaar en laf. Ze hebben, vanuit hun ideologie en hun z.g. geloof, onschuldige mensen met wapens het zwijgen opgelegd. Als hun God een God is die dat goedkeurt en welwillend beziet, of zelfs beloont, geloof ik niet dat die God bestaat. Overigens geloof ik sowieso niet in die verschrikkelijke onzin, maar dat terzijde. Dat ze zichzelf na hun daden hebben opgeblazen is niet alleen bizar, maar ook laf. Het is een soort van vlucht, zo hoeven ze geen verantwoordelijkheid te nemen voor hun daden! Ik begrijp het niet en ik wil het niet begrijpen. Het zijn, alle vreedzame moslims ten spijt, gewoon een stel criminelen die de islam a.h.w. hebben gekaapt voor hun verachtelijk en misdadig wereldbeeld.
Van vrijheid, gelijkheid en broederschap, oude waarden die ook in onze tijd gelden en waardevol zijn, hebben ze mogelijk nooit gehoord!
Historisch gezien hebben we de dubbeltentoonstelling 'Cobra tot Zero' in respectievelijk museum Flehite en het Mondriaanhuis in Amersfoort in omgekeerde volgorde bekeken. We zijn namelijk met het objectiverende minimalisme van Zero, een beweging in de moderne kunst tussen 1958 en 1966 begonnen, terwijl Zero toch min of meer een uitvloeisel was van Cobra, de avant-gardistische beweging tussen 1948 en 1951, opgezet door enkele kunstrebellen uit Kopenhagen, Brussel en Amsterdam. Maar omgekeerde volgorde of niet, het kijkplezier was er niet minder om. De collectie Roetgering, een prachtige verzameling van 50 jaar naoorlogse schilderkunst!
Tijdens de wandeling van het Mondriaanhuis naar museum Flehite hielden we bij de 'Elleboogkerk' aan de Langegracht even pas op de plaats. Het enige kerkgebouw waar ik in het verleden 10 jaar lang met plezier 5 dagen per week naar toe ging, schreef ik in mijn stukje 'Elleboogkerk' van 23 oktober 2007. Het betrof de periode toen architectenbureau Environmental Design er gevestigd was.
Zie de 'Elleboogkerk' op 1:37 in Polygoonjournaal van maart 1974.
De uit 1820 daterende neoclassicistische Elleboogkerk werd op 22 oktober 2007 door brand verwoest. (Zie eerdergenoemd stukje 'Elleboogkerk' van 23 oktober 2007). De toen als 'Armando Museum' in gebruik zijnde Elleboogkerk is inmiddels herbouwd en staat nu te koop voor € 1.495.000, - k.k. en excl. btw. Behalve de raampartijen is er binnen weinig meer over van de neoclassicistische kenmerken, de verdwenen zuilen rijen en de nieuwe bijzondere houten kapconstructie met een lichtstraat in de nok is allesbehalve neoclassicistisch. Maar het geeft het inwendige van de Elleboogkerk uiteraard wel een geheel eigentijds cachet. Ben benieuwd wat de toekomstige eigenaar gaat doen met deze 920 m2 vloeroppervlak in de Amersfoortse binnenstad. Een restaurant misschien of een locatie voor bijeenkomsten en evenementen of wordt het mogelijk als werk-, winkel-, studio- of woonruimte ingericht, we zullen het zien.
Na eerdergenoemd bezoek aan museum Flehite, zijn we via de prachtige eeuwenoude Muurhuizen terug gewandeld naar parkeergarage 'Beestenmarkt' aan Binnen de Veste.
Wah-wah-wah-wah-wah-wah-wah-Prr-prr-prr-prr-ta-ta-ta-ta-ta-boem-boem-boem-boem-boem-enz. enz. enz. en niet te zacht! De muziek van Classic FM hoorde ik niet of nauwelijks in mijn koptelefoon, ze werd praktisch in alle toonaarden overstemd. Geen wonder ook, de MRI scan genereerde 40 minuten lang regelmatig een geluidsdruk van ca. 108 dB (decibel) op mijn trommelvliezen. Ter vergelijking: het geluidsniveau van een popconcert is ca. 110 dB en het geluidsniveau in een rustige kamer of kantoor is ca. 40 dB.
MRI is de afkorting van Magnetic Resonance Imaging, beeldvorming middels magnetische resonantie dus. Een medische techniek die, als echografie, gebruik maakt van golven. Hierbij wordt je in een zeer sterk magnetisch veld blootgesteld aan radiogolven. Onder invloed van deze radiogolven gaan de waterstofatomen in het lichaam zelf ook radiogolven uitzenden, maar wel van een andere frequentie. Op deze manier verkrijgt de radioloog een helder beeld van de inwendige patiënt.
Dat het één en ander gepaard gaat met een hoop herrie, komt door de grote magneet in de MRI scan en de vele schakelingen middels de z.g. gradiëntspoel tussen de diverse magneetvelden, die nodig zijn om een plaatje te kunnen maken. Door al dat schakelen komen grote krachten op de spoelen te staan, die daardoor goed hoorbaar gaan bewegen. Elk MRI-beeld ontstaat middels tienduizenden snelle schakelingen die de oorzaak zijn van al die repeterende herrie. Een repeterende herrie die al naar gelang het soort beeld dat de radioloog wil zien, van toon en geluidsniveau veranderd door de verschillende combinaties van schakelingen. (Zie ook 'MRI Sounds' van 16-11-'13).
De paradox van het hele gedoe schuilde voor mij in het feit, dat in de beklemmende lawaaimachine er in mijn brein eigenlijk alles behalve heldere beelden ontstonden, terwijl de radioloog door dezelfde lawaaimachine op enige afstand juist een helder inzicht verkreeg van mijn inwendige. Trouwens, hopelijk kom ik hier niet gehoorgestoord vandaan. Engtevrees, ofwel claustrofobie ken ik gelukkig niet, maar evengoed moest ik denken aan grote mensenmassa's en klem zitten in een kruipruimte of bakskist, een vliegreis van 20 uur en weet ik allemaal niet wat nog meer. Nee, ik heb een gloeiende hekel aan kleine ruimtes, de ruimte om me heen kan me eigenlijk niet groot genoeg zijn! Maar ik zal vast niet de enige zijn die zo denkt.
In de MRI scan lag ik als een augurk in een rolmops, ik kon geen kant op. Van de weeromstuit ging ik me maar concentreren op de tonen van de MRI scanner, aan radio Classic FM had ik toch niks. Mogelijk ontdekte ik daarin net als Bruno Spoerri of Patricia Bosshard en Simon Grab ook een vorm van muziek. En ja hoor, hoewel elektronische muziek niet mijn favoriete genre is, begon ik me daar in de tube als een in alle toonaarden fantaserende augurk, bijna senang te voelen.
Je leest van alles, om maar wat te noemen: Brulapen met zware stem hebben kleine teelballen; Krokodillen kunnen slapen met één oog open; Eerste honden ontstonden in Azië; Voedselketen in oceanen staat op instorten. Een scala aan z.g. wetenschappelijk onderbouwde onderwerpen die ik dus echt niet zelf verzonnen heb. En in de vandaag door de Volkskrant aangeboden Kidsweek, een echte krant met serieuze onderwerpen die zo geschreven zijn dat kinderen het ook snappen, las ik dat de Aarde reuzenpoep mist. Ik dacht eerst aan een geintje, maar niks daarvan, het is een bloedserieus item!
Door een tekort aan poep dreigt er op Aarde een fosfortekort te ontstaan. Fosfor is een belangrijk en alles regulerend mineraal voor mens en dier en zorgt er ook voor dat planten en bomen kunnen groeien. Ik heb altijd gedacht dat we hier juist een teveel aan poep, en dus ook fosfor hadden. Een probleem dat ze hier immers mestoverschot noemen. Ik ben benieuwd welke aanpak uit deze studie weer voortkomt. Om te beginnen kunnen we lijkt mij alle poep van honden, katten en grote grazers maar beter gelijkmatig over stad en land verspreiden.
We waren vandaag onderweg naar de tentoonstelling 'Lekker Licht' in Centraal Museum Utrecht, een tentoonstelling over de betekenis van licht in ons leven. Een boeiende tentoonstelling lijkt ons, waarin je middels de beeldende kunst ervaart wat licht doet. Op eigen wijze laten diverse kunstenaars zien hoe ze licht interpreteren. Ze gaat in op de wezenlijke, sociaal-maatschappelijke, religieuze en technologische betekenis van licht. Echter om de één of andere reden kregen we onderweg allebei ineens meer zin in een wandeling in de natuur, dan verder te rijden naar Utrecht. 'Lekker Licht' is nog tot 24 januari 2016 te zien, we hebben dus nog even de tijd!
En zo liepen we tot onze eigen verrassing even later tussen Putten en Nijkerk rond op landgoed 'Oldenaller'. Een prachtig landgoed waar de sfeer bepaalt wordt door de afwisseling van cultuur en natuur. We hebben daar in elk jaargetijde wel een keer eerder gewandeld, maar het zo mooi gelegen eeuwenoude gebiedje op de rand van de Veluwe blijft ons trekken.
Landgoed 'Oldenaller' is nu eigendom van Natuurmonumenten. De oudste documenten waarop de naam 'Aller' reeds voorkomt dateren al van 1313. Het huis 'Aller' was toen een versterkte boerderij met een verdedigingsgracht. Het huidige kasteel 'Oldenaller' werd in de 17e eeuw ontworpen door de bekende bouwmeester Jacob van Campen. Het vierkante gebouw met aan twee zijden uitspringende middengedeelten wordt momenteel particulier bewoond. De in Engelse landschapsstijl aangelegde kasteeltuin werd omstreeks het midden van de 19e eeuw aangelegd door landschapsarchitect Zocher.
Het was een prachtige wandeling, nog even en dan is al het blad van de bomen en is het hier ook op maaiveldniveau weer 'Lekker Licht'.
Herenleed in Ankeveen ofwel in 'the middle of nowhere'. Toen we restaurant 'Loodijk', een tent die Ab voor deze avond had uitgezocht omdat het hem daar een keer goed bevallen was, afgelopen woensdagavond vanuit Weesp naderden, werd ik bepaald niet door een euforisch gevoel overvallen. Stel je voor, een lelijk en gedateerd gebouwtje midden in de weilanden naast een onbemand benzinestation op een donkere en regenachtige avond. Hoe unheimisch wil je het hebben, hier komt nog geen hond was het eerste wat in me opkwam. Maar vrijwel gelijk deed een overvolle parkeerplaats anders vermoeden. En inderdaad, binnen was het een drukte van belang!
'Loodijk' het eind 2014 geopende 'all you can eat' restaurant is hier een vrij populaire horeca gelegenheid, waarin de onbeperkte maaltijd voorop staat. Zelf zeggen ze: 'Door het 'all you can eat' concept te combineren met een inspirerende omgeving, waarin service en gezelligheid voorop staat, biedt restaurant 'Loodijk' een dynamische plek, waar je het gevoel krijgt écht bediend te worden. Het diverse menu van onze wereldkeuken wordt geïnspireerd door streekproducten, die worden omgetoverd tot heerlijke seizoensgerechten. Door dit te combineren met een prachtige omgeving, waar de service voorop staat, wordt dit avondje uit een echte ervaring'.
Nou een 'echte ervaring' was het uiteraard sowieso. In een modern en sfeervol interieur (hoewel ik de wandbekleding van kranten wel een beetje te veel van het goede vond) werden we door het personeel vriendelijk, vlot en relax bediend. Eigenlijk hou ik niet van z.g. 'onbeperkt eten restaurants', vreetschuren noem ik ze altijd. Maar nu ik er geweest ben, zou ik met die typering restaurant 'Loodijk' zwaar beledigen en zeker tekort doen, niks vreetschuur effect, in tegendeel. Niet alleen in de bediening, maar ook in al die heerlijke kleine gerechtjes zagen en proefden we de persoonlijke aandacht. Of het nou soep, een salade van rivierkreeftjes, sliptong, tonijn, zalm, ossenhaas, carpaccio, coquille of sushi was. Om maar te zwijgen over de heerlijke desserts, tiramisu, crème brûlée, fruit en diverse soorten ijs! Na de koffie waren we het met Ab eens, dat we hier t.z.t. voor een Herenleedje nog best weer eens kunnen aanschuiven.
Dinsdag a.s. gaan we moeder begraven. Dan wordt ze weer verenigd met haar geliefde waar ze 47 jaar mee getrouwd geweest is, schreef ik o.m. afgelopen zaterdag in mijn stukje 'afscheid, verdriet en blijdschap'. Naarmate de dinsdag naderde zag ik in toenemende mate tegen deze dag op. Alles was weliswaar geregeld, maar toch, de definitieve slotfase van een veelbewogen periode, het besef van nog een allerlaatste blik in de kist, de afsluiting daarvan en de gang naar het graf met al het gedoe er omheen, bezorgde me onrustige nachten.
Nutteloos getob bleek achteraf, want eenmaal dinsdag heb ik alle gebeurtenissen gewoon over me heen laten komen, hetgeen uiteraard ook moeilijk anders meer kon. Het zou te bizar voor woorden zijn, als ik zou zeggen dat ik de dag als een feestdag ervaren heb, maar een prachtige en gedenkwaardige dag was het zeker. Het samenzijn in de tijd voorafgaand aan de condoleances en de dankdienst, de dankdienst en alle bijdragen van ons en de kleinkinderen vooral, de uitvaart en begrafenis, het samenzijn daarna met familie en kennissen in de aula van de Kruiskerk. En last but not least, de bijeenkomst van ons en onze kinderen en kleinkinderen in restaurant Coelenhage.
Een prachtige en gedenkwaardige dag die het verdriet door het verlies van mijn oude moeder uiteraard niet kon wegnemen, maar zeker op dat moment wel een stuk lichter en draagbaarder maakte. (Dat overigens in schrille tegenstelling met de kist, die we met z'n zessen als dragers nog behoorlijk zwaar vonden, terwijl moeder zo licht was, onbegrijpelijk). Op de site van de Kruiskerk in Wezep kwam ik de opname van de dankdienst tegen, die ik in bovenstaande impressie verwerkt heb. Kan je de hele dankdienst nog weer eens herbeleven!
De expositie 'Met huid en haar', portretten van Annemarie Busschers in ons geliefde kasteel 'Het Nijenhuis', hebben we gisteren eigenlijk iets te snel bekeken. Niet zozeer omdat het de moeite niet waard was, maar het weer was eigenlijk te mooi om binnen te blijven, bovendien waren we door de gebeurtenissen van de laatste dagen, in ons hoofd teveel met andere zaken bezig. Maar we hebben natuurlijk wel wat gezien, en dat was mooi en van grote kwaliteit. Trouwens mooi in de betekenis van aantrekkelijk of aangenaam zijn Busschers portretten niet: 'Ik schilder niet om ego's te strelen' zegt ze zelf. De kunst van Busschers verkondigt geen ideaal maar waarheid, realisme in de breedste zin van het woord, zowel stilistisch als inhoudelijk. Ze toont de mens in zijn meest kwetsbare hoedanigheid. Toch is er niet zozeer sprake van ontluistering als wel van troost: niemand is perfect!
In de tuinzaal van kasteel het Nijenhuis hebben we ook nog even de tentoonstelling ‘Caspar Berger – VIVO’ gezien. Berger (Utrecht, 1965) toonde daar stukken uit zijn projecten Skeleton en Universe. In de beeldentuin bij het kasteel staat sinds eind augustus zijn ‘Ego Vivo/Self-Portrait-25’ opgesteld. Bijzonder wat Berger doet, hij maakt beelden die zijn geïnspireerd door zijn eigen skelet dat hij middels een MRI scan in detail heeft leren kennen. Mooi, alhoewel? Ik kom er denk ik nog wel een keer op terug.
Mooi is dan misschien niet de juiste typering voor de kunst van Berger, voor de wandeling in de nabije omgeving van kasteel 'Het Nijenhuis' was dat zeker wel het geval.
Afgelopen maandagmiddag hebben we samen onder het genot van een glaasje nog een paar fotoalbums uit de jaren zestig bekeken. Gezellig, hoewel het gesprek moeizaam verliep, genoot ze zichtbaar van de foto's en ons bezoek. Kreeg overigens wel commentaar van haar dat ik een beetje te snel door het album bladerde. Ze betwijfelde of ik de foto's wel zo snel in me op kon nemen. Toen we wilden gaan, vroeg ze ons nog even te blijven, neem er nog één. Nee moeder, we moeten nog wat doen, maar we komen woensdag of donderdag weer. Is goed hoor! Maar woensdag, aan het eind van de middag, werden we door Janny gebeld, het ging niet goed met mama en ze lag al op bed ook. Dat het niet goed ging met mama wisten we natuurlijk al een tijdje, maar dat ze nu op bed lag was nieuw voor ons. Afgaand op moeders gevleugelde opmerking, dat als je erbij gaat liggen het zo afgelopen is, moest er nu serieus wel iets aan de hand zijn!
Drie kwartier later zaten we in Myosotis aan moeders bed. Een wereld van verschil met eergisteren! Moeder was niet meer aanspreekbaar. Met open mond en ogen die in het niets leken te kijken, kneep ze me even al hijgend in m'n hand, één en al onrust. Verdriet, maar meer een onbeschrijfelijk gevoel van medelijden maakte zich van mij meester. Waarom toch zo? Morfine maakte haar even later gelukkig wat rustiger, ze viel zowaar in een soort van slaap. Inmiddels waren we allemaal gearriveerd en keken we beurtelings hoe het verder met moeder ging. Ze lag nu ogenschijnlijk rustig te slapen, maar toen later ook de dokter nog even bij moeder was wezen kijken, leek het hem wenselijk dat er vannacht toch iemand van ons bij moeder in de buurt bleef. In overleg met elkaar hebben we een roostertje gemaakt voor de komende dagen. Janny zou vannacht de spits afbijten, daarna was het mijn beurt en de derde nacht zou Addy de honneurs waarnemen, verder keken we maar even niet vooruit.
Echter dezelfde nacht nog, om precies te zijn 's morgens om 04.00 uur, werden we door Janny wakker gebeld. Het was zover, hoe hard we ook zouden rijden, we zouden zeer waarschijnlijk niet meer op tijd komen. En inderdaad, in het bijzijn van Janny stokte de ademhaling van moeder een kwartiertje later en was ze overleden. Geke en Janny hebben haar daarna liefdevol opgemaakt, waarna Jan en Addy haar enige tijd later op een brancard hebben getild. Samen hebben we moeder vervolgens naar een daarvoor geëigende ruimte in Myosotis gebracht. Een gevoel van leegte overviel me, en mij niet alleen denk ik. Maandenlang hebben we dit aan zien komen, en dan toch ineens zo snel nog, moeilijk te bevatten. Aan de andere kant is er ook een vorm van opluchting en zijn we blij dat moeder niet langer hoeft te lijden. Maar toch, het is ook het definitieve afscheid van een periode. Een fijne periode die voor mij bijna 72 jaar heeft mogen duren!
Dinsdag a.s. gaan we moeder begraven. Dan wordt ze weer verenigd met haar geliefde waar ze 47 jaar mee getrouwd geweest is, en waar wij uit zijn voortgekomen. Ik hoop voor moeder dat de hemelse wereld van het hiernamaals, waarin zij zo stellig geloofde, maar bestaat. Hoewel ik daar zelf niet in geloven kan, maakt de droom dat die twee daar weer samen hand in hand lopen mij toch helemaal blij!
Sinds een aantal decennia gaan we met de hele familie om de twee jaar op Herfstvakantie, hoewel de beginjaren ook interval's van drie jaar hebben gekend. Ooit begonnen in 1977 met 16 personen in twee huisjes in Gemünd, een plaatsje in de Duitse deelstaat Rijnland-Palts dat deel uitmaakt van de Eifelkreis Bitburg-Prüm, zaten we vorige week, 38 jaar later dus, met 47 personen in twaalf huisjes in Vaals nabij de Vaalserberg, met 322,5 meter plus NAP het hoogste punt van Nederland. Hoewel het als vanouds qua sfeer weer een puik weekje was, was het gevoelsmatig deze keer toch ook allemaal een beetje anders. Behalve dat enkele familieleden met aanhang niet de hele week konden blijven, was er ook ziekte en was het verder de eerste keer dat onze 92 jarige grandmama niet meer van de partij kon zijn. Ze verblijft sinds enige tijd in een hospice in Kampen, waar we haar deze week met z'n vijven beurtelings hebben bezocht. Een eindje rijden dus, een bezoekje koste ons gewoon een dag, maar dat hadden we er voor over. Behalve de dag van vertrek, toen de zon uitbundig scheen, was de rest van de week grijs en miezerde het regelmatig. Maar dat heeft als gezegd de goede sfeer niet of nauwelijks kunnen beïnvloeden. Hoewel het een familievakantie is, is iedereen uiteraard vrij om te doen en laten wat hij of zij wil. We hebben allemaal ons eigen huisje, maar 's avonds onder de borrel worden tussen die en gene toch vaak allerlei afspraakjes gemaakt voor de volgende dag. Een wandel- of fietstochtje, skelteren, golfen, zwemmen, een stad of museumbezoekje, eten, what ever. Maar lekker in je huisje blijven zitten voor een spelletje of een goed boek kan natuurlijk ook!
Rond halfvier vrijdagmiddag openden we de deur van huisnummer 288, ons optrekje voor de komende week. Sommigen waren er al, anderen kwamen in de loop van de middag en avond binnen druppelen, en een enkeling kwam zelfs 's zaterdags nog. We zaten met z'n allen aan de rand van het park in de huisnummers 284 t/m 295, en hadden een prachtig uitzicht op de heuvelachtige omgeving. Nadat we de ontmoetingsceremonie zal ik maar zeggen hadden gehad, doken we eerst maar eens even ons huisje in om een beetje te settelen. Even lekker zitten en bijkomen van alles en de reis. Laat ik maar eens met 'Het Rosie Project' beginnen, het boek dat ik thuis al een maand op m'n nachtkastje had liggen zonder aan te raken. En voor ik het besefte, zat ik verstrikt in een intrigerende story die me tot en met een groot deel van de zaterdag heeft bezig gehouden. Een heerlijk lachwekkend boek, dat ik in één ruk heb uitgelezen.
In één ruk uitgelezen.
Don Tillman is een autistische maar razend intelligente wetenschapper in de genetica. Maar in het gewone dagelijkse leven is hij door zijn autisme echter een stuk minder bedreven. Zijn sociale vaardigheden zijn slecht, en hij leeft zijn leven volgens strakke schema’s. Een spontaan uitje of afspraakje hoort daar niet bij.
Via zijn werk is hij bevriend geraakt met het echtpaar Gene en Claudia, zijn enige vrienden. Ze willen hem helpen met het vinden van een geschikte vrouw. Dat pakt Don grondig aan. Hij stelt een uitgebreide vragenlijst samen, om zo zijn ideale partner te vinden. De vragenlijst is zo omvangrijk dat niemand er aan kan voldoen. Vriend Gene zegt een selectie te maken uit de lijst, en stuurt Rosie bij Don langs. Al snel komt Don erachter dat Rosie echter ook geen goede match is. Ze rookt, en moet ook niks hebben van het strakke ritme van Dons leven.
Toch spreken ze regelmatig af, Rosie is namelijk ook op zoek naar haar echte vader. Ze zou verwekt zijn tijdens een feestje. Don maakt een lijst met alle aanwezige mannen die avond, en dan hoeven ze alleen nog maar dna te verzamelen. Don heeft toegang tot het laboratorium van de universiteit, en kan zo testen uitvoeren. Wat volgt is dus een zoektocht naar dna materiaal middels haarwortels, speeksel of anderszins. Rosie en Don moeten dat soms op zeer inventieve wijze zien te verzamelen.
Langzaam begint Don te genieten van de aanwezigheid van Rosie. Zou ze dan toch een goede kandidaat voor hem kunnen zijn?
Don voert door zijn autisme de meest bizarre conversaties, en neemt op sociaal vlak meestal (verkeerde) beslissingen die enkel op ratio zijn gebaseerd. Je blijft lachen.
Wat zullen we eten?
Zondagmorgen zag het er buiten wat minder grijs uit dan de dagen ervoor. Af en toe piepte er zelfs een dun zonnetje door het wolkendek. Mijn gedachten gingen vijfenveertig jaar terug in de tijd, toen op zo'n zelfde zondagmorgen Simone, onze jongste dochter geboren werd. We hadden vandaag dus iets te vieren, wat ze ons zelf trouwens gisteren middels haar iPhone al als volgt had laten weten: Morgen ben ik jarig, jippie!!! Jullie zijn vanaf 12:00 welkom om een vlaaitje mee te eten! Gezellig als je komt. X Simone. En zo begaven we ons rond 12.00 uur naar nummer 284, waar het stilaan een drukte van belang werd. Mooi dat de weergoden ons goed gezind waren, want we pasten met z'n allen uiteraard niet in haar huisje. Het waren een paar gezellige uurtjes daar op het terras, en de koffie en de vlaaien gingen erin als koek. In de tweede helft van de middag hebben we met z'n tweetjes een wandelingetje gemaakt rond de top van de Vaalserberg. Op de top staat de nieuwe 31 meter hoge 'Wilhelminatoren', gebouwd naar een ontwerp van de Maastrichtse Architectengroep 'RuimteMakers' en opgeleverd in 2011. 's Avonds hebben we met kinderen, kleinkinderen en aanhang in 'De Zwarte Madonna' gegeten in museum Vaals. Een druk, maar verrassend lekker restaurant.
'Oorlogsmuseum Eyewitness Beek' : voor een gesloten deur!
Maandag hadden we ons voorgenomen om in Beek 'Oorlogsmuseum Eyewitness Beek' te bezoeken. Normaal is dit museum, zoals praktisch alle museums trouwens, op maandag gesloten, maar op internet had ik gezien dat dat vandaag niet het geval zou zijn. Mogelijk vanwege de herfstvakantie dacht ik nog. Christa wilde graag mee, maar vanwege problemen met de uitlaat van haar auto, wilde ze eerst even langs de KwikFit in Heerlen. Aldus geschiedde, bij de KwikFit probeerden ze haar een gouden uitlaat aan te smeren, maar daar trapte Christa uiteraard niet in. Eerlijkheidshalve moet ik wel zeggen dat ze haar gelijkertijd ook vertelden dat ze nog wel even door kon rijden met die kapotte uitlaat, als ze maar geen politie tegen kwam. Daar gokte ze dan maar op, en zo reden we even later weer gezellig verder richting Oorlogsmuseum aan de Maastrichterlaan in Beek. Op zoek naar een parkeerplaats waren we al langs het museum gekomen, en hadden we al gezien dat het er verdacht rustig uitzag. En ja hoor, het hek was hermetisch gesloten, geen kip te bekennen. Hoe kan dat nou Evert, het zou toch open zijn! Ja, dat dacht ik ook, maar mogelijk heb ik toch niet goed gekeken. Sorry, het is niet anders, en zo reden we even later weer gezellig richting Vaals.
Een kopje thee in het restaurant van 'Myosotis'
Dinsdag rond halfelf zijn we zoals afgesproken naar Kampen vertrokken voor een bezoekje aan moeder. De lange autorit verliep voorspoedig, tegen één uur liepen we verpleeghuis 'Myosotis' binnen. Alvorens naar haar kamer te gaan, hebben we in het restaurant eerst even wat gegeten. Onderweg naar haar kamer kwamen we een verpleegster tegen, die ons vertelde dat moeder nogal opstandig was. Ze was blij dat wij er even waren. Bij binnenkomst stond moeder voor haar bed met de overjas aan een tas in te pakken. Ze had het wel gezien hier en wilde weg. Met zachte drang hebben we haar zover gekregen dat ze weer ging zitten, maar dat nam ze ons niet in dank af. We heulden samen met de verpleging en waren dus tegen haar, dat zou ze haar hele leven niet meer vergeten. We zijn maar een eindje gaan wandelen met haar in de rolstoel, ze had de jas uiteindelijk nog aan. Maar ook buiten bleef ze narrig, we stonden even bij de IJssel te kijken, maar dat vond ze ook niks, die had ze al zo vaak gezien. Ze wilde naar haar moeder! Na een kopje thee in het restaurant en nog een ander drankje op haar kamer, werd ze wat rustiger. Toen we weg gingen kneep ze in mijn hand en keek ze me diep in de ogen, het was goed zo! Tegen zes uur waren we terug in Vaals.
General Idea: 'Nazi Milk' 1979
's Woensdags zijn we op aanraden van Addy naar Aken gereden voor een bezoekje aan het 'Ludwig Forum'. Het 'Ludwig Forum' voor Internationale Kunst is een genre-overkoepelend instituut voor de hedendaagse kunst. Van Amerikaanse Pop-art tot aan actuele stromingen geven verzamelingen, tijdelijke tentoonstellingen, evenementen en museumpedagogische activiteiten een levendig beeld van de kunstproductie van nu.
Het museum dat in 1991 geopend werd in een voormalige paraplufabriek, deed me in alle opzichten denken aan het in 1992 geopende museum 'De Pont' in Tilburg, dat in een voormalige wolspinnerij is gevestigd. Het was een genot om door dit museum te wandelen, zeer ruimtelijk en een prachtige lichtinval. En de kunst? Tja, veel moderne kunst is ook conceptuele kunst, soms begrijp ik het direct, maar vaak moet ik er erg bij nadenken, en valt het kwartje (als het tenminste valt) pas als ik al lang weer thuis ben. Iemand zei me eens, dat kunst waarover je moet nadenken sowieso goeie kunst is. Daar zijn de meningen denk ik wel over verdeeld. Maar goed het is natuurlijk niet allemaal alleen maar moeilijk. Zoals het simpele 'Nazi Milk' bijvoorbeeld dat we daar zagen hangen. 'Nazi Milk' is van General Idea, een kunstenaarscollectief dat met mediawerken internationaal de aandacht trok van 1967 tot 1994. Het collectief bestond uit Felix Partz, Jorge Zontal en AA Bronson en speelde een vooraanstaande rol binnen de conceptuele kunst.
Nogmaals een mooi groot museum om doorheen te lopen. Door de grote afmetingen en de ruimtelijkheid lijken er in eerste instantie niet veel kunstvoorwerpen te staan, maar dat valt bij nader inzien erg mee. En het is bovendien lekker overzichtelijk zo.
Maar de meeste tijd van ons bezoek aan het 'Ludwig Forum', dik 100 minuten, hebben we in de filmzaal doorgebracht om 'The Ugly One' van Eric Baudelaire uit 2013 te zien. In 'The Ugly One' vertelt Adachi, ex-lid van het Japanse Rode Leger, een verhaal dat zich afspeelde in Beiroet. De weemoed van oorlog, de pijn van teleurstelling. Een verhaal dat steeds herschreven wordt en zich leent voor meerdere interpretaties. De terugkeer naar de werkelijkheid kon dan ook alleen maar hard zijn. Michel en Lili ontmoeten elkaar op het strand van Beiroet, de hoofdstad van Libanon. We zagen flarden van hun leven, waarbij de focus lag op bepalende gebeurtenissen: een terroristische aanslag en de verdwijning van een kind. Wie zijn Michel en Lili? Wat hebben zij te maken met de aanslag? Het scenario van 'The Ugly One' werd op verzoek van regisseur Eric Baudelaire geschreven door Masao Adachi. Adachi maakte in de jaren zeventig en tachtig deel uit van de extreem-linkse beweging Japanese Red Army. De JRA vocht niet alleen in Japan, maar ook in Libanon, waar Adachi jarenlang woonde en waar hij de Palestijnse revolutie actief steunde. We hoorden Adachi herinneringen ophalen aan die periode en bespiegelingen geven over film en politiek. Beelden van het hedendaagse Beiroet werden afgewisseld met scènes waarin Michel en Lili figureerden. Het één en ander speelde in de jaren zeventig, maar het was alsof we naar de hedendaagse gebeurtenissen in Syrië keken. Een bizarre film, zou er in die regio ooit nog weleens een echte 'Arabische Lente' uitbreken?
Jan van Hemessen: 'De Zondeval' ca.1550
Donderdag's zijn we met Addy en Magda naar het Bonnefantenmuseum in Maastricht geweest. Het gebouw, dat in de begin jaren negentig is ontworpen door de Italiaanse architect Aldo Rossi (1931-1997), ligt in het stadsdeel Céramique. Opvallend is de met zink beklede koepeltoren van het museum. Deze z.g. cupola voegt een markant silhouet toe aan de skyline van Maastricht. In het gebouw is de centrale trapstraat naar de tentoonstellingsruimten op de 1e en 2e verdieping een opvallend element. We zijn met de tentoonstelling CERAMIX op de tweede verdieping begonnen. Een mooie expositie over keramiek in de kunst van Rodin tot Schütte. Prachtige kunstwerken van 20e- en 21e-eeuwse kunstenaars als Gauguin, Rodin, Picasso, Schütte en Ai Weiwei. Alvorens af te dalen naar de eerste verdieping met de oude meesters, hebben we op de derde verdieping eerst nog de collectie prenten en tekeningen van Aldo Rossi bekeken. Oude meesters heb ik vaker gezien, ik moet vaak de neiging om er snel langs te lopen wat onderdrukken. Maar deze keer bleef ik een beetje hangen bij 'De Zondeval' een schilderij van Jan van Hemessen. Uiteraard het bekende verhaal, centraal in het schilderij staan Adam en Eva en gaat Adam voor de bijl. Een slang had Eva al weten te verleiden tot het eten van een vrucht van de verboden boom van de kennis van goed en kwaad. Waarop ze vervolgens Adam ertoe bracht er ook van te eten, wat leidde tot de zondeval. Maar ik zag meer mensen in de tuin rondscharrelen! Hoe moet ik dit rijmen met het verhaal, vroeg ik me kennelijk ietwat hardop af. Het antwoordt daarop liet niet lang op zich wachten, volgens een mede bezoeker moest ik verschillende fragmenten in het schilderij maar eens goed bestuderen, dan zou ik volgens hem het volgende moeten zien:
Fragment 1: Dit is de verbeelding van Genesis 2, waarin wordt verteld dat God vond dat Adam een levensgezel nodig had. Aangezien er nog geen andere mensen waren, schiep Hij de vrouw uit één van Adams ribben. Samen leefden zij in het Hof van Eden.
Fragment 2: Hier krijgen Adam en Eva tekst en uitleg van God over de boom van de kennis van goed en kwaad, die midden in de Hof van Eden stond. God vertelde hen: Van alle bomen in de tuin mag je eten, maar niet van de boom van de kennis van goed en kwaad, wanneer je daarvan eet, zul je onherroepelijk sterven.
Fragment 3: Na de ongehoorzaamheid van Adam en Eva werden ze door God uit de Hof van Eden verdreven. Nu ze kennis hadden gekregen van goed en van kwaad, verhinderde God dat Adam en Eva nog langer van die boom zouden kunnen eten en daardoor eeuwig zouden kunnen leven. Aldus deed de dood zijn intrede. "Stof zijt gij, en tot stof zult gij wederkeren", sprak God tot hen.
Toch leuk als je in het museum zo'n kenner van de klassiekers tegen het lijf loopt. Het deed me trouwens ook sterk denken aan Wieteke van Zeil met haar rubriek 'Oog voor detail' in de Volkskrant 'Je gaat het pas zien als je het doorhebt'.
Gevelfragment Regionaal Historisch Centrum Limburg
Vanaf het Bonnefantenmuseum in de wijk Céramique zijn we via de 'Hoge Brug' (een fiets-voetgangersbrug uit 2003) over de Maas naar het Jekerkwartier gewandeld in het historische centrum van Maastricht. Bizar, de 21e eeuw heeft aan deze historische wijk her en der een geheel eigen invulling gegeven, terwijl het evengoed toch lijkt of de tijd hier heeft stilgestaan. Een verrassende mix van heden en verleden om en nabij de restanten van de middeleeuwse vestigingsmuur. Bij de restauratie in 1995 van het voormalige Minderbroeders klooster aan de Sint Pieterstraat, waar momenteel het Regionaal Historisch Centrum Limburg in gevestigd is, hebben ze zelfs een scheur in de gevel gemaakt om de plaats van de eerste stadsmuur (ca. 13e eeuw) te markeren.
Schuin tegenover deze plek hebben we in café 'De Pieter', een klein karakteristiek cafeetje op één van de rustiekste plekjes van de Maastrichtse binnenstad, een huisgemaakt uiensoepje gegeten. We moesten er lang op wachten, maar toen hadden we ook wat, heerlijk! Tijdens de wandeling terug naar de overkant van de Maas, hebben we de 'Helpoort', een prachtig bolwerk uit de 13e eeuw, nog eens even goed van binnen en buiten bekeken. 't Zag er stevig uit allemaal, volgens mij blijft de 'Helpoort' hier minstens nog wel een jaartje of 700 staan. Terug aan de overkant hebben we de auto maar weer eens opgezocht. Rond een uur of halfzes waren we terug in ons huisje in Vaals, en konden we terug kijken op een mooie donderdag in Maastricht.
Vrijdagmorgen was het inpakken geblazen, de herfstvakantie zat er weer op. Volgens het boekje moesten we uiterlijk halfelf ons huisje uit zijn, en dat is gelukt. Rond twee uur 's middags waren we weer thuis in Harderwijk. Volgens Bartjens gaan wij de volgende familie-herfstvakantie over twee jaar weer organiseren. Schot voor de boeg: Ik denk dat we voor de verandering maar eens een keer een locatie aan zee gaan zoeken!
