linke missie in de Grote Oorlog

De eerste beelden van de film 1917 zagen er allesbehalve desolaat uit, daarvoor moest je de andere kant uit kijken. Zover het oog reikte, en dat was aardig ver in het vlakke land van Vlaanderen en Noord-Frankrijk, zag ik een lieflijk landschap badend in de lentezon. Maar ook een bedrieglijk landschap op deze ogenschijnlijk zo vredige ochtend. Want al snel werden de twee Britse soldaten Schofield en Blake, die op de voorgrond lagen te rusten, er door hun sergeant op uit gestuurd voor een zeer riskante missie.

(Ik moest even denken aan Armando (1929-2018), aan zijn sinds de jaren 70 veelvuldig uitgewerkte thema 'Schuldig landschap'. Reeksen tekeningen en schilderijen heeft hij over dit onderwerp gemaakt.

Een schuldig landschap noemde Armando een landschap dat heeft zien gebeuren, want in landschappen, in de schone natuur, vinden vaak de afgrijselijkste opvoeringen plaats. Veldslagen, sluipmoorden, man tegen man, aanleg en onderhoud van kampementen, barakken en plekken ter kwelling van weerloze schepsels. Voornoemd landschap heeft zich daar nooit iets van aangetrokken, is zelfs zo schaamteloos geweest om gewoon door te groeien, het is een schande, ik raak er nooit over uitgesproken. De confrontatie natuur-cultuur is een onbarmhartig gebeuren, dat gaat met pijn gepaard, geloof dat maar. Ja ja, ik weet wel, het is zinloos om de natuur schuldig te noemen, maar kunst is ook zinloos, daarom is kunst zo onontbeerlijk. En gewetenloos, Sinngebung des Sinnlosen, schuldig landschap dus. Jammer dat het je ontgaan is.

Uit: Schoonheid is niet pluis, verzameld proza, Amsterdam, 2003)

Aangezien dat communicatie tussen twee Britse kampen niet meer mogelijk is, moeten Schofield en Blake van hun leiding persoonlijk een boodschap afleveren aan een Brits bataljon dat een paar kilometer verderop ligt, en van plan is een aanval uit te voeren op z.g. terugtrekkende Duitsers, maar dat een hinderlaag blijkt te zijn. Om een bloedbad te voorkomen moet de Britse aanval daarom z.s.m. in ieder geval binnen een aantal uren worden verijdeld, want anders is het te laat. Dat de broer van Blake zich ook nog eens in dat bataljon bevindt, maakt de zaak nog spannender.

De tocht van beide jongens door het verscheurde, kapot geschoten niemandsland vol ruïnes, bomkraters, verlaten Duitse loopgraven, verkoolde bomen, halfvergane lijken, kadavers van paarden en krioelende ratten is een ware helletocht. Een tocht van eindeloze dreiging, het gevaar schuilt achter ieder obstakel. De helse realiteit van deze z.g. 'vergeten oorlog' wordt ook nog eens versterkt door de manier van filmen. Zelden een oorlogsfilm gezien die op zo'n meeslepende manier is gebracht!

landschappen anders bekeken

In het Noord-Veluws Museum in Nunspeet hebben we onlangs een mooie tentoonstelling gezien van de in 2018 op 93 jarige leeftijd overleden kunstschilder Andries van der Beek. De tentoonstelling omvatte zestien schilderijen, voornamelijk landschappen uit verschillende periodes in zijn kunstenaarsbestaan. Mooie, maar bijzondere landschappen vonden wij, anders geschilderd dan de gebruikelijke landschapsschilder-traditie die ons min of meer bekend is. Anders dan van schilders als bijvoorbeeld Jos Lussenburg, Jaap Hiddink of Chris ten Bruggen Kate die destijds ook bij de Nunspeetse Schilderskring behoorden. Andries van der Beek had voor ons een intrigerende kijk op het landschap, en een heel eigen stijl ontwikkeld. Landschappen anders bekeken, een kleine maar mooie tentoonstelling!

Exposities in de Donkerstraat

Het stadswandelingetje in Harderwijk afgelopen zondagmiddag deed ons uiteindelijk in het fraaie, in de Donkerstraat gevestigde stadsmuseum verzeild raken. We hebben daar twee, voor ons nieuwe exposities bekeken, en wel 'De stad in potlood', tekeningen van Oud-Harderwijk van Gerard Bakker, en een prachtige fotoserie van Monique Eller genaamd 'Me. 10 jaar Monique Eller'.

In de expositie 'De stad in potlood' zagen we in de Smeepoortzaal aardige tekeningen van het Harderwijk van weleer. Stuk voor stuk getekend door de geboren en getogen Harderwijker Gerard Bakker m.b.v. van oude zwart-wit foto’s en ansichtkaarten uit de periode 1880-1970. Frappant vonden wij dat je als hedendaagse toeschouwer op diverse tekeningen nog een amper herkenbaar Harderwijk zag, terwijl het op anderen juist leek of de tijd heeft stilgestaan. Harderwijk, voortdurend in verandering, heeft vele gezichten!

In de expositie 'Me. 10 jaar Monique Eller' hebben we van de in 2009 aan de Fotoacademie in Amsterdam afgestudeerde fotograaf Monique Eller hoogtepunten uit haar oeuvre gezien. Prachtige geënsceneerde en symbolische beelden, een ode aan de diversiteit en de individualiteit. Ik las dat ze de diverse modellen letterlijk van de straat plukt, ze zijn voor haar het bewijs dat ieder mens een verhaal met zich meedraagt.
Een bijzondere expositie.

een mooi transparant gebouw

Het fraaie op j.l. 9 januari geopende gebouw voor Sport & Wetenschap van het Brighton College in Brighton aan de Engelse zuidkust, is ontworpen door de Nederlandse architect Ellen van Loon (Rotterdam, 1963) van bureau OMA. Het Brighton College is in zekere zin vergelijkbaar met het Haagse Binnenhof. Beide complexen zijn beladen met historie en tradities, en beide kampen ze met verouderde gebouwen.

Ellen van Loon is ook de architect die het grote publiek hier min of meer heeft leren kennen door de soap rond de renovatie van het Haagse Binnenhof. Haar ontwerp moest om veiligheidsredenen geheim blijven. Maar lekkende kamerleden, die nog amper van de hoed en de rand wisten, maakten haar plan aan de pers al zwart. Ze repten over een onbetaalbaar megalomaan plan met o.m. een tropische tuin en meer van die dingen. Toen nadien middels 'artist's impressions' werd aangetoond dat dit geenszins het geval was, was de relatie met de opdrachtgever, lees Tweede Kamer, inmiddels zodanig verziekt, dat verder werken onmogelijk bleek. Ze werd bedankt en betaald voor de gedane zaken, en dat was het, exit Ellen van Loon. Pi de Bruijn (Losser, 1942), de architect van de vorige renovatie in de jaren negentig, was de volgende gegadigde.

De mix van een incompetente en onbetrouwbare opdrachtgever versus geheimhouding van de plannen tijdens het ontwerpproces, heeft hier volgens mij geleidt tot een onwerkbare situatie.

Uitgangspunt voor een goed ontwerp is een betrokken opdrachtgever en een goed geformuleerd 'Programma van Eisen'. Het één en ander geeft de koers aan van het ontwerpproces en inspireert het genereren van ideeën. Het helpt zal ik maar zeggen bij het maken van keuzes, en dat die keuzes, zichtbaar gemaakt en getoetst aan het 'Programma van Eisen' door projectteam c.q. opdrachtgever worden gedragen. Transparantie in en tijdens het ontwerpproces, vooral bij grote gecompliceerde projecten, daar gaat het om.

Door de opgelegde geheimhouding om veiligheidsredenen kon Ellen van Loon zich tijdens het ontwerpproces niet of maar moeilijk verweren tegen de achterklap! Dat het in Brighton wel goed gegaan is, heeft dus alles te maken met een goede en betrokken opdrachtgever en transparante ontwerpprocessen.

bitterzoet in een Zwols theater

De scène's in de voorstelling 'Voorlopig voor altijd' draaien veelal om het min of meer vastgelopen huwelijk van het artiestenkoppel Remko Vrijdag en Martine Sandifort. En ze zijn z.g. niet alleen op het podium, maar ook privé een stel. Mooi theater over het falen van menselijke communicatie, een amusante mix van flagrante overdrijving en onderkoeld understatement! Wij hebben ons bij tijd en wijle rot gelachen.

Hoogtepunt van de hele voorstelling vond ik persoonlijk het slotlied. In 'Wij hebben elkaar' bezingen de z.g. echtelieden om beurten de voor- en nadelen van hun huwelijk. Op een tragikomische manier bezingen ze in het slotlied hun onvermogen om liefdevol met elkaar om te gaan, ze kunnen niet met, maar ook niet zonder elkaar. Het is een lied dat je zowel prettig als treurig stemt, een komisch maar bitterzoet liedje eigenlijk.

de vele gezichten van Finland

Over Finland heb ik in mijn blog al eens het één en ander geschreven. Zie in mijn blogarchief o.m. de stukjes 'Finland' van 16-1-'07, 'badderen' van 14-1-'11, 'Hardlopen, de 400 meter' van 6-9-'12, 'een midzomernachtwandeling' van 20-11-'14 en 'Op het schone Päijänne meer' van 12-9-'18.

Een beetje van alles en nog wat dus, ik heb veel mooie herinneringen aan dat land. En nu las ik pas ook nog dat Finland in het World Happiness Report van de VN voor het tweede jaar op rij als gelukkigste land ter wereld uit bus is gekomen. Finland, het aardse paradijs, enkel bewoond door gelukskampioenen!
Welke criteria het WHR van de VN voor de gelukskampioenen heeft gehanteerd weet ik niet, maar hun notoire drankgebruik zal neem ik aan toch zeker ook een bepalend item zijn geweest, om voor de tweede keer tot deze voor de Finse volksziel zo gelukkige uitslag te komen.

Een bekende Finnengrap over hun drankgebruik gaat als volgt: Hakku en Jaakko komen elkaar tegen op straat. ‘Drinken?’, vraagt Hakku. ‘Ja’, zegt Jaakko. De eerste fles wodka wordt geleegd in stilte. Bij het openen van de tweede fles vraagt Hakku: ‘Hoe gaat het?’ Jaakko: ‘We zouden toch drínken!?’

ontdekking van een landschap

In de tentoonstelling 'Barbizon van het Noorden' in het Drents Museum in Assen, hebben we werken gezien van belangrijke kunstenaars uit de 19e en begin 20e eeuw, zeg maar tussen 1850 en 1950. Werken van onder meer Israëls, Mesdag, Van Gogh, Liebermann en Wiegers maar ook van hedendaagse kunstenaars. Ze hebben het unieke landschap van Drenthe met zijn bijzondere natuur prachtig in beeld gebracht. De naam van de tentoonstelling is ontleent aan het bekende Franse Barbizon, waar veel kunstenaars zich in het verleden verzamelden om de natuur te gaan schilderen, vaak in de open lucht. Dat Drenthe met kunstenaarsdorpen als o.a. Zweeloo, Rolde en Vries een vergelijkbare rol vervulde, komt in de tentoonstelling duidelijk tot uiting. De ontdekking van het Drentse landschap, een prachtige expositie!

Een fris autoritje in de polder.

Op 28 december j.l. was volgens Bartjens de gemiddelde temperatuur in Nederland 3,4°C. Geen temperatuur om in een cabrio te rijden lijkt mij. Maar daarover wordt, als over zoveel dingen, nogal verschillend gedacht. Zo dacht mijn jongste dochter kennelijk, waarom zou ik wachten tot het 30°C is? 't Is mooi helder weer, dus hup, het dak eraf. Een brandende zon is ook niet alles, en voor een zonnesteek hoef ik nou ook niet bang te zijn. Rijplezier, daar gaat het nu even om! Met het dak eraf krijg je een totaal andere rijervaring. Je voelt je vrijer, je krijgt zo'n 'on the road' gevoel, van lekker onderweg zijn met de spanning van wat er nog komen gaat. Vrij zijn, het heeft veel weg van het gevoel dat je in een zeilboot op het water ook zo kan hebben.

Nederland over honderd jaar.

Nederland in 2120.

We moeten nu al anticiperen op de stijgende zeespiegel. Zandsuppletie, dijkverhoging en -versterking, dat soort dingen. Er zit niets anders op voor een landje dat voor een substantieel deel meters onder de zeespiegel ligt. Evengoed zijn er scenario's dat dit allemaal niet voldoende is, en dat Nederland over honderd jaar voor een derde blank zal staan. Dat is niet zo best dus, maar uiteraard kan niemand met zekerheid zeggen hoe het werkelijk zal zijn.

Maar nu las ik pas in de Volkskrant dat 17 wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR) van alles en nog wat hebben voorspelt, behalve dat Nederland over een eeuw voor een derde deel blank zal staan. Ze hebben een positief en aantrekkelijk perspectief neergezet. Nederland zal er een stuk groener uitzien dan nu, en er zal meer plaats zijn voor water. De landbouwgrond is gehalveerd en de veehouderij met twee derde afgenomen. Want we zullen ons meer op de consumptie van o.a. insecten gaan richten. De onderzoekers verwachten verder dat de bevolking tegen die tijd zal zijn toegenomen tot rond de 20 miljoen, en dat vooral plaatsen in het oosten van het land drukker zullen worden. We zullen zien, maar zeker is dat de schitterende toekomst reeds begonnen is!

veranderingen versus kansen

Men zegt: verandering doet leven. Juister zou zijn : verandering is leven, leven is verandering. Aldus de Nederlandse journalist, schrijver en dichter Jan Greshoff (1888-1971). Veel levenslust in het nieuwe jaar!