altijd leuk zo'n oudejaarsavond

Op oudejaarsdag 2013 schreef de Antwerpse dichter Bert Deben het gedicht 'Oudejaarsavond', een gedicht over het gedoe rondom vuurwerk dat gaat als volgt: 

Het oorlogt hier een beetje buiten 

want elke kleine psychopaat 

gooit weer bommen in de straat 

om zo het jaartal af te sluiten

 

naar auto’s of in vuilnisbakken 

in gesloten brievenbussen 

achter mensen of er tussen 

die heeft hij zeker goed te pakken

 

oudjes krijgen hartstilstanden 

dieren liggen zwaar bedrukt 

en beven bang voor het gevaar

 

en af en toe worden er handen 

zwaar verbrand of afgerukt 

toch altijd leuk zo’n oudejaar! 

Een enigszins cynisch maar ook raak en tijdloos gedicht lijkt mij zo, of toch niet? Want is het met het vuurwerkverbod niet min of meer achterhaald? Zou kunnen, maar ik las dat de politie zich vanavond evengoed schrap zet voor een onrustige jaarwisseling. Want het vuurwerkverbod is niet het enige probleem, waar de politie zich zorgen over maakt. Het algehele maatschappelijke ongenoegen over de beperkingen door corona is groot, met name onder de jeugd. De vrees is daarom dat dit op veel plekken tot gedoe gaat leiden.

Maar laten we hopen dat het meevalt, en dat we met z'n allen een echt leuke oudejaarsavond gaan beleven!

er gloort hoop aan de horizon

Het jaar 2020 nadert z'n einde, blij toe, want het was in menig opzicht een nogal tobberig jaar. Maar met de komst van de Covid-19 vaccins lijkt het begin van het einde van de coronamisère in zicht. Nog even afwachten hoe het één en ander zich in het nieuwe jaar zal ontwikkelen, maar er breken naar mijn overtuiging vast betere tijden aan. Zoals gezegd, er gloort hoop aan de horizon!

storm Bella versus Sjostakovitsj

Zondagmiddag net na de kerst, buiten is het koud, grijs en nat, en ondanks dat storm Bella langzaam maar zeker raakt uitgeraast, trekt het mij niet om er even op uit te gaan. Waarom zou ik ook, ik geniet van de prachtige muziek op radio 4. Het Koninklijk Concertgebouworkest speelt onder leiding van de Russische topdirigent Valery Gerglev (1953) het rond 1947 gecomponeerde vioolconcert nr. 1, op.77 van Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) met violist Sergei Dogadin (1988) als solist. Een energiek en tegendraads werk dat destijds nooit door de strenge sovjet-censuur had kunnen komen. Sjostakovitsj hield het dan ook onder de pet tot Stalin overleden was, waarna het zowel op zijn landgenoten als in het buitenland enorme indruk maakte. Dmitri Sjostakovitsj, voor mij altijd weer verrassend nieuw, en al helemaal op een druilerige zondagmiddag na de storm!

oceanische pool van ontoegankelijkheid

De koplopers in de huidige Vendée Globe, de zwaarste non-stop solozeilrace rond de wereld die om de vier jaar gevaren wordt, passeren één dezer dagen 'Point Nemo', de meest afgelegen en desolate plek op Aarde. De plek ligt midden in het zuidelijk deel van de Stille Oceaan op zo'n 1666 nm (nautical mile) van het dichtst bijgelegen eiland. Het is feitelijk de plek die het verst ligt van elke vorm van beschaving op Aarde. De dichtstbijzijnde mensen zijn vaak degenen aan boord van het internationale ruimtestation ISS, dat op ca. 400 km hoogte zijn rondjes draait. Behalve microplastics die zelfs hier in het oceaanwater worden aangetroffen, is het volgens de verschillende ruimtevaartorganisaties ook de ideale plek om tonnen ruimteafval te storten. Een plek op Aarde dus die dienst doet als ruimteschipkerkhof, honderden grote stukken ruimtetuig moeten hier volgens Bartjens al op de oceaanbodem liggen.

Hoewel de kans dat je getroffen wordt door een stuk ruimteafval minimaal is, lijkt het mij geen plek om lang te vertoeven. Maar dat doen de schepen in de Vendée Globe, die daar soms met 20 kts of meer (tegen de 40 km per uur) door het water vliegen sowieso al niet!

Over de 'Transition Twenties'

In de vorige eeuw zijn de 'Roaring Twenties' aan het eind van de Eerste wereldoorlog begonnen en ongeveer een decennium later geëindigd met een beurskrach en een wereldwijde financiële crisis. De 'Roaring Twenties' waren jaren van ongekende voorspoed. Een decennium van groei, wetenschappelijke ontdekkingen, industrialisering en massaproductie. Een boeiende tijd van creativiteit en de opkomst van jazz, feminisering en medische doorbraken om maar wat te noemen. Kortom een tijd van aanzienlijke sociale en economische veranderingen. De mens leek goed onderweg in een wereld waarin de bomen zo ongeveer tot in de hemel groeiden, maar waarin hij zich uiteindelijk moeilijk staande kon houden vanwege onevenwichtige ontwikkelingen in de maatschappij. 

De 'Transition Twenties', de jaren twintig van de huidige eeuw, worden beschouwd als het tijdvak waarin op allerlei economische en maatschappelijke terreinen een transitie moet gaan plaatsvinden. Zullen de jaren ’20 van deze eeuw net zo roaring worden als de twenties van de vorige eeuw? We lijken goed opweg, de voortekenen zijn positief ondanks de misère van de coronapandemie. Wetenschappelijke ontdekkingen, muziek, cultuur, democratie, positie van de vrouw, onderwijs, duurzaamheid, overal is beweging. De informatierevolutie is in volle gang, de kwantumcomputer kan zomaar doorbreken. Robots die onze routinetaken overnemen en op weg zijn naar een volgende fase met ingewikkeldere taken. De tijd zal ons leren hoe we deze keer op termijn met al deze ontwikkelingen kunnen omgaan. Want wat er ook gebeurt, ze zullen op alle gebieden van ons leven impact hebben en voor iedereen gevolgen hebben. 'Áuf dem weg', maar hoe, waar willen we eigenlijk naar toe?

impressionistische voorstellingen

Onlangs werk van Jaap Hiddink (Nunspeet 1910–2000), Veluws vitalistisch impressionist gezien in het Noord-Veluws Museum in Nunspeet. Een mooie overzichtstentoonstelling van de bekende Nunspeetse autodidact, waarin we aardig wat van zijn beste werk hebben gezien. Ik las dat voor Hiddink's ontwikkeling de plaatselijke kunstschilders Jos Lussenburg en Ben Viegers belangrijk zijn geweest, en dat is wel te zien. 

Mooie stillevens, portretten, stadsgezichten, allerlei taferelen, zoals woonwagens en markten, landschappen, boerderijen, botters en havens. En ook zag ik een schilderij hangen van het in 1907 door Ir. Frank van Vloten (1858-1930) gebouwde, maar in 1967 afgebroken 'Ronde Huis' in Nunspeet. Een bijzonder huis met een al even bijzondere geschiedenis, waarover tot op de dag van heden nog vele verhalen en geruchten de ronde doen. 

Maar goed dit terzijde, de expositie van Jaap Hiddink in het Noord-Veluws Museum was hoe dan ook prachtig!

Een Sinterklaasverhaal anders

In het Sinterklaasverhaal 'een goede les' zette wijlen Gerard Reve Sinterklaas in 1974 neer als een oude pedofiel die door een jongen met een "heel mooi, fijn, lief, stout jongenskontje" wordt afgewezen. Als wraak laat de Sint een grote drol achter in de schoen van de jongen. Hieronder de volledige tekst van het Sinterklaasverhaal van de bekende volksschrijver. Ik heb er smakelijk om kunnen lachen toen hij met die droogkomische stem van hem het verhaal voor de eerste keer voordroeg.

'een goede les' 

Er was eens een jongen die heel stout en ondeugend was. Hij was ook erg ongehoorzaam en lui en hielp nooit zijn moeder eens bij de afwas. Ja, beste jongens en meisjes, ik ben het met jullie eens dat het helemaal geen lieve jongen was. Maar... hij was wel erg mooi en hij had een heel mooi, fijn, lief, stout jongenskontje. Daarom was Sint Nicolaas, die - zoals jullie weten - een echte kindervriend is, helemaal gek op hem.

Jullie willen allemaal graag wat van Sint Nicolaas, maar nu wilde Sint Nicolaas iets van die jongen, maar die jongen die moest niets van Sint Nicolaas hebben. Omdat Sint Nicolaas zou oud en zo dik en helemaal kaal op zijn hoofd was met allemaal kleine schilfertjes. En die jongen zei dus tegen Sint Nicolaas: "Ga weg, oude viezerd! Je bestaat niet eens echt!

Jullie begrijpt wel hoe dat die goede lieve kindervriend Sint Nicolaas ten zeerste verdroot. Hij zon alsmaar op iets, waardoor hij die ongehoorzame luie, mooie jongen eens een lesje kon leren. Nu had die jongen wel gezegd dat Sint Nicolaas niet echt bestond, maar hij zette evengoed op Sinterklaasavond wel zijn schoen onder de schoorsteen. Sint Nicolaas die wist dat en kwam met zijn paard over het dak.

Jullie weten allemaal dat Sint Nicolaas alleen maar een jurk om zijn blote kont draagt, net als de paus en kardinaal Alfrink. Dat kwam nu goed van pas. Want Sint Nicolaas kwam dus van zijn paard af, spreidde zijn jurk over de schoorsteen heen en ging zelf met zijn blote reet op de schoorsteenpot zitten. Want ik was nog vergeten jullie te vertellen, dat die ondeugende jongen ook nog tegen Sint Nicolaas gezegd had: "Van mij kan je de pot op!

Toen kakte Sint Nicolaas dus uit zijn reet een grote dikke drol en die drol viel in duizelingwekkende vaart recht door de schoorsteen naar beneden, precies... Ja, jullie raden het al, jongens en meisjes! Precies in de jongensmolière, precies in de schoen van die stoute, ongehoorzame deugniet.

Nu, jullie hebben allemaal vast wel eens een kikker of een beestje van chocolade gehad met groen of rood zilverpapier eromheen, met van binnen van die lekkere roze of gele zachte snot erin. Maar dit was nu eens heel andere koek, wat jullie? Ik denk dat jullie net zo graag als ik de volgende ochtend wel eens het gezicht van die stoute jongen hadden willen zien. Zo komen de snoepers te pas. Wie de schoen past, trekke hem aan.

de ultieme solo zeilrace

Vervolg op mijn stukje 'De ultieme oceaanrace weer van start' van maandag 9 november j.l.

Op het moment dat ik dit stukje over de Vendee Globe schrijf, hebben een aantal deelnemers na 25 dagen zeilen Kaap De Goede Hoop reeds gerond, en zijn ze begonnen aan het linke stuk door de Indische Oceaan. Aan de leiding gaat de Franse zeiler Charlie Dalin (Le Havre, 1984) in zijn APIVIA. De theoretische te zeilen afstand is 21638 nm ofwel 40075 km, de meeste deelnemers leggen door de vele valkuilen echter wel zo'n 28000 nm ofwel zo'n 51858 km af. 

De Vendee Globe van 2016-'17 werd gewonnen door de toen 39 jarige Fransman Armel Le Cléac'h in zijn Banque Populaire VIII. Na de start in Les Sables-d'Olonne ging hij na 74 dagen, 3 uur, 35 minuten en 46 seconden in Les Sables-d'Olonne over de finish. De huidige koploper heeft momenteel zo'n 10000 nm afgelegd in 25 dagen, gemiddeld zo'n 400 nm per dag. Charlie Dalin zal de resterende afstand van grofweg 18000 nm in 49 dagen moeten afleggen, wil hij op zijn minst het vorige rekord kunnen evenaren. 18000 nm is nog een roteind te gaan, er kan nog van alles gebeuren, maar als Dalin overeind blijft en de zaak heel weet te houden, ziet het er naar uit dat dat lukken kan.

over een paddestoel en architectuur

De grote parasolzwam (Lepiota procera) schijnt één van de grootste eetbare zwammen te zijn die in Nederland voorkomen. De wit-bruinige parasolachtige hoed kan op een steel van maximaal 40 centimeter hoog, maar liefst een diameter van 30 centimeter bereiken. Je treft hem in de herfst doorgaans aan in natte grasgebieden. In de herfst van 1966 zag ik op de oever van de Deuverdensebeek in Putten waar we toen woonden, eens zo'n joekel op z'n kop liggen. Gewapend met een eenvoudige kleinbeeld zoekercamera heb ik er m.b.v. een z.g. parallax opheffer en een meetlat van dichtbij een foto van gemaakt. Het was daar destijds een zeer nat gebied, en de Deuverdensebeek was van een vriendelijk watertje door de vele regen veranderd in een woest kolkende stroom, maar dit terzijde. 

De foto vond ik zo goed gelukt, dat ik er een vergroting van heb laten maken van ongeveer 105 x 70 centimeter die jarenlang in ons nieuwe huis aan de muur heeft gehangen. Samen met een foto van een stapel betonstenen, waarmee we ons huis eind jaren zestig hebben gebouwd, gaven ze een sfeervolle bijdrage aan de inrichting en de binnenhuisarchitectuur.