druk op zee

De Noordzee is niet de wildernis die we er graag in zien. De Noordzee is een industrieterrein. Met deze kop opende Toine Heijmans j.l. vrijdag zijn column in de Volkskrant. Een raak en zeer herkenbaar stukje voor een ieder die wel eens op OP ZEE zoals hij zijn stukje noemd, gevaren heeft.

Zijn poëtische omschrijving van de golven en het vallen van de avond op zee is een feest der herkenning. Alles klopt en is oké, het belooft een mooie tocht te worden naar Helgoland, Cuxhaven, Great Yarmouth, Lerwick, Bergen of whatever. Je ligt lekker op koers, de zeilen staan er mooi bij, en af en toe dartelen enkele bruinvissen rond de boot. Geleidelijk aan zeil je de nacht in, vuurtorens gaan branden, de zon zakt in de zee en de maan komt even later groot en rood op. En in je kielzog wordt al dat moois nog eens geaccentueerd door zeevonk, een blauwgroene neonachtige gloed, die ons als een schaduw volgt. Wat een sfeer, we raken min of meer in trance.

Een heldere nacht, je raakt gewend aan het donker en ziet steeds meer lichtjes. Behalve een majestueuze sterrenhemel, zien we in de verte ook de lichtjes van de grote jongens, die met een vaart van 20 à 25 knopen over de 6 nm brede shipping lane denderen. Het is vrij druk zo te zien, toch zullen we er straks doorheen moeten. Een uur lang extra op je qui vive zijn voor schepen en ronddrijvende rotzooi tijdens de oversteek van één van de meerdere snelwegen die de Noordzee rijk is.


Stichting De Noordzee: Clean Shipping from Pixodus on Vimeo.

Maar we zien nog veel meer lichtjes op een gegeven moment, de lichtjes van een enorm windmolenpark, en weer een poosje later zien we in de verte de feestverlichting van een groot boorplatform. En wat is dat, ineens zitten we tussen enkele viskotters. Met hun onoverzichtelijke kerstboomachtige werkverlichting is het lastig inschatten hoe ze precies varen met hun sleepnetten. Ze komen soms recht op je af, zodat je als de bliksem je koers verlegd, maar dan blijken ook zij dat te doen, zodat je maar snel weer op je oude koers gaat zitten. Die jongens zijn gewoon aan het werk, ze varen alle kanten op. Wij moeten opletten, niet zij! En dat gold uiteraard ook voor de grote zeesleper met sleep waar we bij het krieken van de dag voor uit moesten wijken.

Er gelden regels op de Noordzee waar iedereen zich aan moet houden. Evengoed dreigen ontwikkelingen op diverse gebieden kennelijk uit de hand te lopen. In dat opzicht is de Noordzee wel degelijk een wildernis, iedereen doet maar wat. Windmolenparken, olie- en gasboringen, platformen, (shutle)tankers en andere koopvaardijschepen, kabelleggers, de in hoge mate geïndustrialiseerde visserij, dumpen van allerlei afval, baggeren en her en der verleggen van kustlijnen, toerisme, etc. etc. De Noordzee is een echte werkzee geworden, en verdere ontwikkelingen op alle gebieden gaan in rap tempo door! Al die activiteiten buitengaats moeten zo langzamerhand centraal worden gecoördineerd. Zonder een samenhangend internationaal plan wordt het buitengaats een groot rommeltje. Het is hoog tijd voor 'Ruimtelijke Ordening' op zee las ik eens!

En dat gaat min of meer een keer gebeuren. Er zijn al enkele projecten opgestart om het gebruik van de zeeën in Europa te regelen. In het project CoExist maken een aantal Europese landen afspraken over o.a. de visserij en aquacultuur in de kustgebieden van Europa. (zie ook m'n stukjes Noordzee van 3-11-'08 en Klaverbank van 8-10-'11)

The Project
•Multidisciplinary project with thirteen partners from ten European countries, coordinated by the Norwegian Institute of Marine Research.
•Funded by the European Commission Seventh Framework Programme.
•Project duration: 36 months, started April 2010.

The challenge
Europe’s coastal zones are of great socio-economic value, they are however also under pressure to balance competing activities and face potential conflict for space allocation. Stakeholder groups are diverse and represent diverse sectors, particularly fisheries, aquaculture, tourism, wind farm operation, and nature conservation in marine protected areas. Above all this is the requirement to preserve a valuable natural resource and meet environmental protection rules and regulations. This is the challenge the COEXIST project fac

Goede voornemens lijkt mij, 'k ben erg benieuwd naar de ontwikkelingen. Als ze zich aan de planning houden, weten we als het goed is volgend jaar april meer. Ik vraag me trouwens af, hoe men kan voorkomen dat gemaakte afspraken niet na worden geleefd.

Theaterspektakel

Woensdagavond samen met J, J, C en H naar 'HaRT' geweest in Almere, de recentste spektakelvoorstelling van het in 1990 opgerichte theatergezelschap VisàVis. Zoals gewoonlijk bij VisàVis, speelde de voorstelling zich weer af in de buitenlucht, op een locatie aan de Muiderzandweg naast Almere Strand.
Toen we een maand geleden de ticket's bestelden, wisten we uiteraard niet dat het weer zo mee zou werken, een uitgelezener zomeravond hadden we ons echt niet kunnen voorstellen, prachtig! Want ook al zit je daar op een overdekte tribune, je zou toch veel energie verliezen bij kou, wind en regen, die ongetwijfeld afbreuk zou doen aan de beleving van de voorstelling. Maar gelukkig niets van dat alles, integendeel, het was een sfeervolle avond in optima forma!

Het recycling thema van de voorstelling (waarover zo meer) beperkte zich niet alleen tot de vormgeving van het decor, maar ook in die van restaurant 'La Pou-Belle' (iets in de vuilnisbak gooien) van VisàVis. Ook daar is vormgegeven met diverse voorwerpen van de stort. En ondanks dat we lekker buiten aten, kwamen we door deze entourage toch al lekker in de sfeer van de voorstelling, die pas om halfnegen zou beginnen.

Waar ging HaRT eigenlijk over? Ik citeer een gedeelte uit het programmaboekje:
Het verhaal: GEVAARLIJKE LIEFDE OP EEN SCHEIDINGSSTATION. HaRT is een eigentijdse liefdesgeschiedenis in een bizarre omgeving. Je komt terecht achter de coulissen van een moderne milieuboulevard en ondergaat een visuele belevenis geheel in de stijl van VisàVis.
Op het scheidingsstation regeert beheerder Sam; hij maakt iedereen fijntjes duidelijk dat-als het om scheiden gaat-we allemaal volslagen sukkels zijn. En dat zullen we weten ook. Met een ondoorzichtig web van regels dwingt Sam de storters op e knieën om het afval nader te fileren (tot en met het touwtje en nietje van het theezakje) voor het zijn bestemming krijgt.
Totdat Sam, de meester in het scheiden, de goeroe van de tweede kans, wordt geconfronteerd met een menselijk stortprobleem. Zijn zoon Milo wordt verliefd op een meisje dat illegaal in Nederland verblijft. Een lastig pakket dat Milo zijn vader voor de voeten werpt. Er ontspint zich een strijd tussen vader en zoon vol heldenmoed en lafheid, liefde,venijn en fantasie. De comedy kantelt naar een thriller en vindt een hoogtepunt in het beste van een klassiek drama.
De romance in HaRT speelt zich af tegen een wereld van duurzaamheid en recycling. Is duurzaamheid de toekomst voor bodemloos geluk? Of is het slechts een alibi om meer te kunnen consumeren? Verlost van schuldgevoel dumpen we alles wat niet meer bevalt en zien we uit naar nieuwe hebbedingetjes.
De moderne mens wordt steeds beter in scheiden, niet alleen op materieel maar ook op immaterieel gebied. Het afval krijgt in HaRT een ongekend tweede leven, maar geldt dit ook voor het menselijk overschot en onze omgang met elkaar? ViséVis zoekt het voor u uit. En waar kan dat beter dan op een afvalscheidingsstation?



Nou ze hebben het uitgezocht, en bovenstaande samenvatting, een try-out filmpje van j.l. 21/5 dat ik van het internet heb geplukt, geeft een beetje een idee van hoe. Ik heb anderhalf uur lang op het puntje van de stoel (in dit geval bank) gezeten, wat een spanning. Dynamiek, ritme en balans tussen intieme en grootse momenten deden mijn aandacht geen moment verslappen. Opvallende contrasten, ontroerend ook hoe in een verstild moment een klein Balkankoortje begon te zingen!
Wat mij betreft hebben ze in de voorstelling goed laten zien, dat het laagje vernis van beschaving in onze samenleving erg dun is. De reusachtige berg afval die we met z'n allen produceren is tegelijkertijd big business. En daarin mag de menselijke aanwezigheid niet worden veronachtzaamd, vandaar ook dat de voorstelling HaRT heet.

Een pakkender voorstelling heb ik volgens mij de laatste jaren maar zelden gezien. Ernst en luim, momenten dat je niet bij kwam van de lach, werden in straf tempo gevolgd door momenten van medeleven en ontroering, een prachtige voorstelling. Dat er kennelijk meer zo over dachten, bewees het enthousiaste en langdurige applaus wel van de ruim 700 toeschouwers op een afgeladen tribune. Na afloop met z'n allen nog even een drankje genomen bij halve maan, kampvuur en een magnifiek, enigszins mysterieus verlicht plastiek dat was samengesteld uit groene en kleurloze petflessen.

Zeilen met de 'Poolster'

Onze jongste dochter aan de lijn, of we zin hadden in een dagje zeilen, altijd, dat hoeven ze geen twee keer te vragen. Het beloofde een mooie dag te worden, wel een beetje weinig wind, 3 Bft, maar uit een goeie hoek om van Urk, waar ze nu lagen, naar Hindeloopen te zeilen. En zo kwam het dat we afgelopen maandagochtend al vroeg met twee auto's op weg waren naar Hindeloopen, om daarna in één auto naar S en W in de haven van Urk te rijden.

Rond half tien waren we in Urk. Vanaf de parkeerplaats zagen we de 'Poolster' al aan de kade liggen tussen allemaal scherpe jachten en motorkruisers. De 'Poolster' (157 VB) is een Lemsteraak van 11,50 x 4,25 meter met een diepgang van 0,95 meter en ruim 15 ton aan waterverplaatsing. De goed onderhouden, in 1984 in Lemmer bij de gebroeders Hummel gebouwde Lemsteraak naar een ontwerp van A. de Boer, lag er als gewoonlijk weer bij om door een ringetje te halen. Na de welkomstceremonie en de koffie gingen de trossen los. We lagen aan lager wal, ook stond er 's ochtends iets meer wind dan ze hadden voorspeld, en lagen we bovendien aardig ingeklemd. De enige manier om je goed uit een dergelijke situatie te manoeuvreren is dan de voorspring, dat werkte uitstekend en zo konden de zeilen even later probleemloos omhoog.

De ca. 27 nm tussen Urk en Hindeloopen kan ik wel dromen. Maar met een Lemsteraak had ik dat stuk nog niet eerder gevaren. De enige keer dat ik op een Lemsteraak heb gezeild, is een keer tijdens de bekende 24 uur's zeilrace met een aak die we met enkele vrienden in Workum hadden gehuurd. Maar de rakken die we toen allemaal hebben gezeild staan me niet meer zo voor de geest. Voordat alles er goed bij staat op een Lemsteraak is het een poosje hard werken. Dat hebben we echter mooi aan S en W overgelaten, wij speelden met plezier voor passagier! En daar hebben we met dat mooie weer zeer van genoten. Rond een uur of vier 'middags meerden we af naast een andere Lemsteraak in de Hylper Haven, het pittoreske havenkommetje van Hindeloopen. En ja, toen zat de vijf in het uur en werd het een tijdje nog gezelliger in de kuip dan het al was.
Na een wandeling door Hindeloopen, waarbij we uiteraard weer even stil gestaan hebben bij de feestelijk gekleurde torso's en beestenboel van Nancy in en om het sluishuis, zijn we rond acht uur op het hoge buitenterras van 'De Drie Harinkjes' neergestreken. En daar, met magnefiek uitzicht over het IJsselmeer, hebben we ons te goed gedaan aan mosselen à la Cataplana. Mosselen naar Portugees recept met stukjes chorizo, spareribs en weet ik allemaal niet wat nog meer. Gezellig en erg lekker, en ook nog eens porties waar een uit de kluiten gewassen bootwerker nog genoeg aan zou hebben!

Maar toen we in de heerlijke zwoele avond met z'n allen weer in de kuip zaten te ouwehoeren, werd ik een beetje door slaap overvallen, de copieuze maaltijd deed zijn werk. Evengoed was het toch nog bijna middernacht voor we onze kooi in het vooronder van de Poolster opzochten. Het einde van een magnifieke zeildag!
Na het ontbijt de andere morgen liepen S en W nog even gezellig met ons mee naar de auto. Grappenderwijs maakte S ons er op attent, dat we niet moesten vergeten Urk aan te doen, want daar hadden we toch nog een auto staan? Ja zeg, stel je voor, dat zou ook een mop zijn, toch lief van d'r!

De Lemsteraak.

De lemsteraak is een traditioneel Fries zeilschip. Het ontwerp komt uit Lemmer, ontwikkeld uit de Friese visaak (geschikt voor de Friese binnenwateren), op zicht is het duidelijk dat de ontwerpers bekend waren met de eeuwenoude boeier.
De eerste Lemsteraak is gebouwd in 1876 door Scheepswerf van De Boer uit Lemmer. Oorspronkelijk was de aak bedoeld als vissersschip op de Waddenzee en de Zuiderzee, met name het deel tussen Friesland en de kop van Noord-Holland. Er werd vooral mee op haring gevist, hoewel het eigenlijke vissen met haringvletten werd gedaan. De aak werd gebruikt voor transport en opslag van de vis, hierin was voorzien door een (overdekte) bun op het voordek, die tot 2,5 meter groot kon zijn.[1] Om zijn snelheid werd de aak ook gebruikt voor het vervoer van andere (levende) vis, mosselzaad naar Zeeland en mosselen van Zeeland naar België (tot aan Brussel)[3] Al snel kwam de gegoede burgerij er achter dat de lemsteraak prima geschikt was als plezierjacht. Scheepswerf van De Boer bouwde in 1907 het eerste jacht, de Johanna, die in redelijke originele staat als De Orion, nog rondvaart.[4] De bun verdween en daarvoor in de plaats kwam een achter de mast geplaatste kajuit, vaak met sier houtsnijwerk en glas-in-lood ramen. Als jacht werd de aak met drie betaalde krachten gevaren. In deze tijd kan, bij wedstrijden, de bemanning oplopen tot 10 man om snel te kunnen manoeuvreren en zeilen te wisselen.

De soepele ronde lijnen verraden de Friese achtergrond en associëren snel met de dito van de Fryske famkes. De kromme steven met de hoge kop geeft aan dat de aak het ruwe en snel stromende water van de Waddenzee en omgeving niet schuwde. De aak is ei-vormig rond gebouwd met de punt naar achteren. Het vlak is licht gebogen en het diepste punt vindt men, evenals de grootste breedte, ter hoogte van de mast. Vanaf begin 20ste eeuw werd de romp van de aken overnaads van ijzer/staal gebouwd, de eerste decennia nog geklonken, later vooral gelast. De ronde lijn zowel in de lengte- als de breedterichting zorgen niet alleen voor de goede vaareigenschappen maar zijn ook debet aan de hoge prijs. Het vraagt tijd, moeite en vakmanschap om een staalplaat twee krommingen te geven. Daarom is een lemsteraak aanzienlijk duurder dan bijvoorbeeld een schouw.

De mast had oorspronkelijk de zelfde lengte als het schip. Inmiddels zijn de aken overtuigd met een aanzienlijk hogere mast. Het roer is voorzien van een klik, op jachten vaak vervangen door een vergulde roerleeuw of een ander kunstig houtsnijwerk. Het schip is uitgerust met smalle lange zeezwaarden.
De lemsteraak is getuigd met een ruim grootzeil aan een gebogen gaffel met een losse broek dat wil zeggen, dat het onderlijk niet aan de giek is vastgemaakt. Als voorzeilen vaart men een tamelijk grote fok en kluiver en soms een halfwinder, in de wereld van rond- en platbodems jager of bezaan genoemd. Een bekende lemsteraak is de De Groene Draeck van Hare Majesteit.

IJsbergen

Vanmorgen las ik in de krant dat de Petermann-gletsjer in Groenland opnieuw een stuk van zijn ijsmassa kwijt is. Een ijsschots, twee keer zo groot als Manhattan, dobbert nu rond nabij Groenland, aldus het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA.
Satellietbeelden tonen een duidelijke barst in de gletsjertong die rechtstreeks in de Labradorzee ofwel de noordelijke Atlantische Oceaan eindigt. Twee jaar geleden brak ook al een stuk van de Petermann-gletsjer af, toen nog twee keer zo groot als nu. De Petermann-gletsjer is één van de laatste grote gletsjers van Groenland en ligt zo'n 1.000 kilometer ten zuiden van de Noordpool op ongeveer 80º58'0" N en 61º26'0" W.


Greenpeace investigates Petermann glacier from Greenpeace on Vimeo.

De koude Labradorstroom staat er om bekend om ijsbergen zelfs tot aan de Bermuda op 32º20'0" N en 64º45'0" W en de Azoren op 38º30'0" N en 28º0'0" W te brengen, waar ze uiteraard een gevaar voor de scheepvaart vormen. Het bekendste voorbeeld is wel de ramp met de 'Titanic' in de nacht van 14 op 15 april 1912. (Het schip waarop zich de afscheidsmusical in m'n vorige stukje Dag basisschool! virtueel op afspeelde). De als praktisch onzinkbaar gebouwde oceaanreus van 269 meter lang, 28 meter breed en een diepgang van 10,5 meter, zonk op z'n eerste trip van Southampton naar New York binnen 3 uur naar de diepte, na een aanvaring met een ijsberg op ca. 41º43'35" N en 49º56'54" W. Daarbij werden vele van de 1522 omgekomen opvarenden meegesleurd naar de oceaanbodem, 3800 meter onder de waterspiegel.

Tegenwoordig hebben we geavanceerde electronica en satellieten zodat we de ijsbergen heel wat eerder in de peiling hebben dan vroeger. Maar ondanks dat, blijven het voor de scheepvaart linke obstakels. En al helemaal als er zulke enorme stukken van een gletscher afbreken, dat ze op 32º noorderbreedte (Bermuda) nog niet gesmolten zijn. Op die breedte verwacht je toch eigenlijk geen ijsberg meer!

Dag basisschool!

Tijdens een werkbespreking vorige week elders in het vriendelijke stadje waar ik woon, ging m'n telefoon. Ik had dat ding natuurlijk op stil moeten zetten, maar dat was ik even vergeten, dus nam ik hem nou maar op ook. Daan aan de lijn, dag opa hoe gaat het ermee? Goed jongen, maar wat verschaft me de eer? Nou opa ik heb goed nieuws voor je! O ja!? Ja, je mag volgende week maandagavond samen met oma komen kijken naar Titanic & Loveboat, de afscheidsmusical van groep 8 waar ik een aardig rolletje in meespeel. Zo, wat leuk, nou ik zal het aan oma doorgeven, waarschijnlijk kunnen we wel. We bellen je nog wel, daag! Van zijn ouders hoorde ik later, dat hij zich gezien mijn reactie had afgevraagd, of opa het wel goed nieuws had gevonden. Dat kan ik me achteraf wel een beetje voorstellen!

Rond zeven uur zaten we j.l. maandagavond samen met S, W en R en vele andere ouders en familieleden te wachten in de stampvolle aula van 'De Krullevaar' op de dingen die gingen komen. De 26 leerlingen van groep 8 verkeerden volgens mij allemaal in een feestelijke en opgewonden stemming. Buiten bij de entree, waren we door de z.g. crew van de Titanic en enkele belangrijke gasten al welkom aan boord geheten, zodat ook wij al, nog voor het spel begonnen was in scheepse sferen verkeerden. Een sfeer die in de aula nog eens werd versterkt door het constante geluid van bruisend water langs een scheepsromp.

Om halfacht werden de coulissen aan de zaalkant geopend en stelden alle 26 spelers zich in hun rol aan ons voor. De kapitein, de 1e, 2e en 3e stuurman en de bootsman. Maar ook passagiers van allerlei pluimage, dames en heren, jong en oud, een slimme zakenman (Daan), een stel criminele gauwdieven, kortom het hele scala aan leven aan boord trok voorbij. Er werd gefeest en gedanst, en er waren uiteraard verwikkelingen op de Loveboat rond verliefdheden en een huwelijksaanzoek. Maar ook verwikkelingen rond het casino, van winst en verlies en van een gestolen dure halsketting. Maar het was boven alles een vrolijke boel daar op dat schip!

Maar met het onheilspellend krassende geluid van de aanvaring met een ijsberg, kwam er aan boord na een speelduur van ongeveer een uur, toch een einde aan de vrolijke boel. In eerste instantie vond ik dat nogal een contradictie, want we weten allemaal hoe het de echte Titanic op 15 april 1912 is vergaan na de aanvaring. Toen ik me het verhaal van de Titanic dan ook voor de geest haalde, realiseerde ik me dat volgens de overlevering het feesten aan boord na de aanvaring nog gewoon even is doorgegaan. Dus ja, waarom zou de musical van groep 8 dan niet met de aanvaring kunnen eindigen?

Het knappe is volgens de onderwijzeres(sen) dat de hele verhaallijn en rolverdeling door de leerlingen zelf is opgezet en uitgewerkt. Enkel hebben ze hier en daar wat bijgestuurd, de chemie in deze groep was volgens hun heel bijzonder. Ik geloof het zo, ik heb me met deze 26 enthousiastelingen geen moment verveeld. Na afloop zagen we nog een film van die gasten, waarin ze stuk voor stuk een woordje konden doen over hoe ze 'De Krullevaar' hebben ervaren en wat ze er van vonden. Allemaal hadden ze een positief verhaal over de school en de klas en vonden ze het erg jammer dat ze nu uit elkaar gingen. Tot slot kregen ze allemaal, met of zonder knuffel van de juf, nog een diploma uitgereikt van de schoolleiding. Een diploma basisschool! Ik wist niet dat dat ook al bestond, wij kregen vroeger gewoon het laatste rapport.
Tja, en toen was het afgelopen! Komend jaar al zullen ze snelle veranderingen meemaken tussen hun oortjes, dat heeft de ervaring wel geleerd. En geleidelijk aan zullen ze elkaar toch uit het oog verliezen. De één gaat hier naar toe, de ander daar, allemaal opweg naar, ja naar wat? We zullen zien, maar ik weet haast wel zeker dat ze goed terecht komen als ze hun aanstekelijke enthousiasme weten te bewaren. Ik wens Daan in iedergeval de komende tijd op scholengemeenschap Van der Capellen veel succes en enthousiasme toe met het tweetalig atheneum.

nonchalant, of toch vrijdag de 13e?

In de stromende regen reden we vrijdagmiddag naar jachthaven Ketelmeer in Ketelhaven. We hadden eenmaal met N en J (zie ook m'n stukje 'A wedding day' van 26 mei 2008 over dit koppel maritieme liefhebbers) afgesproken om de gennaker, die ze van ons overgenomen hadden, een keer aan te slaan op hun nieuwe aankoop, maar het was natuurlijk wel een beetje gekkenwerk zo. Alhoewel, er stond niet teveel wind en bovendien hadden ze aan het eind van de middag beter weer beloofd. Goed, maar voorlopig leek het nog nergens op!

Maar zowaar, eenmaal op de 'Bon Vivant' was het droog, en piepte er af en toe zelfs een mager zonnetje door het wolkendek. De 'Bon Vivant', een Emka 36 zeiljacht, naar ik meen gebouwd in 1987 op de gelijknamige werf in Duitsland, lag in de haven aan het eind van de laatste steiger. Nadat we het schip eens goed bekeken hadden en wat waren geacclimatiseerd gingen we aan het werk. Het was droog en de zachte bries kwam uit de goede hoek, dus konden we naar ons idee de gennaker gerust even vliegend in de box aanslaan.

Luik in het voordek open, de zak met gennaker, ook wel asymmetrische spinnaker genoemd eronder geplaatst, val bevestigd aan tophoek en hijsen maar. Meter voor meter kwam het feestelijke lichtweerzeil uit het voorluik omhoog. Toen de tophoek op hoogte was werd de val door N vastgezet en knoopte ik de halstalie zodanig vast aan de boeg, dat de halshoek net boven de preekstoel uitkwam. En toen ik de inmiddels aan de schoothoek bevestigde lijschoot, die ik gewoon in m'n hand hield wat aanhaalde, kwam de fladderende gennaker in de zachte bries in z'n volle glorie te voorschijn. Prachtig, een kind kan de was doen N, en het zeil past prima op dit stoere schip!

Op dat moment gebeurde het! Doordat we de lijschoot (nog) niet door een leioog hadden gevoerd en gefixeerd, werd ik door de plotselinge, tamelijk forse windvlaag totaal uit m'n evenwicht gebracht. Met de grootst mogelijke moeite kon ik nog net voorkomen dat ik over de zeereling de plomp in kieperde. De door m'n hand slippende lijschoot veroorzaakte een hitte die weinig goeds voorspelde. Toen ik mezelf echter achter de zeereling weer enigszins onder controle had, probeerde ik weer met alle macht grip te krijgen op de lijschoot, door deze een lus om m'n hand te laten maken. Maar het resultaat van deze dwaze poging was, dat de lijschoot op een gegeven moment in een slag om m'n pink verwikkeld zat. En toen waren de rapen echt gaar! De enorme gennaker, in staat om een schip met een waterverplaatsing van rond 8 ton door het water te sleuren, zat nu lustig aan m'n pink te rukken, zonder dat ik tegenstand kon bieden. Nog één weer wat hardere windvlaag en dan ...?!
Een lichte paniek begon zich van mij meester te maken. Maar zie, net toen ik dacht en meende te voelen, daar gaat m'n pink, was daar de sterke arm van N die langs mij heen schoot. In no time was voor mij de spanning van de lijschoot weggenomen, en kon ik m'n hand met de pink er nog aan uit z'n benarde positie bevrijden. Een serie brandblaren en een gekneusde, enigszins dwars staande pink was het resultaat van een akkevietje dat zich amper binnen meer dan één minuut had afgespeeld. Een akkevietje dat heel wat vervelender had kunnen aflopen.

De windvlagen waren inmiddels weer verworden tot een constant briesje. En toen we de gennaker weer keurig hadden opgeborgen in z'n zak onder het voorluik, hebben we maar een drankje genomen op de goede afloop, al was het voor mij voorlopig nog wel even handenwrijvend afzien van de pijn. En toen hoorden we ook het verhaal van J en J die beneden hadden gezeten, door de onverwachte helling was er in de kajuit ook enige chaos ontstaan door o.a. omvallende nattigheden die net op tafel waren bijgeschonken!

Zo werden we weer eens even fijn met de neus op de feiten gedrukt. Grote voorzeilen als gennakers, spinnakers, bolle jannen, halfwinders enz. voegen in het bijzonder een aangename en dynamische dimensie toe aan het zeilen. Vrijdag de 13e zegt me niks, daar doe ik niet aan, maar stommiteiten kennelijk wel. Want nonchalant omgaan met grote voorzeilen wordt doorgaans hard afgestraft, zelfs al lig je nog in de box!

Mosselparty

Het was afgelopen maandagavond druk en gezellig op het feestje in en om restaurant 'Hardersluis'. Op de mosselparty ter ere van de opening van het vernieuwde restaurant en het mosselseizoen, waren meer dan 300 mensen afgekomen. En het hadden er volgens de organisatie ruim 450 kunnen zijn, als ze door ruimtegebrek geen nee hadden hoeven verkopen. Goed, maar wij waren in iedergeval binnen voor de muzikale omlijsting van de avond. Ja, ja, 'Hodgepodge', de Irish ballads en folk songband uit Harderwijk, goed voor al uw partijtjes!

Onder grote belangstelling arriveerden de Zeeuwse mosselen voor in de avond in een jutezak per botter in de Harderhaven. En daar, nog op de kade, werden ze met kennis van zaken door topkok Roy gekeurd en goedbevonden. Kakelvers, of zeg je dat niet van een mossel? Applaus natuurlijk! Het feest was begonnen, in grote getale werden even later de dampende schalen met mosselen aangevoerd.

Al musicerend konden we vanaf het podium alles goed bekijken. We wachten wel tot de rij te overzien is dachten we, maar er kwam maar geen eind aan. En het rook allemaal zo lekker, we konden nauwelijks nog wachten. Goed, nog één nummertje dan, maar dan gaan we. Mosselen, mosselen en nog eens mosselen, met of zonder frietjes en op vele manieren klaargemaakt, heerlijk, en toen op een gegeven moment ook nog een lekkere oester voorbij kwam, was het feestmaal compleet.

Voor de rest van de avond lekker gespeeld, al was dat naar ons gevoel wel het meest voor onszelf. We konden ons niet of nauwelijks voorstellen, dat er in het kakofonische geroezemoes nog iemand naar muziek luisterde. Behang waren we, muzikaal behang! Maar toen we echter wat later in de avond vragen kregen om verzoeknummers, bleek dat er wel degelijk naar onze muziek geluisterd werd, en dat was mooi!

De Hemelpoort

De dichter, bloemlezer, polemist, essayist, romanschrijver, kritisch waarnemer, recensent, toneelschrijver, maar bovenal mens Gerrit Komrij is niet meer! 68 jaar is hij maar geworden, terwijl deze venijnige maar ook zachtmoedige man, vilein én vriendelijk met een scherpe geest nog lang niet klaar was, las ik gisteren in een krant.
In dezelfde krant stond een rijtje quotes van hem, ik noem er enkele:

Alles wat met architecten in aanraking komt, wordt lelijk.

Waar vormgevers zijn geweest, groeit geen gras meer.

Uit een treurige reet komt geen vrolijke scheet.

Je hoeft eigenlijk alleen naar zo'n kabinet te kijken om zeker te weten dat we van de apen afstammen.

Visie: de meeste parlementariërs denken dat het een automerk is.

Vanuit mijn vakgebied gezien vind ik de eerste twee quotes uiteraard wat minder, een beetje te cynisch, maar om de laatste drie kan ik wel lachen!

Waar ik me ook vaak rot om gelachen heb, is de herhaling gistermorgen van de 'De Hemelpoort' een intervieuw door Jeroen Pauw (BNN) met Gerrit Komrij gistermorgen op TV. Kijk en luister zelf maar eens.


We zullen hem missen, maar hij leeft natuurlijk wel voort in zijn boeken en poëzie!

Leven III

In m'n stukjes 'Leven' en Leven II van resp. 25 januari 2010 en 14 december 2011 heb ik het o.m. over het deeltjeslab CERN in Genève en het Higgs-boson of Goddeeltje. Woensdag 4 juli j.l. hebben de fysici in Genève de resultaten van massa's metingen bekend gemaakt. Ondanks het feit dat de wetenschappers achter de schermen nog hevige discussies voeren over de stelligheid van de ontdekking. Een discussie waarvan de strekking in onderstaande cartoon van Jos Collignon in de Volkskrant van vandaag creatief en m.i. correct is verbeeld. Maar goed, de officieel naar buiten gebrachte conclusie is dus:
Het bestaan van het Higgsdeeltje is aangetoond!

Peter Higgs (83) die in 1964 het bestaan van het deeltje voorspelde, zei niet verwacht te hebben de vondst zelf nog ooit mee te zullen maken. Wel dus, ik las dat hij volgens de legendarische Britse wetenschapper Stephen Hawking hiervoor de Nobelprijs zou moeten krijgen. Stephen Hawking zelf schijnt trouwens 100 dollar verloren te hebben in een weddenschap uit 2008 over Higgsdeeltjes met zijn Amerikaanse collega Gordon Kane. Hawking was van mening dat het CERN geen Higgsdeeltje zou vinden.

Hoe dan ook, menig fysicus schijnt nog behoorlijk huiverig te zijn om het nieuw gevonden deeltje daadwerkelijk Higgsdeeltje te noemen. We wachten maar weer af, er valt rond het gevonden deeltje sowieso nog een hoop te ontdekken!

Bovenste cartoon stond afgelopen donderdag op de voorpagina van de Volkskrant. Het is het resultaat van een door het CERN uitgeschreven prijsvraag, om op een voor ieder begrijpelijk wijze te laten zien, dat het Higgsdeeltje er voor zorgt dat materie massa krijgt.
We moeten volgens de tekenaar de materie voorstellen als een persoon die door een zaal loopt waar fysici een feestje vieren. Afhankelijk van de persoon - hier Albert Einstein - klampen meer mensen (Higgsdeeltjes) hem aan, waardoor hij traag wordt en dus zwaar lijkt. Een onbekend persoon is een lichtgewicht, hij of zij loopt bijna ongehinderd door dezelfde mensenmassa.

Volgens fysici wijst de vondst van het Higgsdeeltje op het bestaan van een veld in het universum dat andere deeltjes in hun beweging hindert, net zoals de borrelende fysici de al dan niet beroemde passanten.

Kustgebieden

Dag 1, via Breda en Antwerpen naar Gent.

Thuis reeds een kamer voor 2 nachten besproken in het Campanile Hotel in Gent. Van hotel naar de historische binnenstad met de oude haven en de Gras- en Korenlei was ongeveer 10 minuten fietsen. Het was eind van de middag, de vijf zat in het uur, dus al vrij snel na aankomst in Gent zaten we op een gezellig terrasje van een verkwikkende versnapering te genieten. Een schilderachtige omgeving daar aan de Leie, prachtige gevels uit verschillende tijden, van de 13e tot het begin van de 20e eeuw. Maar daar hebben we o.a. een dag voor uitgetrokken, dus die gaan we morgen eens allemaal goed bekijken. En met een etentje in één van de vele restaurant's aan de Graslei, en een fietstochtje door het centrum terug naar het hotel, was het voor vandaag mooi geweest.

Dag 2, Fietsen, varen en wandelen door het oude Gent.

Rond halftien zaten we weer in het zadel, na uiteraard in het hotel eerst goed te hebben ontbeten. Deze keer bereikten we het oude centrum nabij de Graslei via een fietstochtje door het Citadelpark en langs De Bijloke en de Leie. Van een vaartochtje met gids over de Leie van ongeveer drie kwartier, kregen we een prachtig beeld van het oude centrum en het havengebied. Fraaie gevels en verrassende doorkijkjes allemaal. Om er maar een paar te noemen, het beroemde gildehuis van de Onvrije Schippers en het zicht op de drie torens van Gent. De beklimming vervolgens van de vele trappen in en om kasteel 'Het Gravenstein' leverde de nodige hijgpartijen op, maar met een prachtig uitzicht over de stad als beloning was het zeker de moeite waard. Trouwens evenals de bezichtiging van het wapen- en gerechtsmuseum in het kasteel.
De verkoelende rondgang daarna door de enorme Sint-Baafskathedraal met z'n prachtige gebrandschilderde raampartijen en het schilderij 'De aanbidding van het Lam Gods' van Hubert en Jan van Eyck bracht onze temperatuur weer op aanvaardbare proporties.
Na vervolgens het Museum voor Schone Kunsten en het Klein Begijnhof nog met een bezoek te hebben vereerd, zijn we terug gefietst naar ons hotel, alwaar we op onze kamer een fles wijn soldaat hebben gemaakt en in het hotelrestaurant de inwendige mens verder hebben versterkt. Einde dag 2.

Dag 3, via Oostende, Calais, Abbeville en Le Havre naar Honfleur.

Een mooie tocht bij prachtig weer. In Calais een poosje op een bankje zitten kijken naar de overkant, naar de 'white cliffs of Dover'. Glashelder, alsof het amper een halfuurtje zwemmen was, maar toch is het een slordige 30 km. We zagen diverse vrachtschepen varen in de verte, maar ook een zeiljacht. Met weemoed ging ik even terug in de tijd, en moest ik denken aan de ettelijke keren dat we daar hebben gezeild met de jachtjes die we hebben gehad, de Aurora, de Felis Onca IV en de Swing. Het zij zo, gauw verder maar weer!
In het Campanile Hotel in Honfleur hadden ze ons al een dag eerder verwacht! Stom, we hadden een verkeerde datum besproken, nu moesten we twee nachten betalen terwijl we er maar één bleven, ze waren onverbiddelijk.
Gauw vergeten maar weer! Lekker bergafwaarts fietsend hebben we ons vervolgens naar het schilderachtige, maar o zo toeristische haventje van Honfleur begeven. Het was een bijzonder gezellige boel daar, veel terrasjes en de wijn en het eten was prima. De fietstocht terug naar het hotel ging uiteraard bergopwaarts, en dat was even hard werken, maar we sliepen vervolgens des te beter. Einde dag 3.

Dag 4, via Arromanches-les-Bains, St. Lô, Avranches naar St. Malo.

We vervolgen onze trip voor een groot deel via kustwegen. Eerst naar Cabourg, dan boven Caen langs naar Courseulles sur Mer en Arromanches-les-Bains, dat tot op de dag van heden zijn inkomsten middels toerisme voor het merendeel te danken heeft aan de geallieerde invasie van 6 juni 1944. Een museumpje en restanten van de destijds aangelegde kunstmatige haven in de vorm van diverse scheef gezakte betonnen elementen in zee zijn nog zichtbaar. Verderop boven in de duinen achter Ohama Beach bij Colleville-sur-Mer, ligt de 'Normandy American Cemetery and Memorial' de Amerikaanse militaire begraafplaats waar 9386 soldaten zijn begraven. De aanblik van evenzoveel in het gelid geplaatste witte kruizen op de ruim 35000 m2 grote begraafplaats is overweldigend en dwingt tot een haast devoot stilzwijgen en respect.
Via St. Lô reden we naar Avranches, waarna we tot aan St. Malo weer zoveel mogelijk de kustroute namen. In het overwegend vlakke landschap zagen we rechts in de verte op een gegeven moment Le Mont St. Michel liggen, een rotseiland in zee waar we in het verleden al eens geweest waren.
In St. Malo vonden we onderdak in 'Ker Annick' een leuk hotelletje aan de rue Alponse Thébault, op ongeveer 5 minuten fietsen van het oude ommuurde centrum Intra-Muros. Daar hebben we in Le Corps De Garde, een eettentje op de muur aan de Montée Notre Dame met uitzicht op zee lekker gegeten. Vervolgens hebben we voordat we ons hotel weer opzochten, nog een poosje rond gefietst in het historische centrum, maar toen hadden we het ook voor deze dag wel weer gezien. Einde dag 4.

Dag 5, via St. Brieuc, Palmpol en o.a. Ploumana'h en Trébeurden naar Roscoff.

De prachtige kustroute is zeker niet de snelste route, en door de vele pitstops die we maken, duurt het allemaal nog langer voordat we op de plaats van bestemming zijn, maar we genieten volop van het landschap, de zee en de mooie vergezichten. We hebben vakantie dus zeeën van tijd!
In Roscoff vonden we aan het eind van de middag een leuke kamer met uitzicht op zee en de haven in hotel 'Bellevue' aan de Rue Jeanne d'Arc. De meeste jachten in de grote haven lagen afgemeerd aan moorings (ankerboeien), waarvan vele op dat moment op het droge lagen. En enkele flinke vistrawlers lagen met de kiel op de grond scheef tegen de kademuur van de pier aangezakt. Het getijdeverschil in de haven kan daar oplopen tot ruim 6 meter.
Ik had me een beetje verheugd op de Bretonse mosselen die werden aangeprezen. Maar die vielen in restaurant 'La Moussaillonne' aan de Rue Amiral Reveillere zwaar tegen. Van de doorgaans veel te kleine mosselen waren er veel ook nog niet open te krijgen. Eigenlijk had ik ze niet moeten accepteren, ik had daar beter net als J een lasagne kunnen nemen. Goed, andere keer beter!
Na nog een wandeling over de pier, hebben we daarna met een glas wijn vanuit onze hotelkamer nog lang naar de zee, de bootjes en de prachtige zonsondergang zitten kijken. Einde dag 5.

Dag 6, via o.a. Ménéham, Portsall, Porspoder en Le Conquet naar Plougonvelin.

Wederom een prachtige kustroute waar we alle tijd voor nemen. Uiteraard zijn er wel verschillen en is het ene stuk mooier dan het andere. Maar omdat allemaal te beschrijven wordt me teveel. Toch wil ik wel een paar uitschieters noemen t.w. de kustwegen en uitzichten bij L'Aber-Wrac'h, nabij Portsall (waar eind jaren zeventig de super olietanker 'Amoco Cadiz' op de rotsen liep), bij Lampaul-Plouarzel en nabij Le Conquet. Je raakt er niet uitgekeken, het blijft maar boeien.
Tegen 4 uur 's middags waren we in Plougonvelin, waar we aan de rue des Sternes een huisje hadden gehuurd voor één week. De eigenaar was reeds aanwezig dus konden we de boel al snel gaan inrichten, na uiteraard eerst alle formaliteiten al koeterwalend te hebben afgewikkeld. We waren alleen met de vogels, verder was het doodstil. Maar boven vanuit ons slaapkamerraam zagen we de zee liggen. Ook hier weer vele bootjes aan moorings afgemeerd, en af en toe in de verte op de Goulet de Brest een zeiljacht of vrachtschip zeewaarts of richting Brest varen. En met een wijntje op het terras, werden we het met elkaar eens dat het ook voor deze dag weer mooi geweest was. Einde dag 6.

Dag 7 t/m 12, vanuit ons huisje diverse trips in de nabije en wat verdere omgeving.

Pointe de St-Mathieu, Brest, Brest en nogmaals Brest, Crozon, Morgat, Roscanvel, Camaret-sur-Mer en nog vele andere plaatsen en gehuchten die we hebben bezocht of op z'n minst zijn doorgereden.

Pointe de St-Mathieu:
Behalve om zijn ligging is deze plek bekend om de ruïnes van de abdijkerk en zijn vuurtoren, waarvan de lichtstraal een bereik heeft van 55 à 60 km. En verder hebben ze er een gedenkzuil opgericht voor de Franse zeelieden die in de 1e wereldoorlog zijn omgekomen.

Brest:
In het Océanopolis, het Cultuurcentrum voor wetenschap, techniek en de zee hebben we een aantal uren onze ogen uitgekeken. Ze laten daar een natuurlijke en wetenschappelijke aanpak van de waterwereld zien via spectaculaire aquariums die de verschillende oceanen (polair, tropisch en gematigd) weergeven.
We hebben daar volgens mij ongeveer alle fauna en flora uit de wereldzeeën gezien!

Brest:
Hadden we rond het middaguur met enige moeite eindelijk onze auto geparkeerd, was het museum gesloten! Dat was balen, pas over ca. 2 uur zou het Musée des Beaux-Arts zijn deuren weer openen. Dan maar een wandeling in de botanische tuin aldaar, de z.g. Conservatoire botanique national et Jardin du Stang Alar. Met de wandeling door een gedeelte van dit prachtige park zijn we uren zoet geweest. Van een bezoek aan het museum is het daarna niet meer gekomen.

Brest:
Op weer een andere dag zijn we naar het Marine museum geweest, het Musée de la Marine zoals ze dat hier noemen. Alle pracht en praal van de 18de-eeuwse zeilschepen hebben we daar gezien, modellen, navigatie-instrumenten, beelden en schilderijen. Maar ook moderner materiaal als o.a. een duikboot in pocketformaat uit de 2e wereldoorlog.

Crozon, Morgat, Roscanvel en Camaret-sur-Mer:
Hemelsbreed was het maar een stukje van Plougonvelin naar Crozon en omstreken, maar over de weg via Brest en Le Faou was het een veelvoud daarvan. Je moet namelijk wel helemaal om de zeearm (o.a. Goulet de Brest, Rade de Brest en Anse de Poulmic) heen rijden om op het bewuste schiereiland te komen. Geen probleem, het was de moeite weer meer dan waard, vooral het gebied nabij Roscanvel en Camaret-sur-Mer is een plaatje. Prachtige rotskusten en dito vergezichten!

Behalve genoemde uitstapjes hebben we natuurlijk ook nog wel wat anders gedaan. We hebben gefietst in de nabije omgeving van Plougonvelin, we hebben daar op terrasjes gezeten en we hebben met enige regelmaat Intermarche, de plaatselijke supermarkt bezocht. Verder hebben we in het adembenemend stille huisje (geen muziek, radio en tv) ook nog een paar boeken gelezen. Einde dag 7 t/m 12.

Dag 13, via Brest, St. Brieuc, Bayeux naar Luc sur Mer.

Eenmaal door Brest ging het snel. De kilometers vlogen om over de N12, we waren in no time in St. Brieuc. Onderweg wel een keer een flits gezien, wat dat te betekenen heeft zal ik de komende tijd wel een keer merken. Over de N176 ging het na St. Brieuc verder richting Avranches, waar we de A84 namen tot aan een afslag even voor Caen, richting Bayeux en de kust. We vonden uiteindelijk een kamer met uitzicht op zee in hotel restaurant 'Le Beau Rivage' in Luc sur Mer. Na de maaltijd in het restaurant hebben we nog een aardige wandeling gemaakt over de boulevard en de pier aldaar. En op onze kamer hebben we vervolgens nog een tijdje kunnen genieten van een werkelijk fantastische zonsondergang. Einde dag 13.

Dag 14, via Caen, Le Havre, Fecamp, Dieppe, Abbeville en Calais naar Knokke-Heist.

Eerst Caen ronden, vervolgens over de A13 en de A29 langs Le Havre via een prachtige brug over de Seinemonding richting Fecamp aan de kust. Verder over de D925 via Dieppe naar Abbeville, waar we de A16 oppikken naar Calais en richting België. De bedoeling was een onderkomen voor de nacht te vinden in Oostende, maar dat viel door de grote drukte daar vies tegen. Dan Blankeberge maar proberen, ook niet, Zeebrugge dan, uiteindelijk vonden we een prachtige kamer in hotel St. Yves in Knokke-Heist, wederom met uitzicht op zee. Aan het Heldenplein in de serre van restaurant 'le Héros' hebben we ons vervolgens een tijdje prima weten te vermaken met geitenkaas en heerlijke tongetjes.
Op de onze kamer voetballen zitten kijken, Italië-Spanje de finale van het EK. Zelden een club tijdens een finale zo zien verliezen als Italië. Leuk natuurlijk voor de Spanjaarden, die konden wel een opkikkerdje gebruiken.
En ook hier hebben we op onze kamer weer kunnen genieten van een prachtige zonsondergang op zee! Einde dag 14.

Dag 15, via natuurpark Zwin, Westerscheldetunnel, Veerre, Schelde Dam en R'dam naar huis.

's Morgens naar de (jacht)haven van Zeebrugge gefietst en daar een poosje zitten kijken. Daarna wilden we in natuurpark het Zwin gaan fietsen, maar dat was bij nader inzien niet zo'n goed idee, het Zwin is eigenlijk toch meer een wandelgebied. Rijden dan maar, naar Veere daar hebben we nog altijd goede herinneringen aan, lunchen aan het Veerse Meer. Via de Westerscheldetunnel was het vanuit Zeeuws-Vlaanderen een peuleschil, en zo zaten we dan ook mooi rond het middaguur in het zonnetje aan het Veerse Meer te lunchen. Aan de haven bij Jachtclub Veere hebben we daarna nog een biertje gedronken, en toen was het weer tijd om verder tegaan. Via de Schelde Dam naar Rotterdam, Utrecht, Amersfoort en verder. Rond halfzes 's middags waren we thuis en konden we de auto gaan uitladen! Einde van dag 15, en van een boeiende 15 daagse trip door de dynamische kustgebieden van Bretagne, Normandië, Vlaanderen en Zeeland.