Gedroomde paradijzen in zee.

Met de serie 'gedroomde paradijzen', een twaalftal schilderijen van locaties op Tahiti, Hiva Oa en Martinique, heeft Jeroen Krabbé zich laten inspireren door de post-impressionistische schilder Paul Gauguin (1847-1903). Twaalf landschappen, prachtig van kleur en emotie, waarop geen mens te bekennen is. Daar was Gauguin zo goed in, hij kon de locals vaak zo mooi schilderen, alsof er licht in hun huid zat, stralend gewoon, briljant.

Krabbé heeft zich dus laten inspireren door de fabelachtige kleuren van Gauguin. In een interview zei hij: Laat ik eens kijken wat ik met die kleuren kan. Paars. Ik gebruikte nooit paars. Vond ik spannend. Dit zijn oefeningen in hoe ver ik durf te gaan. Ja, ik heb mezelf verrast. Roze, zoals op de afbeelding voor de tentoonstelling. Gebuikte ik ook nooit. Kun je zien wat voor vreugde het schilderen me heeft gegeven?

Het is aannemelijk dat het maken zeer waarschijnlijk een vreugdevol proces moet zijn geweest voor Jeroen Krabbé. Of het plezier van het zien het vreugdegevoel van de maker overtreft weet ik natuurlijk niet, maar dat hoeft ook niet. Ik heb sowieso genoten van zijn twaalf kleurrijke composities in museum de Fundatie.

even terug uit de vergetelheid

Ergens las ik dat de Haagse schilder Jan van Heel (1898-1990) de spil was van de Nieuwe Haagse School. Het Haagse antwoord op de De CoBrA groep, een avant-gardebeweging van kunstenaars uit Denemarken, België en Nederland tussen 1948 en 1951. Het één en ander vanwege de figuratieve, poëtische voorstellingen die Jan van Heel maakte in vaak verstillende tinten.
De tentoonstelling in het Harderwijkse Stadsmuseum geeft een mooi overzicht van zijn veelzijdig oeuvre. Van verstilde Parijse stadsgezichten tot zijn bekende clownsportretten, en van bezielde stillevens tot sterk geabstraheerde en felgekleurde Spaanse landschappen. Ruim 120 schilderijen en gouaches van zijn artistieke nalatenschap schonk hij in de jaren 80 aan de gemeente Harderwijk. Het zal zeer waarschijnlijk een deel zijn van zijn totale oeuvre, maar het geeft een boeiend beeld van de schilder Jan van Heel, van wie hij was en van zijn artistieke ontwikkeling.

Smakelijke reis in Harderwijk.

Op de boulevard van Harderwijk hebben we pas een smakelijk reisje van mild naar pittig gemaakt op een authentieke Indiase manier. In een land als India vol met tegenstellingen zoals arm, rijk, tropische stranden, hoge bergen, kleurrijke straten, markten en tempels vol hartelijke en energieke mensen met keukens vol heerlijke gerechten, ging dat als van een leien dakje!

Bijzondere expo in Nunspeet.

Onlangs hebben we in Nunspeet een expositie gezien die daar ruim een eeuw geleden ook te zien is geweest, namelijk een reprise van de Pictura Veluvensis expositie van 1913. Pictura Veluvensis, een in 1902 in Renkum opgerichte kunstvereniging trok met name kunstenaars uit de destijds bloeiende kunstenaarskolonies Renkum en Nunspeet. De Veluwe, dat tot op heden nog als Nederlands grootste aaneengesloten natuurgebied bekend is, bestaat nog immer uit heel verschillende landschappen, waardoor nogal wat schilders geïnspireerd raakten. Op de ruim 50 schilderijen die de expositie telt, zijn hier en daar ook nog nieuwe varianten op het impressionisme te zien. De schilderijen, die overigens niet allemaal over de Veluwe gaan, geven een aardig beeld van hoe het landschap er ruim 100 jaar geleden uitzag.

Verder hebben we in het Noord-Veluws Museum ook nog modern werk gezien van Gaby Bovelander (Den Haag, 1931). Een kunstenares die zich altijd probeert te vernieuwen, zowel in techniek als in onderwerp las ik ergens. In haar eerste periode als schilder maakte ze magisch realistische schilderijen, desolate landschappen bevolkt door fantasiefiguren en – vormen. Daarna kwam een periode van deformeren, vooral in de vorm van honderden tekeningen. Eind jaren zeventig brak voor haar de ‘lyrisch abstracte’ periode aan en maakte ze o.m. de serie ‘witte’ schilderijen. En nu maakt ze, mede door haar fysieke gesteldheid, sinds 2010 digitale kunst. In de Rabozaal hebben we een aardige selectie schilderijen en tekeningen van haar gezien, die ze afgelopen zomer aan het Noord-Veluws Museum geschonken heeft.

over a one way ticket to Mars

Onlangs in Kunsthal KAdE in Amersfoort een expositie over de planeet Mars gezien. Een interessante expositie waarin wetenschappers en kunstenaars laten zien hoe ze tegen Mars aankijken. Eén boodschap komt daarbij duidelijk naar voren t.w. laten we vooral goed blijven zorgen voor onze eigen planeet. Dat Mars vanuit wetenschappelijk oogpunt gezien interessant is, staat buiten kijf. Echter de miljarden die aan een wetenschappelijk onderzoek moeten worden besteedt, kunnen we beter besteden aan het leefbaar houden van de aarde. Aan de andere kant kan een verblijf op Mars natuurlijk wel leerzaam zijn voor aardbewoners. Het z.g. circulaire denken zal daar een hoge vlucht kunnen nemen. Omdat er weinig van de aarde kan worden meegenomen, zal hergebruik van spullen op Mars waarschijnlijk de norm zijn. Zo bezien kan wonen op de gortdroge planeet Mars voor sommigen onder ons mogelijk een prikkelende gedachte zijn. Maar niet voor mij, want ik hou veel te veel van de zee!

Leren, leren, altijd maar leren

Toen ik afgelopen week weer eens op mijn pc zat te modderen met een nieuw programma, schoot mij de uitdrukking 'Education permanente' te binnen. Ooit, toen in 1968 de invoering van de Mammoetwet, het uiteindelijke resultaat van de jarenlange discussie over de democratisering van het onderwijs, nagenoeg samenviel met een nieuwe golf van maatschappijkritische opvattingen over het onderwijs, die in het teken stond van verborgen talent en individuele ontplooiing, hadden we het te pas en te onpas vaak over 'Education permanente', het was een welhaast gevleugelde uitdrukking.

Permanente educatie was nodig vonden we om onze reeds opgedane vakkennis voortdurend te actualiseren, een absolute must in onze snel evoluerende samenleving. Een gedachtegang die vijftig jaar later alleen maar actueler is geworden. Dacht ik destijds in mijn jeugdige overmoed nog weleens dat het niet zo'n vaart zou lopen, tegenwoordig weet ik wel beter. Wat voor een diploma je ook hebt behaald, als je op gezette tijden niet her-, om- of bijschoolt loop je in onze tijd van kennisverwerving in no time achter de feiten aan. En dat geldt dus niet alleen voor werkend Nederland, ook de vrijgestelde senior die achter zijn pc zit te klooien met een nieuw programmaatje moet permanent aan de bak blijven!

Stad van gedachte en kennis.

Salamanca aan de rivier de Tormes staat bekend als de stad van gedachte en kennis, maar ook van kunst en schoonheid. De oude stad herbergt een prachtig ensemble van architecturale stijlen: romaans, gotisch, barok, etc. En de universiteit die ze daar hebben is behalve één van de oudste van Spanje ook een schoolvoorbeeld van renaissance-architectuur. Bijzonder waren ook de gebouwen aan het Plaza Mayor, het prachtige 18e-eeuwse plein. Cees Nooteboom omschreef dit vierkante plein ooit als een stenen huiskamer. Honderden mensen, jong en oud liepen er in gedachten verzonken of al keuvelend hun rondjes en de terrasjes zaten lekker vol, heerlijk sfeertje.

Salamanca was tijdens ons architectuurreisje van Sevilla naar Santiago de Compostela de vierde pleisterplaats. De overige pleisterplaatsen op de 1325 km lange route waren na Sevilla, Mérida, Cáceres, Leon, Lugo en uiteraard Santiago de Compostela. We hebben een vol etmaal doorgebracht in Salamanca, en hebben buiten een spectaculair uitzicht over de stad vanaf de top van het Anaya-terras en de Mocha-toren, alle belangrijke bezienswaardigheden denk ik wel gezien. Maar we vonden het zo'n aangename stad, dat we er eigenlijk nog best een etmaal aan vast hadden willen knopen, maar dat zou onze planning in de war hebben gestuurd.

Over een kabouter gesproken

Gisteren zag ik dat onze tuin vergeven is van de elfenbankjes, met name op en om de stam van een dode spar achterin. Een perfecte voedingsbodem natuurlijk voor paddenstoelen. In een mum van tijd is van daaruit een heel netwerk van schimmeldraden uitgegroeid tot een waar kabouterparadijs. Minutenlang heb ik het klein el dorado afgespeurd naar La Chouffe, mijn kleine rakker uit de Belgische Ardennen, maar hij was helaas nergens te bekennen. Ach ja, kabouters bestaan ook niet! Maar toen ik aan het eind van de middag mijn koelkast open trok, begon ik daar toch weer aan te twijfelen. Want wie stond daar tot mijn grote verrassing, juist ja, La Chouffe. En de zo te zien fris en fruitige rakker was kennelijk onder invloed van koriander, hop en alcohol. Een groot genoegen dat ik met veel plezier met hem heb gedeeld. Waar elfenbankjes in je tuin al niet toe kunnen leiden.