Oliebollentijd en melancholie.

Nog even een paar oliebollen wegwerken en dan is ook 2018 achter de horizon verdwenen. Maar geen zorg, want 2019 is reeds in beeld en heeft na verwachting ook weer van alles en nog wat voor ons in petto. Op de een of andere manier is dit een tijd waarin ik dingen ga overpeinzen. Ik denk meer na over de toevalligheid van het bestaan en over allerlei gebeurtenissen die zich hebben voorgedaan. 'Tempus fugit' ofwel 'De tijd vliegt'. Het maakt me niet somber, soms wel wat weemoediger. Maar evengoed houd ik mij minder met vroeger bezig dan met het heden!

Een kerstdiner in Harderwijk.

Het was weer oergezellig tijdens ons traditionele kerstdiner, waarvoor deze keer Christa en Jan Richard hun huis hadden opengesteld. Met z'n dertienen waren we, en iedereen had een bijdrage aan het menu geleverd. Soep, garnalensalade, diverse soorten puree, rollade, peertjes, noem maar op, allemaal even lekker en helemaal met de nodige wijntjes erbij. Tussendoor werd er heel wat afgebabbeld en werd er zowaar ook nog een z.g. 30 seconden spel gespeeld, het was als vanouds weer heel genoeglijk allemaal. Kerstmis, doorgaans gezelligheid troef, maar wat vieren we eigenlijk ook al weer?

Daar had niemand het over, en ik al zeker niet sinds ik in een zeer ver verleden een punt heb gezet achter welke vorm van religie dan ook. Maar dat neemt niet weg dat ik het natuurlijk nog goed weet. Met Kerstmis wordt namelijk de geboorte van het kindje Jezus gevierd. Christenen geloven dat Jezus als Zoon van God de zonden van de mens op zich nam. De naam kerstmis komt van de woorden Christus en mis en staat voor de de viering in de kerk. Kerst wordt gevierd op 25 en 26 december. Die data grijpen terug naar lang geleden, naar feesten rond Midwinter op 21 december, waarbij het boze werd verjaagd en het licht werd begroet.

De symboliek dat het boze na Midwinter wordt verjaagd en het licht wordt begroet spreekt mij erg aan. Daarom blijft het kerstfeest voor mij, net als vroeger, altijd het feest van het licht!

De Wolf is terug in Nederland.

Vroeger liepen er veel meer honden los op straat. Als ik naar mijn tante fietste, die nogal achteraf woonde, kwam ik langs menig huis waar Bello, Bas, Bruno of Keesje mij al stonden op te wachten. Blaffend en grommend kwamen ze achter de heg vandaan en joegen ze mij de stuipen op het lijf als ik ze op de fiets, hijgend als een molenpaard, probeerde voor te blijven. Overigens probeerde ik mijn gedrag vaak in de hand te houden met de gedachte 'blaffende honden bijten niet', dat meestal ook wel opging. Maar vanaf het moment dat ik toch een keer door een bouvier in mijn kuiten werd gepakt, putte ik aanzienlijk minder troost uit die gedachte. En ondanks de lieve hond die mijn dochter ooit had, zijn mijn gevoelens voor de hond in het algemeen dan ook enigszins controversieel gebleven.

Deze herinneringen kwamen bovendrijven, toen ik las dat de wolf terug is in Nederland. Leuk, maar je zal tijdens een wandeling op de Hoge Veluwe maar zo'n beest tegenkomen. Krijg al de kriebels als ik er aan denk. Maar geen paniek volgens bioloog Midas Dekkers, wolven zijn schuwe dieren en zullen zich zover mogelijk bij de mensen vandaan houden. Bovendien is hun territorium zo immens groot, dat er in heel Nederland voor maximaal twintig wolven plaats is, dus waar hebben we het over. Zet dat eens af tegen de 1 á 2 miljoen nep-wolven in Nederland, namelijk de gewone hond, die toch echt van hetzelfde soort is, canis lupus, en jaarlijks zo'n tienduizend mensen het ziekenhuis inbijten. Of de getallen van Midas Dekkers helemaal kloppen weet ik niet, maar ik troost mij nu in ieder geval wel met de gedachte dat ik niet bang hoef te zijn voor de wolf!

Herinneringen, herinneringen

Haast traditioneel wil ik eind december nogal eens terugblikken op het afgelopen jaar. Wat heeft het mij gebracht, wat heb ik nog niet bereikt, van dat soort vragen. Nutteloze mijmeringen eigenlijk, leuk om even bij stil te staan, maar het is waarschijnlijk zinvoller om vooruit te blikken. Maar goed, van het één kwam het ander, het terugblikken beperkte zich niet enkel tot het afgelopen jaar. Ik doolde op een gegeven moment rond in een ver verleden. Echter toen doemde ook ineens de vraag in mij op, in hoeverre een mens kan terugblikken. Kan een mens eigenlijk wel weten wanneer zijn eerste echte herinnering was? Wij krijgen zoveel informatie te verwerken die wij weer vergeten, dat het mij moeilijk lijkt om dat vast te stellen. Dick Swaab zegt trouwens in zijn boek 'Wij zijn ons brein' dat we een bepaald gebiedje in onze hersenen hebben dat er voor zorgt dat we precies datgene opslaan wat we willen onthouden. Tja, wie het weet mag het zeggen. Ik reed pas nog langs het Concertgebouw, zal mijn kinderen toch eens vragen of er bij hun überhaupt wat is blijven hangen van onze concert- en toneelbezoekjes in de jaren 70 en 80.

gravend iets winnen in H'wijk

Behalve dat handel gedreven werd in Hanzestad Harderwijk, droeg de visserij in het verleden ook nog een steentje bij aan de welvaart. En toen in 1932 ook deze bron van inkomsten praktisch wegviel door de Afsluitdijk, deed in 1934, middenin de crisisjaren, de industrie zijn intrede in de vorm van Asbestona. Iedereen blij, de fabriek bood een welkom alternatief voor de vele werkloze vissers. Daarbij stapten veel vissers over op het houden van eenden in de buitengebieden rond Harderwijk. Voor de simpele eendenschuren werden de goedkope asbestplaten gebruikt. Daarnaast konden boeren en overheden gratis resten asbest halen bij de fabriek om wegen mee te verharden. Nog in 1975 kreeg de directie van Asbestona het beeld 'de asbestdelver', een kunstwerk van de Duitse kunstenaar Johann Robert Korn (1873-1921) aangeboden door het personeel ter ere van het 40-jarig bestaan van de fabriek.

Maar niet lang daarna begonnen de problemen rond asbesttoepassingen zich op te stapelen. En toen in de jaren tachtig algemeen werd aangenomen dat elke afzonderlijke vezel een risico voor de gezondheid vormde, is het streven er op gericht geraakt asbest uit het dagelijkse leven te verwijderen. Geleidelijk aan drong het in Harderwijk door dat ze met een fors milieuprobleem zaten opgezadeld. Behalve op de z.g. vloeivelden bij de fabriek, was de vervuiling door het intensieve gebruik van slijtvaste en onbrandbare vezels op veel verschillende plekken op Harderwijks grondgebied ook enorm. De bodem moest op veel plekken drastisch worden gesaneerd!

Met de ontwikkeling en uitvoering van o.a. het 'Waterfront' is het één en ander voortvarend aangepakt. Boskalis zette daarbij een uniek instrument in de strijd. Met een enorme stofzuiger werd schone grond uit de diepte opgezogen en bovenop de met asbest vervuilde grondlaag gestort. Zo werd de grond op locatie gesaneerd met een 2 meter dikke schone leeflaag. Zo heeft 'de asbestdelver' uiteindelijk moeten wijken vaar 'de schone gronddelver'. Een afgesloten episode in de Harderwijkse geschiedenis die we niet moeten vergeten. Het beeld 'de asbestdelver' verdient wat mij betreft een plek in het 'Waterfront'.

op een winterfeestje in Putten

De entree van het pand van de voormalige Marskramer in de Kerkstraat te Putten, dat er overigens maar onttakeld bijlag, hadden ze enig cachet proberen te geven middels een rode loper, langszij gelardeerd met enkele ballonnen. De deur stond uitnodigend wagenwijd open, binnen was het dan ook net zo koud als buiten. Een paar kleumende standhouders waren hun waar aan het uitstallen. De één met zelfgemaakte hoedjes die zo konden meedingen met de eerstkomende prinsjesdag, de ander met portretten en andere vormen van nep-kunst. Zaken die mij absoluut niet vrolijk konden stemmen, totdat ik in de hoek van de immens koude ruimte het podium ontdekte. Ha, ha, toch iets positiefs, daar kwam ik voor, dit was ongetwijfeld het platvorm waarop kleinkoor 'Cantiamo' haar kerstrepertoire ten gehore ging brengen. En ja hoor, even later was het zover en heb ik ondanks de kou en andere ongerieven een halfuurtje genoten van de prachtige zangkusten van dit zo langzamerhand zeer gerenommeerde Puttense kleinkoor!

Kerst in Putten met kleinkoor 'CANTIAMO' from E Veldkamp on Vimeo.

Tegenstellingen in het CODA.

Het beeld dat de kartonnen kerststal van kunstenaar Couzijn van Leeuwen (1959) bij de entree van het CODA museum in Apeldoorn bij mij oproept, staat in schril contrast met de tentoonstelling 'Beauty of the Battle', even verderop in het museum. Deze tentoonstelling confronteerde ons in beeld en geluid met de schijnbare tegenstellingen die geweld, strijd en haat oproepen. Een gevecht roept in eerste instantie afkeer op, maar als dit wordt verbeeld in een schilderij of een dansvoorstelling om maar iets te noemen, blijkt er ook schoonheid in te kunnen schuilen. Een intrigerende gewaarwording, in 'Beauty of the Battle' worden in zowel schilderkunst, beeldhouwkunst, videokunst, performancekunst en installatie en dans de grenzen verkend van haat en liefde, gevaar en schoonheid.

Staverden, verstild landschap

Onze wandeling vandaag op landgoed Staverden, was een wandeling door een landschap dat was omgetoverd in liefde en sereniteit. Het was de winterse verstilling, harmonieus verweven met warme gevoelens.