natuur als de transformeerder

Het afstudeerproject van de jonge, in 2015 aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam afgestudeerde landschapsarchitect Hannah Schubert, ging over de potentie van het onbedwingbare karakter van de natuur, en hoe die kan worden ingezet om een z.g. gefaald bouwwerk langzaam maar zeker te laten transformeren naar een landschap. Feitelijk een langzame, natuurlijke transformatie als alternatief voor sloop. Nederland kent honderden langdurig leegstaande gebouwen die in aanmerking zouden kunnen komen voor een dergelijke vorm van teruggave aan de natuur.

Voor haar afstudeerproject koos Hannah Schubert voor het nooit afgebouwde museumcomplex voor realisme van Dirk Scheringa (failliete DSB Bank), kosten ca. €. 32.000.000,- in Opmeer. Het voor een dorp van rond de 10.000 inwoners nogal megalomane bouwwerk, bestemd voor 200.000 bezoekers per jaar, staat al sinds eind 2009 leeg. Van de gemeente moet het gebouw een culturele bestemming krijgen, maar voorlopig gebeurt er nog niets. De nieuwe eigenaar heeft het gebouw met een oppervlak van 37.000 m2 voor minder dan €. 1.000.000,- in handen gekregen, maar heeft nog geen idee wat hij er mee gaat doen. Maar zoals gezegd mag wat Hannah Schubert betreft ook de natuur worden ingezet!

De expositie ‘Tweede Natuur’ in 'Kasteel Groeneveld' in Baarn geeft in dit verband een aardig beeld van Hannah Schubert's denkraam. Het gaat over tijd, verval en groei, over het celebreren van vergankelijkheid in plaats van deze te ontkennen. Het is een zoektocht naar een hybride vorm tussen architectuur en landschap, en een nieuwe realiteit, waardoor een waarde wordt gecreëerd die verder gaat dan uit te drukken is in economisch rendement. Het is ook een alternatief antwoordt op sloop of herbestemming in de tijd na de kredietcrisis. Het was een kleine maar interessante expositie die we hebben afgesloten met een wandelingetje door de mooie historische kruiden- bloemen en moestuin van 'Kasteel Groeneveld'.

de tijd is rap voorbij gevlogen

Tijd is een fenomeen dat voorkomt dat alles tegelijk gebeurt, alles heeft zijn tijd. Bij tijd heb je verleden en toekomst. Wij kunnen herinneringen opslaan, zo bezien is tijd een uitvinding van de mens. Tijd is wat mogelijk maakt dat er oorzaak en gevolg is. Dat ligt vast in die volgorde en is onomkeerbaar. Ook vliegt de tijd om als er veel gebeurt, helemaal als je er plezier aan beleefd. Een halve eeuw is zodoende voorbij gevlogen!

in het prachtige Waterloopbos

De z.g. 'Havenroute' in het Waterloopbos in Marknesse hadden we al eens eerder gewandeld, maar toen was het zomer en de sfeer in het bos heel anders. (Zie in blogarchief stukje 'Havenroute in Waterloopbos' van 10 augustus 2013) Maar zo'n open bos in het vroege voorjaar vind ik qua beleving minstens zo mooi, daarbij speelt de verwachting van de lente natuurlijk ook een rol. Het Waterloopbos, dat deel uitmaakt van het Voorsterbos, is aangelegd in 1944 en daarmee het oudste bos van Flevoland. De naam Waterloopbos is eigenlijk pas in 1952 ontstaan toen het bos door de Rijksoverheid werd overgedragen aan het Waterloopkundig Laboratorium in Delft. In dit onderzoeksinstituut testten wetenschappers in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw uit, hoe allerlei bouwwerken in stromend water werkten en stand hielden. Daarvoor bouwden ze i.v.m. een groot scala aan opdrachten in het bos allerlei proefopstellingen na op schaal. Zo zijn daar o.m. de Deltawerken en de havens van Lagos, Rotterdam, Bangkok, IJmuiden en Vlissingen berekend en ontworpen.
Echter met de komst van de computer werd de werkwijze met op schaal gebouwde proefopstellingen overbodig, en werd het Waterloopbos met al zijn schaalmodellen door de natuur in bezit genomen. In 1995 werd het Waterloopbos echter verkocht aan een projectontwikkelaar, die er een vakantiepark van wilde maken. Natuurorganisaties en omwonenden hebben dat in een jarenlang durende procedure gelukkig weten te voorkomen. En sinds 2002 is het Waterloopbos in bezit van Natuurmonumenten en kunnen we in dit flora- en faunarijke gebied prachtige wandelingen maken!

de sacrale groentecompositie

De gospel-achtige lyric 'Knolraap en lof, schorseneren en prei' die drs. P in 1987 schreef, was een humoristische reactie op alles wat slecht was in de wereld, een klaaglied eigenlijk! Rampen bedreigden het menselijk bestaan, waar waren geloof, hoop en liefde gebleven? Nou in de 'Koolrapen en lof, schorseneren en prei' aldus drs. P in zijn mooie schertsende lyric. Behalve een pleidooi voor bijna vergeten groenten, spreekt er primair een verlangen uit naar een eenvoudig en hoopvol bestaan. We leven 30 jaar later, maar het lied is nog even actueel als destijds. Een tijdloze remedie!

verbazingwekkende verhalen

'Pas op voor E.T.' las ik onlangs in de wetenschapssectie van Sir Edmund, de wekelijkse bijlage van de Volkskrant. Een lang en 'amazing story' over sterrenkunde en buitenaardse wezens van Jean-Paul Keulen (1978), waarin wetenschappers het met elkaar oneens zijn over hoe te handelen als een buitenaardse beschaving wordt ontdekt. Want dat wordt met de ontdekking van al meer dan drieduizend exoplaneten (planeten rondom een andere ster dan onze zon) waarvan enkele tientallen met een kans op leven, steeds aannemelijker volgens een groeiend aantal wetenschappers. Maar stel dat we vandaag of morgen in contact komen met buitenaardse wezens, hoe zou dat dan gaan, en wat zouden ze met ons voor kunnen hebben?

Voorzichtigheid is geboden zegt John Gertz, kopstuk van het Amerikaanse SETI-instituut (search for extra-terrestrial intelligence). Zij speuren al sinds 1960 naar buitenaardse beschavingen, voornamelijk naar berichten die mogelijk door aliens het heelal in zijn gestuurd. Maar nu wil een handjevol wetenschappers van het METI-instituut (messaging to extra-terrestrial intelligence) en andere enthousiastelingen het anders gaan aanpakken. Zij willen, als alles meezit vanaf 2018, zelf boodschappen structureel vanaf de aarde het heelal in sturen! Onverstandig, onethisch, onwetenschappelijk en mogelijk rampzalig, zegt John Gertz van het SETI. Hij wil allereerst zoeken naar een brede consensus van aanpak met beide instituten. Niemand zou zonder meer het recht moeten hebben om namens de mensheid het heelal in te schreeuwen, dat mogelijke ook nog eens een catastrofe zou kunnen veroorzaken. Hij stapt desnoods naar het Internationaal Gerechtshof om het één en ander te voorkomen!

Een mondiaal probleem, rigoureus gedefinieerde en opgelegde procedures of niet, voorkomen dat het eerste de beste instituut met voldoende financiën, waar ook ter wereld, ons bestaan het heelal in roeptoetert lijkt mij heel moeilijk. Eerlijk gezegd maak ik mij er niet zo druk om, als er buitenaardse beschavingen zijn, en waarom niet, zal er linksom of rechtsom ooit contact zijn. Hoe dat zal uitpakken weet niemand, maar laten we daar het beste maar van hopen. Trouwens wat onze cynische Sigmund betreft, maakt het kennelijk weinig uit hoe het één en ander uitpakt, want we helpen onze planeet ook zelf al naar de ratsmodee. Tja, misschien een beetje naïef, want ook al leven we dan in het antropoceen, (zie mijn stukje 'over het tijdperk van de mens' van 8 maart 2017) ik ben toch wel wat hoopvoller gestemd!

Leve de immer levende Taxus

Taxus is een geslacht van coniferen die is ingedeeld in de taxusfamilie. Het zijn vrij traag groeiende bomen of struiken die zeer lang kunnen leven. De Taxus kwam volgens Bartjens al vóór de laatste ijstijd in deze contreien voor. Bijzonder, want de meeste conifeerachtige schijnen pas te zijn opgekomen toen het klimaat milder werd. Het past natuurlijk wel bij de Taxus, die bekend staat als oersterk, winterhard en eeuwenoud. Voor de Kelten was de boom heilig, en instrumenten van taxushout hadden dan ook grote waarde. Die waarde hangt uiteraard ook samen met de langzame groei van de Taxus. Hoewel de Taxus best snel takken aanmaakt en bijvoorbeeld als haag snel groeit, blijft de stam lang klein. Tot zover enige wijsheden over de Taxus, die ik uiteraard niet uit m'n eigen duim gezogen heb.
Sinds vandaag staan er vier van die oersterke struikjes op ons dakterras, maar ik ben benieuwd hoelang ze het daar uithouden. Al jaren proberen we middels allerlei soorten sterk struikgewas een mooie groene afscheiding te creëren, maar steevast beginnen de struikjes na enkele seizoenen weg te kwijnen. We doen er uiteraard alles aan om dat te voorkomen, we geven water, mest, kalk en liefde, maar niks helpt. We doen het of toch niet goed, of het ligt mogelijk aan de plek, die volop in de zon ligt. Hoe dan ook, we gaan het wel weer zien, want onze ijdele hoop is deze keer dus gevestigd op de Taxus, de Taxus Baccata om precies te zijn, die wel de koning onder de haagplanten wordt genoemd!

7 en 7tigste jubileum in RIVA

Sinds een jaar of vijf ligt er ter hoogte van de Rembrandttoren in Amsterdam een aardig gebouwtje van twee etages hoog in de Amstel. Het is Café-Restaurant 'Riva' ontworpen door architect Cees Dam. Het ligt aan de kade en is aan de waterzijde grotendeels van glas, het uitzicht vanuit 'Riva' over de Amstel is dan ook magnifiek. Het interieur is van het Amsterdamse bureau Heyligers design + projects en verwijst middels golven en een vissenlamp aan het plafond naar de buitenomgeving. Verder hebben ze ook een prachtig buitenterras, waar je nog met een bootje kan aanmeren. Kortom een top locatie als je iets te vieren hebt.
En gisteren hadden we iets te vieren, en wel op de bovenste etage het 7 en 7tigste jubileum van onze vriend Jan! Om te beginnen had hij voor de gasten een prima parkeerplaats geregeld bij de Rembrandttoren. Als we ons middels de intercom zouden melden met het wachtwoord ZEVEN zou de slagboom voor ons omhoog gaan. En zowaar het werkte, ik moest trouwens wel even om de parkeerwachter lachen, als we 8 of 9 hadden gezegd had hij de slagboom ook omhoog gedaan, ja, ja humor. In de stromende regen liepen we vervolgens naar onze feestlocatie in de Amstel, alwaar we een beetje verzopen aankwamen. Kleine troost, we waren niet de enigen. En de leuke ontmoetingen met oude (studie)vrienden en kennissen, sommigen hadden we werkelijk decennia lang niet meer gezien, de gezelligheid, de drankjes en hapjes, de toespraakjes en de mooie composities van Anita Frenks en haar man Peter Clijsen op keltische harp, fluit, gitaar en zang, deed de nattigheid snel vergeten. We genoten volop, temeer omdat we vanuit onze ooghoeken buiten de roeiers in 'de acht met stuurman' in weer en wind zagen voort ploeteren. Ook leuk, ieder zijn meug!

het Mondriaanhuis weer open

Na een verbouwing van drie maanden is onlangs het 'Mondriaanhuis' aan de Kortegracht in Amersfoort weer heropend. Het geboortehuis van Piet Mondriaan (1872-1944) is op initiatief van Cis Heijdenrijk–Osendarp en haar echtgenoot, wijlen mijn oude werkgever architect Leo Heijdenrijk (1932-1999) in 1994 geopend voor het publiek, en inmiddels uitgegroeid tot een museale beleving van belang. Leven en werk van de eigenzinnige pionier van de abstracte en non-figuratieve kunst wordt er in al zijn facetten getoond. Van Amersfoort naar Winterswijk en van Amsterdam via Parijs en Londen naar New York, waar hij uiteindelijk is overleden. Zijn laatste en beroemdste schilderij de 'Victory Boogie Woogie', waaraan hij al negen maanden constant gewerkt had, heeft hij daar net niet meer helemaal afgekregen. In het verbouwde 'Mondriaanhuis' wordt met de nieuwe opstellingen gebruik gemaakt van de nieuwste audiovisuele technieken. Prachtig zoals je nu als bezoeker in bijvoorbeeld de 'New Yorkzaal' a.h.w. wordt meegezogen in Mondriaan's artistieke zoektocht.

de magie van einder en cadans

The South Coast from E Veldkamp on Vimeo.

Daxophone

De Daxophone, een uitvinding van de Duitse muzikant Hans Reichel (1949-2011) bestaat uit een met een strijkstok aangestreken stukje hout dat éénzijdig is ingeklemd. De klank van het stukje hout kan middels de dax in toonhoogte en klankkleur variëren. Het houten uiteinde dat aangestreken wordt met de strijkstok is verbonden met een versterkingselement dat de trilling van het hout omzet in een elektrisch signaal. Het instrument heeft een breed scala aan typische geluiden die vreemd genoeg vaak menselijk en/of dierlijk aandoen, van melodieus tot harde boeren en scheten of andere onsmakelijke geluiden, heel apart. Luister in mijn blogarchief maar eens naar 'Le Bal' in het gelijknamige stukje van 3 april 2013.
Een andere daxophone compositie van Hans Reichel is 'The South Coast Route'. Prachtig hoe in dit stuk het brede scala aan piep-knor- en kraakgeluiden in mijn verbeelding wordt gedragen door de ritmische cadans van de golven. Ik waande mij in de kuip op zee, starend naar verre horizonten. Ogenschijnlijk gebeurt er weinig, de cadans is slaapverwekkend evenals de vertrouwde geluiden van mijn scheepje. Maar het is wel pure magie!

humoristische ensceneringen

Weer van alles gezien in het CODA Museum in Apeldoorn, de tentoonstelling 'Waarom schrijf je me niet - Post uit de vergetelheid', authentieke brieven en briefkaarten uit getto's en nazi-kampen, was indrukwekkend. En ook de van een geheel andere orde zijnde zwart-wit fotoreeksen 'Sequenties' van Michel Szulc-Krzyzanowski (1949) en de sieradententoonstelling 'Privateterritory in public' van Lucy Sarneel (1961) mochten er zijn. Maar de tentoonstelling 'Under my skin' van kunstfotograaf en beeldend kunstenaar Lilith, de artiestennaam van Henriëtte van Gasteren (1964), spande in mijn beleving de kroon. 'Under my skin' is een uiting van haar onderzoek naar thema's als vrijheid, identiteit en gelijkheid. Het zijn humoristische en absurde ensceneringen, provocerend naakt en emotionele, soms pijnlijke zelfportretten. Ze zegt 'Woman is the pig of the world' vrij naar John Lennon's 'Woman is the nigger of the world'. Wie is zij? Wie is zij in relatie tot anderen en haar omgeving? In een zoektocht naar ultieme kwetsbaarheid geeft zij zichzelf letterlijk en figuurlijk bloot. Als kunstenaar vindt zij kwetsbaarheid het ultieme goede. Haar kunst is een zoektocht naar het meest tere dat een mens in zich kan herbergen. Dat is heel mooi, maar of het beeld dat we middels haar werk van haar krijgen overeenkomt met de werkelijkheid blijft toch ook wel een vraag.

over het tijdperk van de mens

Gaat op 1 april 2017 van start in Assen

Op 21 april a.s. wordt filosoof prof. dr. René ten Bos (1959) in Nijmegen gepresenteerd als de nieuwe 'Denker des Vaderlands'. Hij is de vierde denker op rij die deze eretitel voor de komende twee jaar te beurt valt. De filosofen prof. dr. Hans Achterhuis (1942), dr. René Gude (1957-2015) en prof. dr. Marli Huijer (1955) gingen hem voor. De eretitel 'Denker des Vaderlands' is een initiatief van Filosofie Magazine, Stichting Maand van de Filosofie en Trouw. In een interessant interview van Wilma de Rek in de Volkskrantbijlage 'Sir Edmund' met René ten Bos over o.m. zijn nieuwste boek 'Dwalen in het antropoceen', vraagt ze hem tot slot waar we eigenlijk een 'Denker des Vaderlands' voor nodig hebben. Hij antwoordt: 'Je hebt helemaal geen Denker des Vaderlands nodig. Nee. Kom op zeg. Als er één ding is waar ik van doordrongen ben, is het mijn fundamentele overbodigheid'. Een relativerend en passend inzicht van ten Bos. Want de gerenommeerde wetenschapsfilosoof heeft in het interview een fundamentele opvatting over filosofie, namelijk dat deze woorden moet geven als er geen woorden meer zijn. Dat filosofie van pas komt op momenten dat de rest tekort schiet. In hetzelfde interview zegt hij echter ook, dat hij met zijn boek 'Dwalen in het antropoceen', dat over de teloorgang gaat van de aarde door de mens, het publiek gaandeweg met vaste hand het bos in stuurt omdat hij het zelf ook niet weet. Wel 'n beetje deprimerend!

Evolutie. Hoe de aarde eruitzag. 

Antropoceen (antropos, de mens) duidt het tijdvak aan waarin we nu leven. Volgens ten Bos, en vele andere wetenschappers, 'het tijdperk van de catastrofes'. Het tijdperk waarin de mens een geologische kracht is geworden. Om maar enkele items te noemen: door ons toedoen warmt de aarde op, neemt de biodiversiteit af, stijgt de zeespiegel en is het onder die spiegel vergeven van plastic deeltjes. Een uitweg is er niet volgens de kersverse 'Denker des Vaderlands' in spe. We moeten leren omgaan met de gedachte dat er eigenlijk geen oplossingen zijn. Het is een achterhaalde topologie om te denken dat er een uit- of terugweg is. We moeten niet denken in termen van maakbaarheid, van yes we can, er is alle reden om twijfels te hebben over climate engineering of andere vormen van radicale actie. Een gedachte die velen onder ons mogelijk een diep gevoel van wanhoop en desoriëntatie bezorgt, het is niet anders. Leven in het antropoceen betekent primair leren leven mét desoriëntatie en complexiteit, maar het betekent ook blijven zwemmen, juist nu! Blij zal ik er zeker niet van worden, en veel wijzer is de vraag, toch ga ik 'Dwalen in het antropoceen' denk ik wel lezen.

zoektocht naar het paradijs....

Bizar eigenlijk dat de Nederlandse regering eind jaren veertig van de vorige eeuw emigratie van de Nederlanders actief bevorderde. Er werden cursussen opgezet voor mensen die hun leven elders wilden voortzetten en subsidies verstrekt voor de overtocht. Verder werden er gunstige verdragen met Canada, Australië en de Verenigde Staten afgesloten. Tussen eind jaren veertig en begin jaren zestig vertrokken zodoende een slordige half miljoen mensen om allerlei reden naar elders. De stimulering om te vertrekken werd door de Nederlandse regering pas ontmoedigd, toen de werkgelegenheid rond 1961 aantrok en er steeds meer gastarbeiders uit mediterrane gebieden moesten worden aangetrokken!

De komst van buitenlanders is 'all over the world' een verschijnsel van alle tijden. De geschiedenis kent weliswaar perioden met meer en minder migratie, maar gemigreerd wordt er. Sterker nog, migratie is de motor van onze geschiedenis sinds we ergens in Afrika zo'n 200.000 jaar geleden rechtop zijn gaan lopen. Wij dragen daarom als moderne mens in ons dna allemaal verschillende geografische plekken in ons. Tegenwoordig wordt migratie als bedreigend gezien. Vreemd eigenlijk als je bedenkt dat de grote verscheidenheid van Europa het gevolg is van migratie vanuit het Romeinse rijk om maar iets te noemen. Om en nabij het ontstaan van de natiestaten in de 19e eeuw zijn we migratie problematisch gaan vinden.

Er komen de laatste tijd nogal wat moslimmigranten deze kant op. Veel mensen zijn bang dat onze cultuur daardoor verdwijnt. In de laatste kwart eeuw zijn er echter al vele miljoenen mensen naar Europa gekomen, en zijn we daar onderdoor gegaan? Bij mijn weten niet! De naar schatting één miljoen vluchtelingen (ca. 0,2% van de Europese bevolking) die nu binnenkomen zullen we dan toch ook wel kunnen reguleren. Angst voor het verdwijnen van onze cultuur is mogelijk wel begrijpelijk maar uiteindelijk niet terecht. Het groepje radicale fanaten onder de moslimmigranten dat de laatste jaren aanslagen pleegt in Europa moet uiteraard krachtig worden aangepakt en bestraft. Dit groepje is absoluut niet representatief voor het gros van de de moslimmigranten. Die ondernemen hier geen gewelddadige acties tegen andersdenkenden, hoewel door een grote groep anders wordt gedacht over zaken als gelijkheid tussen man en vrouw of homo-emancipatie, maar dat doen de orthodoxe protestanten hier ook!

ultieme non-stop solozeilrace V

Na mijn vierde en laatste stukje over de ultieme non-stop solozeilrace op 20 januari j.l. vond ik het aanvankelijk wel genoeg. De winnaar was na 74 dagen, 3 uur, 35 minuten en 46 seconden binnengelopen, de spanning was er voor mij na krap drie maanden een beetje af. Maar na een weekje begon ik de overige deelnemers toch weer te volgen, het bloed kruipt waar het niet gaan kan. En en passant nam de spanning ook weer toe, met name over het reilen en zeilen van Pieter Heerema, de enige Nederlander in de race. Kennelijk ben ik een beetje chauvinistisch.

Gisteravond om 21:26:12 UTC ofwel rond halfelf 's avonds plaatselijke tijd is Pieter Heerema gefinisht. Na 116 dagen, 9 uur, 24 minuten en 12 seconden, waarin hij met zijn 'No Way Back' een afstand van 29747,4 nm heeft afgelegd ging hij in Les Sables d'Olonne als 17e over de meet. Hoewel hij onderweg hardnekkige problemen moest oplossen, die hem onder Australië bijna de moed in de schoenen deed zakken, heeft hij toch doorgezet. Behalve dat hij vrij in het begin van de race fysieke problemen met zijn rug had, kreeg hij later ook materiaalproblemen, vooral met de elektronische stuurinrichting van de 'No Way Back'. Problemen die hij uiteindelijk allemaal te boven kwam. Tenslotte zat er ook nog weer een stukje venijn in de staart. Met bij wijze van spreken de finish inzicht, werd hem de oversteek van de Golf van Biskaje door de raceorganisatie sterk afgeraden vanwege een storm die de golven ter plaatse kon opstuwen tot wel 11 meter hoogte. Hoe graag hij ook wilde finishen, de rem ging er daarom op de oceaan voor de kust van Noord-Portugal en het Spaanse A Coruña toch maar weer even op. Maar dat is nu allemaal verleden tijd, petje af voor de 65 jarige doordouwer Pieter Heerema. Helemaal als je bedenkt dat van de 29 deelnemers er onderweg 11 om allerlei reden zijn afgevallen. De 'VendéeGlobe' wordt niet voor niets de formule 1 race onder de zeilers genoemd!

universum van de kunstenaar

De tentoonstelling 'Goed gemaakt' in 'Kunsthal KAdE' in Amersfoort gaat primair over de kunst van het maken van kunstwerken. In 'Kunstschrift', dat dit jaar zijn 40-jarig jubileum viert, kennelijk al jarenlang één van de themanummers. Kunstenaars en kunstwerken in de tentoonstelling werpen een bijzonder licht op de materiaalkeuzes, technieken, vakmanschap, ideevorming en atelierpraktijken. De tentoonstelling wordt terecht een ode aan het maakproces genoemd. Middels de innige relatie tussen hoofd en hand worden de vele aspecten van het creatieve proces door schilders, tekenaars, beeldhouwers, fotografen en cineasten uit verschillende landen, stromingen en perioden in de Westerse kunstgeschiedenis getoond.

Prachtig allemaal, maar het meest genoten heb ik van een film (zie bovenstaand fragment) van beeldend kunstenaar Joost Conijn (1971) waarin hij rond de eeuwwisseling aan het klooien is met een zelfgebouwd vliegtuigje, waaraan hij ruim een jaar gewerkt heeft. Gedemonteerd sleepte hij het vliegtuigje vervolgens achter zijn gammele auto van Amsterdam naar Marokko, om het in de woestijn op een geschikte locatie uit te proberen. Zo had hij mooi niets met de betuttelende regelgeving in Nederland te maken. Knap hoe hij daar in zijn zelf gecreëerde universum overeind wist te blijven onder weerbarstige omstandigheden. Niet alleen kreeg hij met materiaalpech en communicatieproblemen te maken, ook kreeg hij, vóór hij uiteindelijk het ruime zwerk kon kiezen hitte, kou en zandstormen over zich heen. En dan die spanning, van roekeloosheid kan je Joost Conijn volgens mij niet betichten, maar hij lijkt mij desalniettemin ook niet gespeend van een beetje waaghalzerij.