woensdag, juni 25, 2014

The ball is round!!!


Inderdaad, de bal is rond en kan alle kanten oprollen. Dat die in drie wedstrijden in totaal zeven keer meer het doel van de tegenstander is ingerold dan in eigen doel, komt volgens kenners door het z.g. poldercatenaccio voetbal van de ploeg van Louis van Gaal. Wat een term trouwens, ik had er tot voor kort nog nooit van gehoord maar het staat voor zoiets als afbraakvoetbal. De stijlprijs zal ons nationale elftal er niet mee winnen, maar daar zijn ze ook niet op uit. Ze gaan hoe dan ook voor de titel las ik. Ik heb geen verstand van voetbal, maar ik kijk er vaak met plezier naar. Ik zie dus ook wel dat het z.g. poldercatenaccio voetbal niet de leukste beelden oplevert. Maar daar gaat het bij Oranje dus niet om. Punten moet het opleveren! En dat lukt aardig tot nu toe, voorlopig is het Nederlands elftal met negen punten groepswinnaar, en kunnen ze met hun ontregelende speelstijl hopelijk de volgende ronde ook naar hun hand zetten.

Normaliter repeteren we op maandagavond met de band 'Hodgepodge' van acht tot elf in mijn werkruimte. Maar afgelopen maandag hebben we daaraan vooraf samen met de eega's uiteraard wel eerst voetbal gekeken. Een gezellige boel, een juichpak zat er (nog) niet tussen, maar iedereen toonde evengoed in zijn of haar dress wel het nodige support middels één of ander oranjeachtig attribuutje. Krankzinnig eigenlijk, het lijkt wel of we in dit land massaal debiel aan het worden zijn. Zelf was ik niet van plan om aan oranjeachtige spullen ook maar één cent uit te geven, maar toen ik in de supermarkt een oranje opblaaskroon voor €. 1,50 zag liggen, dacht ik ach waarom ook niet, doe eens leuk! We hebben na afloop Nederland - Chili inderdaad nog een poosje gemusiceerd. Maar om de één of andere reden waren we het vrij snel zat, en hebben we ons heil maar weer boven bij de dames gezocht. Het werd uiteindelijk nog een doldwaas avondje dat tot in de kleine uurtjes heeft geduurd!

donderdag, juni 19, 2014

Hitler's aquarellen


Op de expositie 'Meer macht' in 'Museum de Fundatie' in Zwolle is veel te zien. We hebben werk gezien van o.a. Steve McQueen, Ai Weiwei, Anselm Kiefer, Constant, Anri Sala, Yael Bartana, Deimantas Narkevicius, Joseph Beuys, Renzo Martens, Gert Jan Kocken, Raphaël Zarka, Andres Serrano, Alec Soth, Asger Jorn, Hans van Houwelingen en Roy Villevoye. Teveel eigenlijk om in dit bestek verder op in te gaan, maar dat hoeft ook niet. De centrale vraag was of kunstenaars in deze tijd nog idealen kunnen nastreven. Is er voor kunstenaars nog macht weggelegd? Of is de kunstwereld definitief in de klauwen van het geld beland? En als kunstenaars hun idealen inderdaad kunnen verwezenlijken, zit de wereld daar dan wel op te wachten? Een interessante expositie die te denken gaf!

Op een gegeven moment stuitte ik op een viertal foto's van aquarellen van niemand minder dan Adolf Hitler. De foto's waren een bijdrage van de Nederlandse fotograaf/kunstenaar Gert Jan Kocken (1971). Hij heeft in 2005 de vier originele aquarellen gefotografeerd in Washington, waar ze bewaard worden in de archieven van het U.S. Army Center of Military History. Een rechter heeft ooit bepaald dat ze daar nooit meer uit mogen. Door de foto's, die praktisch identiek zijn aan de originele aquarellen, in deze expositie te tonen, kwam Gert Jan Kocken tot het stellen van intrigerende vragen. Of we bijvoorbeeld aan de werken konden zien wat voor geest er in Hitler huisde? Of kunst sowieso een adequate verbeelding is van de geest van de maker? Of het schadelijk is om deze werken nu nog te tonen? Van dat soort vragen.

Ik kan min of meer begrijpen dat Adolf Hitler (1889-1945) met z'n clichématige en zielloze kunstwerkjes werd afgewezen op de kunstacademie. Maar tegelijkertijd kwam de vraag bij me boven: Hoe zou de geschiedenis van de twintigste eeuw zijn verlopen, als in 1908 de toen 19 jarige Adolf Hitler wél was aangenomen? Het verhaal is immers dat Hitler, die graag kunstenaar wilde worden, nogal verbitterd raakte toen hij tot twee keer toe op de kunstacademie werd afgewezen. Mogelijk dat hij daarom uiteindelijk in 1914 als vrijwilliger in dienst trad van het Duitse leger. Daar raakte hij in 1917 twee keer gewond tijdens de slag om het Belgische Ieper in de Eerste Wereldoorlog. Maar of je met deze wetenswaardigheden ook kan zeggen dat Hitler's aquarelletjes het grootste kwaad van de twintigste eeuw vertegenwoordigen is de vraag.

dinsdag, juni 17, 2014

ms HYDROGRAAF


We kwamen de voormalige ss Hydrograaf zo af en toe nog wel eens tegen toen we nog zeilden. Afgelopen weekend lag ze in Harderwijk tijdens de Aaltjesdagen. Een prachtig schip dat zeer tot de verbeelding spreekt, wat heeft ze niet allemaal meegemaakt in de dikke eeuw van haar bestaan. (Trouwens waarom ik een schip, wat een onzijdig woord is, altijd vrouwelijk benader weet ik eigenlijk zelf niet goed, temeer de meningen van taalkundigen daarover ook verdeeld zijn.) Maar ach wat maakt het ook uit, als de boodschap maar goed over komt. De in 1910 in de vaart genomen ss Hydrograaf, stond ten dienste van natuurkundigen die de leer van de zeeën onderzochten met het oog op de belangen van de scheepvaart. Als zodanig is de bij scheepswerf Feijenoord in Rotterdam gebouwde 'Hydrograaf' tot 1962 in actieve dienst geweest bij de Koninklijke Marine, waarbij ze met haar vrij geringe diepgang van 1,80 meter heel wat zeemijlen ondiepe Nederlandse kustwateren in kaart heeft gebracht!

De 'Hydrograaf' werd echter ook diverse keren gebruikt als koninklijk jacht tijdens bezoeken van koningin Wilhelmina, prins Hendrik en prinses Juliana aan plaatsen in de Zuid-Hollandse en Zeeuwse wateren. Maar in mei 1940 week de 'Hydrograaf' uit naar Engeland, waar ze gedurende de 2e Wereldoorlog werd gebruikt als logement voor o.a. de mijnenveegdienst. Na de oorlog heeft het kolen gestookte stoomschip zoals gezegd nog tot 1962 dienst gedaan bij de Hydrografische Dienst van de Koninklijke Marine.
Na een enigszins rommelige periode in haar bestaan, werd de 'Hydrograaf' in 1983 volledig gerestaureerd en van 2 dieselmotoren voorzien. Tijdens de zeilmanifestatie Sail Amsterdam 1985 maakte het schip haar debuut als een lux salon- en partyschip voor maximaal 150 opvarenden. Overigens wordt de 'Hydrograaf' in de rol van Pakjesboot 12 sindsdien ook gebruikt tijdens de jaarlijkse intocht van Sinterklaas! Wat ik als fervent Sinterklaas-hater natuurlijk wel een beetje een afgang vind voor een stoer schip als de 'Hydrograaf'.

Maar goed hoe dan ook, de 104 jaar oude 'Hydrograaf', 40,5 meter lang, 6,70 meter breed en een waterverplaatsing van 297 ton, zal denk ik in de hoedanigheid van lux salon-partyschip nog een aardig tijdje kunnen meedraaien op de Nederlandse binnenwateren.

zondag, juni 15, 2014

klassieker uit 1943


Vrijdag j.l. las ik in de Volkskrant een stuk van Karin Veraart over 'The Fountainhead'. De in 1943 verschenen bestseller van Ayn Rand (1905, Sint-Petersburg - 1982, New York) pseudoniem van de in 1926 uit Rusland geëmigreerde schrijfster Alisa Zinovjevna Rozenbaum. Want in de ogen van de jonge schrijfster was Amerika immers het land waar een individu zichzelf kon zijn. Toneelgroep Amsterdam brengt de komende weken 'The Fountainhead' van Ayn Rand in de Amsterdamse Stadsschouwburg onder regie van Ivo van Hove op de planken. In het Nederlands is Rand's bestseller in de zeventiger jaren vertaald onder de titel 'De eeuwige bron'.

'The Fountainhead' op toneel, dat wil ik zien, het stuk in de Volkskrant van Karin Veraart maakte me zo enthousiast dat ik het boek weer even uit de kast heb gehaald. 'The Fountainhead' is het verhaal van Howard Roark, een jonge architect die weigert concessies te doen aan zijn opdrachtgevers en toonaangevende commissies. Roark is een architect die tegen alle conventionele standaarden en normen in blijft ontwerpen waar hij zelf achter staat en bovenal gelooft in zichzelf...Maar het is ook het verhaal van een hartstochtelijke liefdesrelatie met een mooie, geheimzinnige vrouw die haar liefde voor Roark ontkent door hem te proberen te vernietigen...
Zelf zegt Ayn Rand over de roman en haar denkbeelden: 'Mijn filosofie is het concept van de mens als een held. Met zijn eigen geluk als de morele zin van zijn bestaan. Productieve prestaties als zijn eervolste activiteit en logica als zijn leidraad.'

Gisteren was de try-out in de Stadsschouwburg, vandaag de première. Volle bak, en voor de rest van de week ook, ben benieuwd naar de recensies! Maar gelukkig speelt Toneelgroep Amsterdam het stuk ook weer in augustus en september a.s. en heb ik voor begin september een paar tickets kunnen bemachtigen. Dat duurt nog wel even, maar ik verheug me er nu al een beetje op!

donderdag, juni 12, 2014

bizarre picnic


Gisteravond weer samen met Joke, Jeannette, Hans en Carla naar Vis à Vis geweest, een theatergezelschap nabij het Almeerderstrand. De vorige keer met hetzelfde gezelschap was met de voorstelling 'HaRT', bijna twee jaar geleden (zie mijn stukje 'Theaterspektakel' van 27 juli 2012.). Een uitgelezen avond was het, prachtig weer, feestelijke stemming en lekker eten en drinken, het kon niet op. Rond halfnegen begon de voorstelling 'PICNIC' van regisseur Arjen Anker. 'PICNIC', een theaterhit van Vis à Vis uit 1999, is een verhaal over een enigszins truttig stelletje dat gedurende een weekendje kamperen hilarische maar knap bizarre dingen meemaakt. Maar aan de achterkant van het toneel, bij de technici zal ik maar zeggen, speelde zich ondertussen een heel ander leven af. Het openluchttheater was echter zo opgebouwd, dat we als toeschouwers beide kanten te zien kregen, de ene kant voor de pauze, de andere kant erna. Je was vrij in de keuze welke kant eerst en welke laatst. Wij zijn vóór de schermen begonnen, waar we achteraf blij om waren!



Maar aan welke kant je in feite ook begon, allemaal kregen we uiteindelijk te zien en te horen waar ze bij Vis à Vis beregoed in zijn: theaterspektakel in de open lucht, met de nadruk op visuele humor en technisch vernuft. Zowel aan de ene als aan de andere kant van het decor waren de achtervolgingen, ontploffingen en verkleedpartijen niet van de lucht. De dialogen, die doorgaans kennelijk bewust onverstaanbaar waren, waren van ondergeschikt belang. Het was een voorstelling die vijftien jaar na de première nog liep als een trein! Amusant, ik heb zeer genoten, toch vond ik de voorstelling 'HaRT' van bijna twee jaar geleden geloof ik iets boeiender.

woensdag, juni 04, 2014

een toekomstvisie


'De toekomst is ondenkbaar zonder robots' las ik vanmorgen in de krant. Een uitspraak onlangs van Neelie Kroes in München, die ze als Eurocommissaris voor de Digitale Agenda deed bij de opening van een Robotica evenement. Helemaal mee eens, kan goed uitpakken voor onze welvaart lijkt me, mits we er goed mee om leren gaan. Maar haar bewering dat de onmisbare apparaten ons op termijn geen banen gaan kosten, maar juist gaan opleveren vanwege de verwachte productieverhogingen, is op z'n minst twijfelachtig te noemen gezien de ervaringen in het vrij recente verleden met automatiseringsprocessen versus arbeidsplaatsen.



Er zijn economen die beweren, dat als economische groei bepaald wordt door technologische innovatie middels vervanging van de mens door een robot, deze geen enkele garantie biedt voor meer arbeid. Een structurele afname van vraag naar arbeid ligt sowieso in het verschiet, de zogenaamde middenklasse ligt zwaar onder druk. Politici en beleidsmakers zouden moeten anticiperen op deze afname van de vraag naar arbeid. Links- of rechtsom, er zal een manier gevonden moeten worden, hoe we in de nabije toekomst moeten omgaan met begrippen als basisinkomen en een arbeidsloze samenleving! Een utopie? Mogelijk, maar ik denk het niet! Dan hier, dan weer daar, en nu ook in Europees verband, als een ondergrondse veenbrand laaien de discussies over dit fenomeen al sinds de jaren zestig om de haverklap op. Neem even tijd en luister in dit verband ook maar eens naar wat de jonge historicus en schrijver Rutger Bregman (1988) te vertellen heeft in bovenstaande opname van VPRO's Tegenlicht.

maandag, juni 02, 2014

meditatief tempo


De Estse componist Arvo Pärt (1935) heeft mooie muziek geschreven en doet dat nog steeds. Maar één van zijn mooiste composities voor viool of cello en piano vind ik 'Spiegel im Spiegel' uit 1978. Minimalistische muziek in een langzaam meditatief tempo. De zeggingskracht van 'Spiegel im Spiegel' ervaar ik als de ultieme muzikale vertolking van het oneindige. Steevast geraak ik als het ware in een tijdloze dimensie als ik deze muziek hoor. In een gemoedsstemming van harmonie en verstilling die ik op zee zo vaak heb ondervonden. Echter niet alleen op zee, het kan me op elk moment waar dan ook overkomen. (Zie o.a. mijn stukje 'silence' van 8 april 2013) Maar hoe dan ook, minimalistische muziek als 'Spiegel im Spiegel' maakt de momenten van harmonie en verstilling in mijn beleving vaak intenser.



Tijdens een zeiltocht met de 'Swing' van Den Helder naar Lerwick naderen we 's morgens in alle vroegte de Shetland Eilanden. Na bijna vier dagen en nachten op zee doemden ze op in de heiigheid. Een haast hallucinerende beleving toen we na een stormachtig nachtje aan kwamen zeilen. Vanuit de kajuit klonk 'Spiegel im Spiegel' zachtjes op de achtergrond. Momenten om nooit te vergeten!