maandag

We zijn al ongeveer een week bezig om goed van huis weg te komen, het wil maar niet echt lukken. We hebben wel samen met mijn zus al een paar prachtige vaardagen gehad op het IJsselmeer, maar daar is het tot op heden bij gebleven. Aanvankelijk zouden we met z'n tweeen na die paar dagen gelijk verder gaan richting noorden en wadden, maar we moesten zonodig tussendoor nog even thuis wat doen. En nu lijkt het erop dat we niet meer weg komen.

Zomervakantie 2007, een rommelige start tot nu toe, het weer wil niet echt meewerken. Ook gisteren, maandag 25 juni was het weer raak, fikse buien met behoorlijk veel neerslag, windstoten en onweer. Dan ga je gewoon niet weg met de zeilboot, dan blijf je lekker thuis. Het is natuurlijk wat anders als je al van huis weg bent, dan moet je met dit soort weersomstandigheden wel roeien met de riemen die je hebt, wat dan vaak nog best weer meevalt ook heeft de ervaring geleerd. Maar nogmaals, als je nog thuis bent werkt het anders. Bovendien waarom zouden we, we hebben de tijd aan ons zelf. Maar om dan maar gewoon weer aan het werk te gaan is natuurlijk ook niks, al speelden die gedachten wel door m'n hoofd. Ook passeerde de gedachte, om een last minutes reisje naar één of ander zonnig oord te organiseren de revue, maar ook daar zagen we maar van af. Maar ja, wat dan?

Het Omniversum in Den Haag bood uitkomst. We hebben daar "The Alps" gezien, een prachtige film over de beklimming van de Eiger die wordt beschouwd als de moeilijkst te beklimmen berg in Europa. Om drie uur s'middags lagen we daar als een gek met ons hoofd te draaien. In het Omniversum wordt praktisch de hele zaal omsloten door het filmdoek, je ligt bij wijze van spreken voortdurend met je hoofd op de knieen van je achterbuur. Het beeld is rondom, je bent voortdurend in beweging om alles maar te kunnen volgen, alsof je zelf een actief onderdeel bent van het tafreel.

De hoofdpersoon in de film, ene John Harlin bevrijd zich middels de beklimming van Eiger van de schaduw van zijn verleden. De berg was sinds 1966 in toenemende mate een nachtmerrie voor hem geworden. In dat jaar, toen hij negen was, stortte zijn vader door een gebroken touw langs de Eigerwand omlaag en kwam om het leven. Om zich te bevrijden van dit trauma moest hij 40 jaar later de Eiger zelf overwinnen. Dat lukt hem in tegenstelling tot z'n vader wel, het is voor hem een emotionele overwinning. Maar technisch gezien is de film ook een knap staaltje, de steile bergwand moest ook door het filmteam touwlengte voor touwlengte worden bedwongen.

Genietend van het uitzicht op de Noordzee en de zware buien daarboven, zaten we even later op het Scheveningse strand in paviljoen "Summertime" achter een heerlijke alcoholische versnapering. Vervolgens, na een ritje van een paar uur (file, file en nog eens file) waren we rond half acht in Amsterdam in cafe Blijburg op IJburg aan Zee aangeland. Een maffe van sloophout in elkaar getimmerde tijdelijke eet- en drinkgelegenheid op het strand van Haveneiland Oost. Een tent met een eigen biermerk die in korte tijd bij de Amsterdamse IJburgers en daarbuiten bijzonder populair is geworden. In het zanderige Blijburg is op muziekgebied altijd wel wat te doen, pop, jazz en soul alleen niet op maandagavond, maar het eten en het Blijburger biertje smaakte er niet minder om!

collage

De stukjes die ik sinds enige tijd schrijf middels dit medium, illustreer ik ter verheldering doorgaans met een collage, welke digitaal is samengesteld uit negen verschillende van toepassing zijnde al of niet zelf gemaakte foto's, tekeningen en/of teksten. Tijdens het maken van de collage streef ik er dan naar, dat ik met de centrale afbeelding in de serie van negen, de essentie van het geschreven stukje het sterkst benader.

De collage is eigenlijk een kunstvorm die zeker al zo'n 100 jaar bestaat. Het woord collage komt uit het Frans, van het werkwoord coller, waar het plakken of kleven betekent. Technisch is het maken van een collage niet moeilijk, plakken hebben we allemaal op de kleuterschool geleerd, en in aanleg zit in iedereen wel een beetje creativiteit. Dus om je kijk op bepaalde gebeurtenissen of personen op deze manier te laten zien, heb je weinig meer nodig dan een vel papier, wat krantenknipsels en een tube lijm. Voor die en gene heb ik op deze manier in het verleden verscheidene collages gemaakt. Maar ik denk hierbij ook met plezier terug aan de ingelijste, en vast nog op zolder staande verschillende door familie en vrienden gemaakte collages, die we in het verleden zelf hebben gekregen toen we iets hadden te vieren.

In de kunst wordt Pablo Picasso min of meer als de uitvinder van de collagetechniek gezien. Begin 20e eeuw, tijdens zijn kubistische periode maakte hij veelvuldig gebruik van deze techniek, in genoemde stroming al snel gevolgt door kunstenaars als Juan Gris en Georges Braque. Maar ook in kunststromingen als het dadaïsme (Kurt Schwitters, Hannah Hoch, Raoul Hausmann) het surrealisme (Max Ernst) en de pop art (Richard Hamilton) werd de techniek toegepast.

We leven nu in het digitale tijdperk, het aan de collage ten grondslag liggende plak- en knipwerk, is met programma's als bijvoorbeeld Picasa2 gereduceerd tot een fluitje van een cent. Maar ik blijf het desalniettemin leuk werk vinden.

spiegelkijken

Spiegelkijken is lang niet zo eenvoudig als dat je denkt, er zitten meer haken en ogen aan dan je kan vermoeden. Psychologen op de universiteit hebben zelfs een cursus spiegelkijken ontworpen voor mensen met een negatief lichaamsbeeld. Een fenomeen in de hedendaagse westerse samenleving waar nog al wat mensen aan schijnen te lijden, las ik.

Je kan de spiegel vanuit de wetenschap op diverse manieren bezien, niet alleen vanuit de psychologische hoek, maar ook vanuit de filosofische hoek of vanuit de hoek van de wis- en natuurkunde. En verder gaan er in alle toonaarden ook nog aardig wat liedjes en sprookjes over spiegels, spiegelbeelden en gebroken spiegels. Wie kent niet het sprookje van Sneeuwwitje en de toverspiegel 'Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de mooiste in het land' een verhaaltje over vermeende schoonheid, rijkdom en macht, waarbij Sneeuwwitje de machtige toverspiegel uiteindelijk een klein gebroken handspiegeltje voorhoud, en deze zijn eigen gebarsten, kapotte zelf ziet.

Kijk en luister ook eens naar de knotsgekke carnavalshit van ene Jeff Hoeyberghs uit Vlaanderen genaamd 'Spiegeltje, spiegeltje aan de wand' Jeff Hoeyberghs schijnt tevens bekendheid te genieten als plastisch chirurg en tv-dokter van De Wellnesskliniek op VTM.



Spiegel, wat laat je me zien vandaag? Laat je me vandaag met of zonder masker zien? Laat je me alleen de buiten kant zien? Of laat je me ook zien hoe ik me voel?

In bovenstaand gedichtje wordt er uberhaupt van uit gegaan, dat je wat te zien krijgt in de spiegel. Vanuit de westerse filosofie benaderd is dat natuurlijk ook zo. Maar in de zenfilosofie denken ze daar anders over. Ik las een verhaal van ene Masao Abe, nestor van de Japanse Kyotoschool, die in dit verband de kloof tussen de westerse- en oosterse benadering probeert te overbruggen. Ik citeer een klein stukje uit zijn verhaal dat Spiegel heet:

Het zenboeddhisme is van oorsprong een afsplitsing van hindoeïsme. Gautama Boeddha, die in India leefde van 560 tot 480 voor Christus, heeft als eerste Sunyata, de verlichting bereikt. Hij heeft dat goddelijke moment gekend waarin je werkelijk begrijpt dat alles wat je van buiten krijgt aangereikt - dichotomieen, woorden, ideeen, gewoonten - niet meer zijn dan toevallige constructen van je verstand. Zodra je dat werkelijk begrijpt, kun je gewoon zijn, hier en nu. Er is geen eeuwige waarheid en er is geen eeuwig zelf. Er is niets!
Abe legt dit begrip uit aan de hand van een mythe: Yanadata was een jongeman die nogal graag in de spiegel keek. Hij was nogal tevreden met zichzelf. Op een ochtend stapt hij uit zijn bed en ziet zijn dierbare hoofd niet in zijn handspiegel. Hij raakt in paniek en begint koortsachtig zijn kamer te doorzoeken. "Waar is mijn hoofd? Waar is mijn hoofd?" Tot hij uiteindelijk zijn kop tegen de muur stoot en zich realiseert dat hij in de achterkant van de spiegel heeft gekeken. Hij had met zijn hoofd naar zijn hoofd gezocht, terwijl het gewoon op zijn nek zat. Moraal: Je kunt geen objectief beeld hebben van je zelf. Je kunt je zelf niet zien, je bent je zelf.'

Radio Kootwijk

De ca. 6 km van Kootwijk naar Radio Kootwijk is een beetje klimmen. Vals plat, je ziet het nauwelijks, maar je trap je een bult op die vouwfietsjes. Desalniettemin voelden we ons vanmorgen hardstikke goed daar in dat bos, en het was behoudens veel vogelgepiep nog heerlijk stil ook!

Radio Kootwijk, nog nooit was ik in de buurt van het hoofdgebouw geweest. Vanuit de auto wel vaak zien liggen in de verte maar daar bleef het bij, het was trouwens voor de gewone burger tot begin deze eeuw ook niet toegankelijk. Maar nadat satellieten de langegolfzender overbodig hadden gemaakt, is daar verandering in gekomen, al heeft het nog wel geruime tijd gefunctioneerd voor de verbindingen van Radio Scheveningen. Op 31 december 1998 was het definitief gebeurd met de zender, in de loop van 2000 werd alle apparatuur uit het gebouw verwijderd, en in december 2003 werden de opstallen inclusief de omliggende 400 ha natuur door KPN Telecom verkocht aan de Staat der Nederlanden.

Het zendgebouw 'de Kathedraal' in de volksmond, is gebouwd in 1920 naar een ontwerp van architect Julius Maria Luthmann (1890-1973), het ontwerp draagt de kenmerken van de Amsterdamse School, en is een sprekend voorbeeld van betonarchitectuur in art-deco stijl. Tijdens de ontwerpperiode had Luthmann als motief een Egyptische Sfinx voor ogen, en dat is met enige fantasie aan het eindresultaat wel af te lezen.
Ook grappig is het beeldhouwwerk boven de hoofdingang, symboliserend de radioverbinding tussen Nederland en Nederlands-Indië. Het is een sculptuur van Hendrik van den Eijnde (1869-1939) voorstellende twee vrouwenhoofden met de handen achter de oren, de één een Aziatisch type de ander een Europees, terwijl de omroeper met open mond tussen beide vrouwen in staat.

Er wordt nu gezocht naar een nieuwe bestemming voor het rijksmonument. Een bestemming die ook moet passen bij het omringende natuurgebied. Bestemmingen die de rust en de stilte van dit kwetsbare gebied verstoren, moeten natuurlijk worden geweerd. Verwacht wordt dat het een bestemming zal worden op het gebied van cultuur en/of natuurbeleving. Ik zag vanmorgen in de grote zaal van het zendgebouw al plannen hangen in deze richting van architectuurstudenten van de TU in Delft. Maar ze zijn er tot op heden nog niet over uit wat het moet worden allemaal. Ik ben benieuwd, we houden het in de gaten.

wandelen

Het eeuwen oude landschap nabij Driedorp en Slichtenhorst in de Gelderse Vallei, is in tegenstelling tot diverse andere landschappen in de regio, gelukkig niet door ruilverkavelingsactiviteiten aangetast. Verscholen in een bescheiden hoek achter Nijkerk, schijnen er nog niet veel mensen te zijn die dit landgoed, dat tot voor kort nog voor de publieke wandelaar gesloten was, hebben ontdekt. Maar nu het onlangs in de krant gestaan heeft onder het kopje fraaie landschapswandelingen zal dat vrees ik snel veranderen. Het één en ander heeft er uiteraard toe bijgedragen, dat het landgoed Slichtenhorst zich nu (nog) als een buitengewoon aangenaam en afwisselende wildernis manifesteert.

De prachtige wandeling van om en nabij 7 km die we vanmorgen bij mooi, maar iets te warm weer door dit gebied hebben gemaakt, ervoer ik toch ook wel weer als een déjà vu. Deze gemoedsstemming werd niet in de eerste plaats veroorzaakt omdat we hier in de buurt afgelopen dinsdagavond ook al een rondje hadden gewandeld. Nee, de herinnering ging terug tot 1965, de tijd dat we een paar jaar op de Deuverdenseweg 6, nabij de Donkeresteeg woonden. Een gebied op ongeveer 5 km oostelijk liggend van hier en, zeker in die tijd, vrijwel identiek.

Ook daar veel afwisseling, boerenhoeven, weiden, akkers, begroeide verhogingen en bosschages in een vrij moerassig landschap. Het vriendelijke watertje wat de Deuverdensebeek doorgaans was, zwol tijdens een regenperiode op tot een ongekend woest kolkende stroom. De Deuverdenseweg, een zandweg, veranderde dan door de forse overstromingen in drijfzand, waar je tot ongeveer aan je middel in kon blijven steken als je niet uitkeek. Na een dag regen leek gewoon thuiskomen van je werk over deze weg op een ware survivaltocht. Ik vond het prachtig, maar die mening werd niet door iedereen in dat huis gedeeld. Toen ons eerste kindje daar geboren was, en we er wel eens met de kinderwagen op uit wilden, voelde ik mij destijds in dit soort situaties toch ook wel enigszins van de buitenwereld afgesloten.

Terugkomend op de wildernis van Slichtenhorst. Een prachtig natuurgebied met een gevarieerde ruimtelijkheid en vegetatie, en veel wild springt er voor je voeten weg, reën, hazen en konijnen zagen we bij de vleet, en uiteraard zie en hoor je er natuurlijk allerlei soorten vogels. Ook is het er volgens mij voor Nederlandse begrippen voor bijzonder lange periodes echt stil. Verder zijn we daar bij beide wandelingen deze week geen mens tegen gekomen. We hebben ons voorgenomen hier vaker te gaan wandelen!