Waarheen leidt de weg?

Hoe sterk is de eenzame fietser die krom gebogen over zijn stuur tegen de wind zichzelf een weg baant. (Boudewijn de Groot, 1973) Geen idee eerlijk gezegd, waarheen, waartoe lijkt mij eerder de vraag. Het maakt nogal verschil of je naar je meisje onderweg bent of naar de tandarts. In het laatste geval heb je eerder last van knikkende knieën is mij ooit uit empirisch onderzoek gebleken. Enfin, waar je in het nieuwe jaar ook naar toe fietst, het is in alle gevallen simpel een kwestie van blijmoedig doortrappen en niet zeuren, desnoods met een leuk deuntje in je hoofd als bijvoorbeeld 'Once upon a time in the West'.

Over vulkanen.

Gisteravond zag ik The Volcano: Rescue from Whakaari'. Een dit jaar gemaakte film/documentaire, die per minuut de plotselinge en dodelijke vulkaanuitbarsting van de Whakaari in Nieuw-Zeeland volgt op 9 december 2019. Daarbij kwamen 22 mensen om het leven, argeloze toeristen die onder begeleiding van z.g. ervaren gidsen de krater van dichtbij wilden ervaren. De aangrijpende film/documentaire, gebaseerd op verhalen van overlevenden en reddingswerkers, vertelt over een dag waarop gewone mensen buitengewone dingen moesten doen, en plaatst deze tragische gebeurtenis in de grotere context van de natuur, veerkracht en de kracht van de medemenselijkheid.

Ik moest denken aan die keren dat ik zelf om een krater wandelde van een nog immer actieve stratovulkaan t.w. de Vesuvius in Italië en de Bromo op Java. De Vesuvius is voor het laatst uitgebarsten in 1944 en de Bromo nog in 2004, waarbij doden vielen te betreuren, evenals toen de Whakaari dus in 2019 een boertje liet. 

Maar het meest tot mijn verbeelding spreekt de Zuidwalvulkaan in de Waddenzee tussen Harlingen en Vlieland. (Zie o.m. mijn stukje 'dynamisch landschap' van 5/12'21) Een stratovulkaan in Nederland die sinds de late Jura, zo'n 160 tot 145 miljoen jaar geleden niet meer actief is geweest, en sindsdien met meer dan 2000 meter sedimentair gesteente is bedekt. Een in diepe rust zijnde vulkaan dus nabij het boorplatvorm Zuidwal, waar ik jarenlang zonder dat ik dat wist overheen heb gezeild! De Zuidwalvulkaan gloeit nog immer na, de aardtemperatuur op 2000 meter diepte is daar na al die miljoenen jaren nog steeds 35 à 40 % hoger dan de naast gelegen gebieden.

Als ze die (meer)warmte eens konden exploiteren hadden we hier waarschijnlijk tot sint-juttemis geen andere energiebronnen meer nodig!

Pork Wellington

Waar komt de naam Pork Wellington toch vandaan vroeg ik mij gisteravond in Amsterdam tijdens het kerstdiner bij E en A af. Pork Wellington is de klassieke variant van de Beef Wellington, en is bereid met varkenshaas in plaats van ossenhaas. Na een tijdje googelen kwam ik achter de z.g. geschiedenis van dit smakelijke gerecht.

Tijdens de beroemde Slag bij Waterloo delfde Napoleon eindelijk het onderspit. De hertog van Wellington – Arthur Wellesley – vierde deze overwinning door zijn koks een nieuw rundvlees recept te laten ontwikkelen. Zijn favoriet! Rundvlees verpakt in bladerdeeg, een gerecht dat wel wat weg had van de Wellington Boot, een laars. En niet zomaar een laars, maar een laars die de hertog liet maken gebaseerd op de Duitse Hessian laarzen. Het gerecht lijkt overigens verdacht veel op het Franse‘Filet de Boeuf en Croute’. Een gerecht dat al drie eeuwen eerder voorkwam in Franse kookboeken. Terwijl de eerste Engelse vermelding pas in de 1903 verscheen. Wellicht dat Sir Wellesley dit gerecht op Franse bodem had gegeten en het thuis heeft laten namaken. En de Fransen nog een trap na heeft willen geven met dit stukje geschiedvervalsing? 

Een woud van windmolens

Onlangs reed ik vanuit Amsterdam door de Flevopolder naar huis, dat doe ik zo af en toe. Een vanaf de A1 via de A6, A27, Vogelweg enz. ietwat omslachtige, maar altijd prima route. Ook deze keer weer, ondanks het vaak beperkte zicht door de laag hangende bewolking en vele mistflarden. Maar gek genoeg kwamen er ook nogal wat gaten voor in het lage wolkendek, waar zonnestralen vrolijk en bijzonder sfeervol doorheen piepten. En zo kwam uit de mistflarden op de Vogelweg, ineens even een door de zon beschenen woud van windmolens naar voren! 

De Flevopolder, het grootste kunstmatige eiland ter wereld, kenmerkt zich volgens Bartjens door veel open ruimte.  De polder, die gemiddeld 5 meter onder de zeespiegel ligt, is met bruggen verbonden met het vasteland.  Behalve de kenmerkende open ruimte heeft de polder voor mij een eigen fascinerende schoonheid. Of het noodzakelijke kwaad van duizenden windmolens in de polder een positieve bijdrage aan de schoonheid levert durf ik te betwijfelen. Het is sowieso een aanslag op de beleving van de open ruimte. Dat neemt allemaal niet weg dat ik het plaatje dat op de Vogelweg even voor de dag kwam van een zo mooi door de zon beschenen windmolenwoud in het grijs prachtig vond.

Jaarwisseling op komst.

De zeilen hingen er slap bij, maar de zee kleurde prachtig turquoise tot aan de praktisch lege einder aan toe. En dat maakte veel goed, zo prachtig. Zwoel windje erbij zou nog mooier zijn geweest, maar je kan als zeiler niet altijd maar alles hebben. Je hebt van die dagen die je nooit vergeet, dit was er zo een, temeer omdat hij zo contrasteerde met de winderige en regenachtige dag die erop volgde. Heeft ook z'n bekoring, maar dat terzijde. Op zoek naar inspiratie voor de jaarlijkse nieuwjaarskaart, kwam ik in een album deze foto tegen die ik ooit tijdens een vakantie in mijn zeilperiode heb gemaakt. En zie daar, een idee was geboren.

Een gedenkwaardig afscheid.

Afgelopen woensdag kwamen we met z'n allen bijeen in de Grote of Sint-Maartenskerk in Zaltbommel voor de afscheidsdienst, voorafgaand aan de begrafenis van Will, mijn lieve schoonzus sinds bijna 60 jaar. De indrukwekkende maar sfeervolle kerk, gebouwd in de veertiende en vijftiende eeuw, zat vol met familie, vrienden en andere genodigden. Het was koud in de kerk, erg koud zelfs, maar de warme woorden en mooie gedichten van kinderen, kleinkinderen en broer en zus van Will deden mij dat praktisch vergeten. En natuurlijk hielpen daar ook de woorden van de voorganger en het prachtige orgelspel aan mee. Evengoed was het wel lekker dat we na de afscheidsdienst in een afgesloten en verwarmd deel van de immense basiliek konden bijkomen met een kopje koffie en een broodje. 

Onder het indrukwekkende luiden van de grote zware Trierklok hoog in de toren, hebben we met z'n allen na afloop onze auto's weer opgezocht, om vervolgens naar Natuurbegraafplaats De Maashorst in Schaijk te rijden. En daar, in dat mooie verstilde landschap hebben we haar lichaam begraven. Ik moest daar even denken aan een gedichtje van Toon Hermans dat 'al wat sterft zal bloeien' heet en gaat als volgt: 

de bomen komen uit de grond 

en uit hun stam de twijgen 

en iedereen vindt het heel gewoon 

dat zij weer bladeren krijgen 

we zien ze vallen op de grond 

en dan opnieuw weer groeien 

zo heeft de aarde ons geleerd 

dat ál wat sterft zal bloeien. 

In pannenkoekenrestaurant De Tol in Velp hebben we daarna met zijn allen wat nagepraat. Over hoe een triest afscheid toch ook nog weer heel mooi kan zijn. En dat was het!

Een vooruitziende blik!

  

De Reichsbürger-beweging in Duitsland, de QAnon beweging in Amerika, die ook al in Nederland in opkomst is, het Forum voor Democratie in Nederland en ga zo nog maar even door. Het aantal partijen waar complottheorieën de plaats van het rationele denken hebben overgenomen lijkt zo te zien explosief te groeien.  Schrijver Willem Frederik Hermans publiceerde in 1988 de essaybundel 'Door gevaarlijke gekken omringd', een essay die voor een groot deel is samengesteld uit tientallen krantenpublicaties.

Hij geeft in de essaybundel over van alles en nog wat zijn eigengereide mening, vooral over taalgebruik en correcte formulering. Fout taalgebruik en incorrecte formuleringen liggen vaak ten grondslag aan veel ellende. Zijn opponenten beweerden echter dat hij spijkers op laag water zocht, maar dat vond ik niet. Hij heeft destijds, zeker achteraf gezien, een vooruitziende blik gehad!

Het oog wil ook wat!

Dat in het taalgebruik ooit een keer de gevleugelde uitdrukking 'Het oog wil ook wat!' is ontstaan kan ik mij wel voorstellen, er is zoveel moois te zien. Al moet je er natuurlijk wel oog voor hebben. En dan nog, de één ziet alleen maar de grote lijnen, de ander ziet meer de nuances. Maar hoe je ook kijkt, in alle gevallen is het van belang, dat je het scherp op je netvlies krijgt. Zo niet dan mankeert er vaak wat aan je lens. Een troebele lens verpest het beeld grondig, weet ik uit ervaring, nuances zijn niet zichtbaar. Maar zie, met reeds één nieuw aangebracht helder kunstlensje, waren de nuances terug. Het andere oog wil op korte termijn ook zo'n lensje, kun je nagaan wat je dan allemaal weer te zien krijgt!

Strandvertier

Onlangs heb ik in het Noord-Veluws Museum in Nunspeet de expositie Ben Viegers springlevend! gezien. De Haagse schilder Ben Viegers (1886-1947) heeft in zijn leven van alles en nog wat geschilderd in zijn kenmerkende vrolijk impressionistische stijl, landschappen, stadsgezichten, stillevens, boerenleven, zee- en strandleven, noem maar op. Mijn blik bleef even wat langer hangen bij Strandvertier, dat hij zo'n honderd jaar geleden schilderde.

Aan de outfit van de badgasten is duidelijk te zien dat betamelijkheid en goede zeden het motto was. De mensen hadden destijds op het strand zo ongeveer evenveel kleding aan als elders. Maar ze vermaakten zich er zo te zien niet minder om, het is een plezierig en ontspannen tafereel. 

Vergeleken met de huidige badmode is er in honderd jaar wel het één en ander veranderd. De offset-litho Naakten met Strandbal uit 1994 van de Amerikaanse popart kunstenaar Roy Lichtenstein (New York, 1923-1997) laat dat in extentie zien. Maar de laatste tijd hoor je nogal eens dat er sprake is van een nieuwe preutsheid in de samenleving. Het zij zo, als het dan maar bij verpreutsing in het strandvertier blijft!