oudjaar

Weer een dag

De schemer komt de kamer in verkleurt
De kleuren tot ze grijzer blauw en uitgebloeid
En alles losgeraakt de tafel en de stoelen

Buiten wordt een gat en zwarten in het zwart de bomen
Schiet een vogel langs wij raken aan de rand
Van de wereld gelukkig vind ik zo je hand

Is dit dagelijkse vrede of ontreddering
Dit in de schemering verdwijnen van de dingen
Waarin de dagelijkse dag zich aan ons bindt

Wij doen de deur op slot sluiten de gordijnen
Wij doen de lichten aan tegen het verstrijken
Van onszelf wij zeggen hou me vast hou me altijd bij je

Oudjaar alweer een jaar
Maar het hele jaar door sterft het jaar
In onze armen

Uit: 'Nieuwe veters', verzamelde gedichten 1979-2006 van Robert Anker.

Bovenstaand gedicht van de Nederlandse schrijver en dichter Robert Anker (1946) vond ik onlangs op internet. Een passend gedicht voor de laatste dag van het jaar, mooi gezegd! Ik ken Robert Anker verder van zijn roman 'Een soort Engeland' uit 2002. Een prachtig onderhoudend boek over de malle wereld van het toneel in Amsterdam en alles daar omheen, dat destijds is bekroond met de Libris Literatuur Prijs. Maar uiteraard heeft hij meer romans en poëzie geschreven.

Buiten lijkt de mist dikker te worden. Als dat zo doorgaat kan er vannacht tijdens de jaarwisseling wel eens weinig plezier worden beleeft aan het vuurwerk. Dat wordt gelijk aan het oog onttrokken.

Eendrachttrainee

In 'De Drietand', het verenigingsblad van de Nederlandsche Vereeniging van Kustzeilers, las ik pas een artikel van Ben H. over Nautisch Rotterdam. Varend in z'n Victoire 933 op de Nieuwe Waterweg komt hij behalve grote zeeschepen, supplyvessels en passagiersschepen ook het zeilend zeeschip de (tweede) 'Eendracht' tegen. Mijn gedachten gingen even een tijdje terug in de tijd toen ik dat las.

Op zeilend zeeschip de (eerste) 'Eendracht' heb ik als trainee menig uurtje doorgebracht. Van ééndagstochtjes langs de Nederlandse kust nabij Scheveningen tot enkele meerdaagse tochten vanaf Scheveningen of Rotterdam naar Oostende, Great Yarmouth, Borkum en Delfzijl.

De zeiltocht naar Borkum en Delfzijl in 1987 was destijds de 500ste trip van de 'Eendracht'. Ter ere van dit feit, kreeg de vaste crew van ons tijdens het capteinsdiner op zee een prachtig schilderij van de 'Eendracht onder zeil' aangeboden, gemaakt door trainee en kunstschilder Jan S. En toen we later in Delfzijl afmeerden, kwamen de muzikanten van de plaatselijke fanfare ons al spelend achter elkaar over de smalle steigers tegemoet marcheren. Dat was wel even lachen natuurlijk!
De zeiltocht van Oostende naar Great Yarmouth in 1988 was nogal heftig. We werden midden in de nacht vrij plotseling overvallen door onverwacht veel wind, een heuse storm 9 à 10 Bft. halverwege Oostende-Great Yarmouth! Met als gevolg een scheur in het grootzeil, een 1000 liter waterboyler die in de kombuis van z'n bevestiging scheurde en veel ravage overal. Emmers met appels e.d. vlogen als levensgevaarlijke projectielen door de hut, en sloegen te pletter tegen de scheepswand. Het hele feest duurde hooguit anderhalf à twee uur, maar met de chaos opruimen waren we iets langer bezig.

De (eerste) 'Eendracht' een in 1974 voor de Stichting 'Het Zeilend Zeeschip' in Amsterdam bij scheepswerf Cammenga gebouwde stalen tweemast gaffeltopzeilschoener, vaart sinds haar verkoop aan de Duitse Clipper Rederij op 1 september 1989, onder de naam 'Johann Smidt' (naar politicus, theoloog en oprichter van Bremerhaven, 1773-1857) vanuit haar thuishaven Bremen onder Duitse vlag.
De (eerste) 'Eendracht' met een totale lengte van 35,94 meter bij een breedte van 8,03 meter en een diepgang van 3,60 meter, had een waterverplaatsing van 220 ton. Ze kon max. 586 m2 zeil voeren, had een hoofdmotor van 400 pk en 37 kooien. De nieuwe eigenaar heeft de ra in de voorste mast verwijderd, waardoor het nu nog max. 471 m2 zeil kan voeren. Ten goede volgens mij, de fraaie belijning en het zeilplan komt zo beter tot uiting. Ook zonder zo'n klassiek razeil is en blijft het een stoer schip met een prachtige zeeg.





Een mooier gelijnd schip dan haar grotere opvolger vind ik. De tweede 'Eendracht', een in 1989 bij scheepswerf Damen in Gorinchem gebouwde driemastschoener met een totale lengte van 59,80 meter, een breedte van 12,30 meter, een diepgang van 5,00 meter, een waterverplaatsing van 510 ton, een zeiloppervlak van max. 1206 m2, een hoofdmotor van 540 pk en 56 kooien.





Het is niet anders, groot en mooi is duur en het moet allemaal wel betaalbaar blijven. Om meer mensen in de gelegenheid te stellen om kennis te maken met de zee en het zeezeilen, moeten er concessies worden gedaan.

Indonesisch diner

Buiten het basisgerecht rijst, bami of miehoen, bestaat een traditioneel Indonesisch diner doorgaans nog uit een flink aantal watertandende bijgerechten. Alles mooi en overzichtelijk in schaaltjes over een feestelijk gedekte tafel uitgestald, al of niet op warmhoudplaten.

Mooi bedacht, maar lastig gedaan met 13 oudere en jongere gasten om een tafeltje van matige afmetingen. Het was me een partij regelen, passen en meten met al die schaaltjes waar ik simpel van werd. En toen eindelijk iedereen was aangeschoven en z'n plek had ingenomen, was de zorgvuldig gecreëerde overzichtelijkheid door al het geschuif, geschep en gegraai in een mum van tijd alweer verdwenen. Dag, mooi gedekt tafeltje!

Maar wat gelukkig niet verdween, was de goede sfeer, en daar deden we het uiteindelijk toch allemaal voor. Bovendien, en toch ook niet onbelangrijk, smaakte de wijn en de Nasi-, Bami- en Miehoen Goreng met Telor/ei Blado, Orak-arik, Sayoer Lodeh, Semoor (rundvlees), Semoor (kip), Oblok-oblok, Daging Bakar Ketjap, Dendeng Belado, Ajam Boemboe Bali, Tahoe Peté, Tempé Kouseband, Ikan/vis Boemboe Bali, Oedang Nanas, Atjar tjampoer, Saté Ajam en Kroepoek oedang ook nog eens voortreffelijk.



De culinaire afsluiting van Kerst 2010 was met dank aan Toko Moetiara een lichtelijk chaotische maar gezellige familiebijeenkomst.

kosmische kerstboom

Eigenlijk had ik het zelf zo niet willen zeggen, maar daar denk ik sinds vandaag toch iets anders over. Alle schroom is vanmorgen bij het lezen van m'n krantje pardoes van me afgevallen. Want mijn conclusie van 'Bij Sagittarius A zit het enige echte middelpunt', een artikel in de wetenschapsbijlage over onze Melkwegkern van Govert Schilling, kan niet anders zijn dan dat (behoudens de meerdere melkwegstelsels in het universum) werkelijk alles in de kosmos om Sagittarius draait! Met nauwkeurige radiometingen hebben ze de waarde van de massa van het centrale zwarte gat van Sagittarius uitgerekend op 4,3 miljoen keer zo zwaar als onze zon! En daarom draait ook onze eigen zon met de hele rataplan er eens in de 226 miljoen jaar omheen op een afstand van 27 duizend lichtjaar met een snelheid van 216 kilometer per seconde! Prachtig, een passender metafoor kan een mens zich niet bedenken.



Maar alle gekheid op een stokje, als aardbewoner voel ik me bij het lezen van dit soort wetenswaardigheden natuurlijk kleiner dan kleinst, niets eigenlijk. Schilling noemt Sagittarius een kosmische kerstboom die voor het oog haast onzichtbaar is. Je moet voor het sterrenbeeld Sagittarius of Boogschutter sowieso naar het zuidelijk halfrond afreizen, en dan nog zie je door de gigantische hoeveelheid kosmische stof in het Melkwegstelsel slechts een tienmiljardste deel van het uitgestraalde licht. Niet te geloven wat ze allemaal uit kunnen rekenen! Hoe dan ook, het is wel een werkelijkheid die volgens mij terecht door Schilling zowel prozaïsch als poëtisch wordt genoemd.

eindejaarsuitje

Al een aantal jaren proberen we samen met onze kleinkinderen iets leuks te doen in de laatste maand van het jaar. Het ene jaar gaan we naar één of andere musical, het andere jaar naar een wintercircus, winterfeest of toneelstuk. Gisteravond was het de voorstelling 'Tien jaar van de straat' van de groep 'Percossa', rebels of rhythm in theater 'De Lampegiet' in Veenendaal. Een typische vorm van muziektheater, die werd gebracht door vier zeer energieke Haagse performers.

Maar vooraf zijn we eerst de Grebbeberg nog opgeweest nabij Rhenen. Via een korte wandeling over de besneeuwde Militaire Erebegraafplaats, naar het infocentrum aldaar. Iedereen was aardig onder de indruk van het trieste verleden van deze plek. Vooral de meiden, die schreven in het bezoekersregister zowaar hun gevoelens een beetje van zich af. De jongens daarentegen hadden inmiddels de draad al weer opgepakt, en waren buiten sneeuwballen aan het gooien.

De wandeling daarna in het besneeuwde bos achter het monument aan de overkant van de Grebbeweg, was sprookjesachtig. Prachtig, vooral het panorama aan de bosrand hoog op de berg, onnederlands gewoon. De rivier de Nederrijn en de besneeuwde half bevroren uiterwaarden in de diepte, nog net te zien in het onbeschrijfelijke licht van een laagstaand en gefilterd namiddagzonnetje. Erg lang konden we daar niet staan blijven kijken, we moesten wel voorkomen dat we in het voor ons onbekende bos door het donker zouden worden overvallen. Evengoed kreeg ik op een gegeven moment toch het knagende gevoel, dat we in dat stille bos een beetje aan het dwalen waren. En ik niet alleen, iedereen begon een andere kant uit te wijzen. Maar uiteindelijk liep iedereen toch maar achter de roverhoofdman aan. En gelukkig kwamen we zowaar weer op de Grebbeweg uit, alleen op een heel andere plek dan de bedoeling was, maar we wisten in het schemerdonker in ieder geval weer waar we waren. Een klein halfuurtje later zaten we weer in de auto, opweg naar het pannenkoekenhuis een eindje verderop.

Eerst drinken, iedereen had grote dorst. Toen pannenkoeken uitzoeken, natuurlijk was er weer veel te veel keuze, je zag door de bomen het bos niet meer. Dat heb je vaker in dat soort eettenten, maar goed we zijn eruit gekomen. Ze waren heerlijk maar machtig, niet iedereen kon hem helemaal op. Dat had ik toch niet verwacht, en van die mannetjes zeker niet. Toch wisten enkele doorzetters evengoed na de pannenkoek nog een forse dame blanche naar binnen te werken. Maar toen was het mooi geweest, tijd om richting Veenendaal tegaan. Op naar theater 'De Lampegiet'!

Nabij de theaterentree kwam Jeanne tot de ontdekking dat ze haar mobieltje kwijt was. Grote schrik, net had ze hem nog, dus hij moest wel ergens op de route tussen de geparkeerde auto en de theaterentree in de sneeuw liggen. Een wit mobieltje in de sneeuw!? Terug, zoeken, zoeken, zoeken en zowaar gevonden, iedereen blij en opgelucht! De voorstelling 'Tien jaar van de straat' was prachtig. Iedereen lag bij tijd en wijle in een deuk, heerlijk. Wat een aanstekelijke humor en energie hebben die gasten. Een bijzondere belevenis was het!

muzikaal weekend II

Kleinkoor Vol-luid uit Putten is zo langzamerhand een vaste gast in de Catharinakapel. Al een aantal jaren treed het daar wel één of twee keer per jaar op. Afgelopen zaterdagochtend 18 december gaf het kleinkoor er een (inloop)kerstconcert. Toen we iets voor aanvang binnenkwamen, was de zaal nog zo goed als leeg. Plaatsen voor het uitkiezen dus, samen met m'n moeder zat ik dan ook pontificaal op de eerste rij. Maar aan het gestommel achter ons merkten we wel dat de zaal gelukkig toch aan het vollopen was. En precies klokslag 11.00 uur zette het kleinkoor Ave Maria in, het feest was begonnen.

Ik volg het kleinkoor al vanaf de oprichting ruim tien jaar geleden, en ik moet zeggen, het wordt naar mijn idee alsmaar beter. Daar zal de bezielende leiding van dirigente Ada van de Zandschulp zeker debet aan zijn. Maar ook de homogeniteit en gedisciplineerdheid van het kleinkoor heeft volgens mij een behoorlijk positieve uitwerking op hun niveau. Welk repertoire ze ook zingen, een concert bijwonen van Vol-luid is altijd weer een genoegen. En dat was ook nu weer het geval, al was het voor de pauze wel leuker dan erna.

muzikaal weekend I

De kaartjes voor het Weihnachts-Oratorium in de 15e eeuwse Sint-Maartenskerk in Zaltbommel afgelopen vrijdagavond, hadden we een poosje geleden al gekocht. En W en A uit Hedel hadden reeds plaatsen gereserveerd in de verhoogde kanunnikenbanken aan de kopzijde van de grote middenbeuk, zodat we mooi zicht hadden op het koor aan de overkant van de middenbeuk. Alles mooi geregeld dus, we hoefden alleen nog maar te zorgen dat we 's avonds optijd in Zaltbommel waren. En dat was afgelopen vrijdag nou net wel een zorg van enig formaat!

Zowel het KNMI als de ANWB verklaarden je zo ongeveer voor idioot als je nog zonder absolute noodzaak de weg zou opgaan. Door resp. een weers- en verkeersalarm af te kondigen, probeerden ze iedereen de moed te ontnemen om de deur nog uit te gaan. Maar gelukkig zijn de eigen onderzoeksmogelijkheden middels internet onuitputtelijk. Al snel was duidelijk dat het verkeersinfarct (500 km file!) zich tot de randstad en de regio Utrecht bleek te beperken. Zowel in rechte lijn vanuit Harderwijk zuidwaarts tot aan Ochten nabij de A15, als vandaar tot aan de A2 nabij Waardenburg en verder naar Zaltbommel zag het er qua verkeer probleemloos uit. En ja, wat het weer betrof bleef het natuurlijk een beetje gokken, al was het wel duidelijk dat de meeste sneeuw was gevallen. De knoop werd snel doorgehakt, en de reis is gelukkig probleemloos verlopen. We waren zelfs iets te vroeg in Zaltbommel, het uurtje extra dat we hadden ingecalculeerd bleek achteraf niet helemaal nodig te zijn geweest. Maar het voordeel was, dat we daardoor wel iets meer tijd hadden voor ons gezamelijke hapje en drankje in 't Stadscafé aan de Markt.



Rond halfacht zaten we allemaal met een dekentje over onze knieën op onze plek in de ijskoude Sint-Maartenskerk. Maar toen het acht uur was gebeurde er niets, ja alleen de voorzitter van de Stichting Maartenskerkmuziek kwam het podium op, om te vertellen dat het feest een half uur later zou beginnen. Alle muzikanten waren er nog niet, vast in het verkeer rond Utrecht, sommigen waren vanuit Amsterdam al vijf uur onderweg! Het half uur werd opgevuld door een Bach-kenner die tekst en uitleg gaf over de eerste regel van Cantate I t.w. Tönet, ihr Pauken! Erschallet, Trompeten! waar musici nogal verschillende opvattingen over hebben. Maar klokslag halfnegen was dit wel de regel waar het koor mee inzette. Nog steeds waren niet alle musici gearriveerd, maar daar viel volgens de dirigent met toepassing van enig kunst en vliegwerk mee te leven. Hoe het begeleidingsorkest het voor elkaar heeft gekregen weet ik niet, in ieder geval knap, want we hebben niets gemerkt van een incompleet Concerto d'Amsterdam. Pas na de pauze was het hele orkest compleet.



Door de forse nagalm in de kerk, is de geluidskwaliteit van bovenstaand filmpje van het slot van de zesde en laatste Cantate, dat ik met m'n telefoontje heb opgenomen, slecht. Maar gelukkig viel de geluidskwaliteit in werkelijkheid erg mee.
Het Weihnachts-Oratorium van Johann Sebastiaan Bach, vóór en dóór de Bommelerwaard o.l.v. dirigent Arie Hoek. Met medewerking van Cappella Sint-Maarten; Concerto d'Amsterdam; Jongenskoor Rivierenland en Rijnmond en de solisten Elsbeth Gerritsen (alt-mezzo) Mariët Kaasschieter (sopraan) Jelle Draijer (bas-bariton) en Arco Mandemaker (tenor)
Zaltbommel 17 december 2010, het was een mooi maar ijskoud avondje daar in de Sint-Maartenskerk. En met de stoelverwarming in de auto op de hoogste stand, zijn we via dezelfde route als op de heenweg, wederom probleemloos naar huis terug gereden.

Kerstconcert

Het kerstconcert van het Harderwijks Mannenkoor 'De Veluwse Zangers' gisteravond in de Grote Kerk van Harderwijk was ontroerend mooi. En ik had ook niet gedacht dat het me als notoire heiden emotioneel zo zou raken, ik werd er stil van. Terwijl ik de toegangsbewijzen toch al met een zekere scepsis had gekocht. We zaten er namelijk op aanraden van een koorlid die ik ken van het Havenkoor waar we samen op zitten, en dat is wel heel wat anders. Dirigent Jaap de Ruijter, zelf gezegend met een stem als een kerkklok, wat wel bleek toen hij aan het eind van het concert behalve dirigeerde, als zanger ook soleerde in het prachtige 'Cantique de Noël', heeft het koor voor mijn gevoel op topniveau weten te brengen. Jammer genoeg heb ik gisteravond geen opname kunnen maken van de 'Veluwse Zangers'. Maar in onderstaand filmpje, dat ik op youtube vond, wordt een uitvoering van 'La Rossignol' (De Nachtegaal) gezongen uit 1910 van Igor Stravinski (1882-1971), dat m.i. een aardig beeld geeft van het niveau van de 'Veluwse Zangers'.



Vandaag zijn we ook nog naar 'De Veluwse Zangers' wezen luisteren op de Vischmarkt. Christmas Carol Harderwijk, heel wat anders, ook een totaal andere ambiance natuurlijk. Aardig hoor, maar het haalde het niet bij het concert gisteravond in de Grote Kerk. Luister maar even naar onderstaande opname die ik daar heb gemaakt. Het was trouwens koud ook, we zaten binnen een uur weer thuis, lekker bij de kachel.



Onderstaand liedje over kerstmistijd is weer heel wat anders, en ach ja, ook dat gebeurd.

contrasten

Een aantal weken terug hebben ze brand gehad in het 'Novotel' in Surabaya. De brand, oorzaak nog onbekend, is in de zuidelijke vleugel van het vier sterren hotel ontstaan, en heeft daar aanzienlijke schade aangericht.
Het berichtje viel mij op omdat we in 1997 juist in de zuidelijke vleugel van dit prachtige hotel hebben gelogeerd. Een tijdje geleden alweer datwel, maar de luxe van deze plek staat me nog helder voor ogen.

Het hotel, dat ik zodra ik binnen was met een oase vergeleek, ligt ingeklemd tussen de in mijn ogen niet al te schone rivier de Kalimas aan de westzijde en de door een sloppenbuurt omzoomde spoorlijn richting Malang aan de oostzijde. Vanuit het open trappenhuis van de hoge oostelijke bebouwing van het hotel, keek je zo neer op de krotjes en de mensen met hun bezigheden op en langs het spoor. En als we per auto met chauffeur langs de Kalimas richting stadscentrum reden, zag je mensen tot aan hun middel in de rivier en de blubber staan om te wassen en te vissen of weet ik wat te doen.

En aangekomen in de drukke Kalimas Harbor met z'n sierlijke houten zeilschepen langs de kade, Buginese of Phinisi (vracht)schoeners genaamd, zag je de mannen ploeteren met kolossale vrachten op hun schouders. Over eng smalle loopplankjes werden de schepen geladen en gelost bij een temperatuur van om en nabij 33º C. Ik had amper de moed om een foto te maken van de schilderachtige koloniale haventaferelen.

Dan de vele betjaks (fietstaxi's) die we zagen in de oude koloniale miljoenenstad. Sommigen lukte het om een toerist in hun bakje te krijgen, maar sommigen kennelijk ook niet. Ik zag tenminste op de hoek van de straat aardig wat van die pezige gasten in hun eigen betjak een tukkie doen, volgens mij van pure armoede wegens gebrek aan klandizie.

Maar terug in de oase konden we ons zweet gelukkig weer wegwassen. Een duik nemen in het prachtige zwembad, en onder de palmen in riante ligstoelen een heerlijk gekoeld drankje nemen. Heftige contrasten, je moet er wel tegen kunnen, of zou het wennen?

Apropos, ik las dat de Bromo weer actief is. Dat is elk jaar wel een keer het geval, maar nu is het heviger. Mensen mogen zich niet meer binnen een straal van drie kilometer van deze 2329 meter hoge vulkaan ophouden. Een voorzorgsmaatregel, de 275 km westelijker gelegen Merapi heeft onlangs al voor meer dan genoeg ellende gezorgd.

publicaties!?

Hij wordt wel de 'Tijl Uilenspiegel' van het digitale tijdperk genoemd las ik. De gisteren in Londen gearresteerde 39 jarige Australiër Julian Assange, oprichter en hoofdredacteur van WikiLeaks, de site voor klokkeluiders uit overheidsinstellingen en bedrijven waar ook ter wereld, die sinds december 2006 actief is. Een site dus waar iedereen anoniem documenten op kan plaatsen, teneinde misstanden aan de kaak te stellen.
Maar ex-inlichtingenanalist Bradley E. Manning van het Amerikaanse leger, die de video Collateral Murder en 260.000 diplomatieke telegrammen lekte naar WikiLeaks, werd eind mei j.l. wel gearresteerd door agenten van de US Army Criminal Investigation Command. Dus hoezo anoniem documenten plaatsen?

Maar goed, de Amerikaanse buitenlandse politiek schijnt door de publicatie van genoemde lekken op internet behoorlijk in verlegenheid te zijn gebracht. En niet alleen Amerikanen, ook andere hoofdrolspelers op het wereldtoneel moeten zich verantwoorden voor de (wan)daden die hun in de vele diplomatieke documenten worden toegeschreven. De Iraanse president Mahmoud Ahmedinejad ziet de onthullingen al als een vorm van psychologische oorlogsvoering.

Ik weet niet goed wat ik van alle reuring moet denken. Niet meer de door de diplomaten zo gewilde stille diplomatie en werken achter de schermen. Nee, alles zou nu op straat liggen! Ik vraag me af of dat zo is, en zo ja, wat en in hoeverre dat dan ook nieuws is. Ik las namelijk dat er maar liefst drie miljoen ambtenaren en militairen waren, die toestemming hadden om archieven c.q. geheime documenten in te zien. Drie miljoen mensen die op hun beurt natuurlijk ook allemaal weer met andere mensen omgaan! Nogal vreemd dat het dan zo lang geduurd heeft voordat het bij WikiLeaks terechtkwam, de site die immers bestaat uit duizenden journalisten over heel de wereld!

Volgens tegenstanders van de WikiLeaks onthullingen op internet, brengt het mensen in gevaar. Daarentegen denken de voorstanders van openbaarheid, dat transparantie positief uitpakt. Als alles op straat komt te liggen, kun je maar beter uitkijken en je gedragen. Maar er zijn en zullen zich altijd situaties voordoen waarin het doel de middelen zal heiligen, je moet af en toe wat achter de hand hebben. Openbaarheid en transparantie prima, maar de kracht van stille diplomatie kan en mag ik hopen de 'geest uit de fles' enigszins intomen.

American Artists

We moesten elkaar vasthouden om niet onderuit tegaan in de blubberige gladheid voor het Singer Museum afgelopen zondag, maar we zijn gelukkig zonder kleerscheuren binnengekomen! Het in 1956 geopende museum heeft haar ontstaan te danken aan het Amerikaanse echtpaar William Singer (1868-1943) en Anna Spencer Brugh (1878-1962). In 1901 vestigden ze zich in de Larense kunstenaarskolonie, waar ze in 1911 villa 'De Wilde Zwanen' lieten bouwen, onderdeel van het huidige Singer Laren. Behalve dat rijkeluis zoon William zelf ook schilderde, waren beiden hartstochtelijke kunstverzamelaars. De kern van de Singer-collectie is dan ook de verzameling die het echtpaar bijeen heeft gebracht, en momenteel in het museum in de tentoonstelling 'Singer Memorial Collection' te zien is. Sinds 1956 is de kerncollectie van Singer Laren behoorlijk uitgebreid door aankopen, schenkingen en bruiklenen. Singer Laren richt zich daarbij in hoofdzaak op kunstwerken uit het modernisme, zoals neo-impressionisme of pointillisme, expressionisme, kubisme en geometrische abstractie. Belangrijke kunstenaars die tot deze stromingen behoren, hebben in Laren en omgeving gewerkt.
De Singertjes waren echter niet de enige Amerikanen die rond de vorige eeuwwisseling naar het Gooi kwamen om te leven en te werken. Er waren er veel meer, en dat hebben we zondag in Singer Laren kunnen zien in de tentoonstelling 'Dutch Utopia'.

Maar eerst even iets over een bronzen beeldje dat ze daar de 'Larense Denker' noemen.


'De Denker' een ruim 70 cm hoog bronzen afgietsel van het wereldberoemde beeld uit 1880 van de Franse kunstenaar Auguste Rodin (1840-1917) is weer terug in het Singer Museum in Laren. Vanaf eind januari tot eind mei a.s. las ik, zal de terugkeer van de 'Larense Denker', die in januari 2007 uit de tuin van het Singer Museum werd gestolen, in een uitzonderlijke tentoonstelling worden gepresenteerd. Ruim drie jaar is er over heen gegaan, om het destijds door de bronsdieven zwaar toegetakelde beeld te restaureren, dat alles bij elkaar zo'n €. 150.000,- heeft gekost. Omgesmolten had het 70 kilo wegende beeld, dat een verzekerde waarde van een miljoen euro had, de bronsdieven hooguit €. 350,- opgeleverd. De nog in 2008 tot vier en 4,5 jaar cel veroordeelde cultuurbarbaren, werden in hoger beroep j.l. september tot twee en bijna drie jaar cel veroordeeld, het zijn volgens mij dus al weer vrije jongens!

Het zij zo, maar gauw terug naar 'Dutch Utopia' waar ik meer plezier aan beleefde.
Veel Amerikaanse kunstenaars trokken aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw naar Nederland. Ze waren nieuwsgierig geworden door de werken van zeventiende-eeuwse Hollandse Meesters als Rembrandt, Hals, Vermeer en Ruisdael, die ze zagen hangen bij rijke Amerikaanse verzamelaars en kunstliefhebbers. En de idylle van het in hun ogen zo romantische en gemoedelijke plattelandsleven hier, werd gevoed door schilders als o.a. Anton Mauve, G.H. Breitner, Willem Maris, Isaac Israëls en Hendrik Willem Mesdag van de Haagse School. Amerika industrialiseerde in die tijd snel, en vele kunstenaars waaronder grote namen als William Merritt Chase, John Singer Sargent, George Hitchcock en Gari Melchers, keken met heimwee naar de manier waarop Nederlanders in hun ogen nog leefden. Ze vestigden zich destijds o.a. in kunstenaarskolonies als Laren, Katwijk, Volendam en Dordrecht.

Een prachtige tentoonstelling was het, de meeste schilderijen waren in bruikleen gegeven door o.a. het Amerikaanse Telfair Museum of Art, Savannah (GA) en had ik nog nooit gezien.