woensdag, april 23, 2014

genoeglijk dinertje


Pasen is de belangrijkste christelijke feestdag. Het is het feest van de opstanding van Jezus uit de dood op de derde dag na zijn heengaan aan het kruis. Het is het feest van het leven! Pasen is niet elk jaar op de zelfde datum, maar op de eerste zondag die volgt op de volle maan na het begin van de lente. Om de komst van de lente een handje te helpen, worden in sommige delen van Nederland nog (paas)vuren ontstoken. (Zie o.a. mijn stukje 'vuurtradities' van 28 maart 2012). Op die manier worden de koude geesten van de winter verjaagd en wordt de komst van de lente gevierd. Eindelijk voorbij die koude, energie verslindende periode, waarin al het voedsel van het vorige jaar is opgeraakt. De natuur gaat opnieuw beginnen en komt tot bloei, er wordt nieuw leven geboren en overal kom je het ei tegen, symbool van het nieuwe leven!

Maar behalve eieren, ben ik afgelopen Pasen op met name het culinaire vlak meer tegengekomen, en wel het 'Lammetje van God'! In de Volkskrant had ik het recept van Marcus Huibers al eerder ontdekt in de rubriek Volkskeuken, maar tot uitvoering was dit typische paasmaal voor mij nog niet gekomen. Immers wordt Jezus in het christendom niet als het 'Lam van God' voorgesteld? Het onschuldige (paas)lam dat geofferd wordt om de mensheid van zijn zonden te verlossen. Vreemd eigenlijk om Jezus als iets eetbaars te presenteren, of het nou een hapje lamsbout is of een hostie. Het is niet anders! Behalve het feest van het leven is Pasen dus ook een behoorlijk bruut feest. Want wat aan de opstanding van Jezus vooraf ging was niet mals. Dat was een bloederig gedoe, de wrede ondervraging van Jezus door de mannen van Pilatus, de doornenkroon en martelgang naar Golgotha, het getimmer aan het kruis en het uiteindelijke sterven.

Lamsvlees met Pasen wordt meestal klaargemaakt met lichte groene kruiden en andere frisse smaken om vooral de vrolijke, lenteachtige aard van het paasfeest te accentueren. Maar we zijn daarmee volgens Marcus Huibers compleet afgedwaald van waar het werkelijk omgaat. Hoog tijd dus om enkele heilige huisjes omver te kegelen en een alternatief paasmaal te presenteren. Vandaar zijn 'Lammetje van God' ofwel 'Paaslam met bloedrode wijnsaus, opdat wij nimmer vergeten'. Enfin boeiend gebracht allemaal door Marcus Huibers, maar het doet er natuurlijk helemaal niet toe welke diepzinnige zielenroerselen aan zijn recept ten grondslag liggen. Wat telt is uiteraard het resultaat van zijn culinaire ontboezemingen. Subliem, daar waren we het na de maaltijd met z'n vijven roerend over eens, helemaal in combi met doperwten en gebakken piepertjes. Een mooi en bevredigend resultaat, een toetje als beloning zal ik maar zeggen voor een half middagje kokkerellen!

maandag, april 21, 2014

cyborgs & privacy


'Bereid u voor op een bestaan zonder privacy' las ik vorige week in een artikel van Bard van de Weijer in 'Sir Edmund' de weekendbijlage van de Volkskrant. Want met metadata wordt iedereen een geheime dienst. Mooi is dat, maar dat wil ik helemaal niet! Ook al heb ik sinds jaren een blog en kun je me de laatste tijd op facebook tegenkomen. Maar met zowel het één als het ander ga ik vrij selectief om, sowieso hang ik mijn privézaken niet aan de grote klok. Een naïeve conclusie, als ik het artikel van Bard van de Weijer serieus moet nemen, en dat doe ik! Wetenschappers en juristen schijnen al jaren te waarschuwen voor de gevaren van de verzameling van metadata door opsporings- en inlichtingendiensten. Als je iemand afluistert weet je niet zeker dat diegene de waarheid spreekt. Maar metadata liegen niet, je ziet gewoon hoe iemand zich gedraagt!

Komt bij dat ik onlangs 'The Circle' gelezen heb, het nieuwste boek van de Amerikaanse schrijver Dave Eggers (1970) een soort Orwelliaanse roman. Een dikke pil waar ik niet vanaf kon blijven, maar waar ik desalniettemin in toenemende mate onrustiger van werd. Het boek gaat over Mae Holland, een 24-jarige vrouw die komt te werken bij The Circle. Een modern technologiebedrijf dat in eerste instantie doet denken aan een combinatie van Facebook, Google en Twitter. Ze ervaart daar een hoge werkdruk, en voelt ze zich tevens gedwongen haar persoonlijke leven te delen. De slogans 'Geheimen zijn leugens' en 'Privacy is diefstal' heeft het bedrijf hoog in het vaandel staan. Slogans die min of meer ontleend lijken te zijn aan Orwells 1984. Daarin houdt de staatspartij haar burgers immers de volgende slogans voor 'Oorlog is vrede, Vrijheid is slavernij en Onwetendheid is kracht'.

En dan is er ook nog de Google Glass. Je ziet hem nog niet veel, maar hij is volop in ontwikkeling en komt er aan. De bril bestaat uit een camera en een knop waarmee foto’s gemaakt kunnen worden, een touch pad aan de zijkant, overvloed aan gyroscopen en versnellingsmeters, een kompas, meerdere radio’s, een micro USB-lader-poort, diverse microfoons, en een kleine speaker. Een bril waarmee een hoop leuke dingen mee kunnen worden gedaan. Maar ook een bril waarmee je iemand ongemerkt kan filmen of informatie over kan inwinnen!

Hoe kunnen we onze privacy in de nabije toekomst nog beschermen? Niet dus, volgens Bard van de Weijer. Alles in openheid, als je daar niet tegen kan, zit er niets anders op dan gemaskerd door het leven te gaan. Ik moet aan zowel het ene als aan het andere niet denken!

vrijdag, april 18, 2014

Willem I, II en III


In Nationaal Museum Paleis Het Loo waren we zeker 3 jaar niet geweest, anders hadden we gisteren niet zo opgekeken van het nieuwe, reeds in 2011 opgeleverde entreegebouw. Het door architect Koen van Velsen ontworpen bouwwerk was volkomen nieuw voor ons. Een mooi helder transparant bouwwerk, en daarmee uiteraard het modernste gebouw van het paleisterrein. Vanuit het gebouw heb je een prachtig zicht op de omgeving en het paleis aan het eind van de lange oprijlaan. Ik las dat het entreegebouw in 2011 de Apeldoornse Architectuurprijs heeft gewonnen.

De tentoonstelling 'Wij Willem' in de westvleugel van het paleis, volgens ons terecht objecttheater genoemd, ging over koning Willem I, II en III. De koningen die Nederland bouwden. Met multimediale presentaties, theatrale effecten en filmscènes, werd het verhaal verteld over het leven van de koningen en de rol die zij speelden in de totstandkoming van de monarchie en Nederland. Wat waren de ambities en dromen van de koningen van Nederland, en hoe was hun relatie met de politiek en met de bevolking? Een geschiedenis van 200 jaar die tot leven werd gewekt in verschillende ruimtes met ieder een eigen aanpak. We liepen van scene naar scene door het leven aan het hof in de 19de eeuw. Na een introductie op de koningen en hun tijdgenoten, namen we plaats in een klein theatertje. Een multimediale voorstelling toonde ons daar de eerste periode van de monarchie t.w. de aankomst van Willem I in Scheveningen, de slag bij Waterloo, de afscheiding van België, de opbouw van Nederland en het huwelijk van Willem II. Vervolgens liepen we over een brug door de tweede helft van de 19de eeuw t.w. het aannemen van de grondwet, het overlijden van koning Willem II en de regeerperiode van koning Willem III. Tot slot werd in de laatste ruimte aan de hand van koningin Emma, de overgang gemaakt naar de moderne invulling van het koningschap.

Door het paleis zijn we vervolgens de achterliggende tuinen ingewandeld. Bekend terrein, we zijn er vaker geweest, maar nu zag het er toch anders uit. Of mogelijk moet ik zeggen, nog anders, want een gedeelte tuin lag volop op de schop. In verband met een vernietigende schimmel in de buxushaagjes (totaal 27 km) worden/zijn deze vervangen door Japanse hulst, die veel op buxus lijkt. En passant wordt het één en ander aan de tuin verbetert. Ik heb een poosje staan kijken hoe dat allemaal in z'n werk ging, een immense klus! Uiteindelijk zijn we tot achter in de tuin gewandeld en hebben we in de colonnades een poosje in de zon zitten niksen. We hadden het plan opgevat om ter afsluiting van deze leuke ochtend in de westvleugel van het paleis in restaurant 'De Balzaal' te lunchen. Dat konden we echter wel vergeten vanwege de grote drukte op dat moment, en in wachten hadden we geen zin. Maar gelukkig hadden ze een eindje verderop, in 'Grand Café Prins Hendrik Garage' nabij de stallen en de uitgang nog wel plek voor een paar gasten met trek.

woensdag, april 16, 2014

opsporen roofkunst


Na een kwartiertje zat ik al te knikkebollen, slecht teken, dit wordt niks. Ik had veel meer spanning verwacht van 'The Monuments Men', de meest recente film van en met George Clooney naar de gelijknamige non-fictie bestseller van Robert M. Edsel.
Een ongewone groep Amerikaanse militairen - bestaande uit museumdirecteuren, curators en kunsthistorici - krijgt aan het eind van de Tweede Wereldoorlog de opdracht om door de Nazi’s geroofde kunstwerken uit Duitsland te halen om ze terug te kunnen geven aan de rechtmatige eigenaars. Een welhaast onmogelijke missie aangezien de mannen meer verstand hebben van Michelangelo dan van een semi-automatisch geweer.

Af en toe leek het wel of we naar een lachfilm zaten te kijken. Ik vond weinig samenhang in de film, a.h.w. een beetje hinken op twee gedachten. De separate avonturen van de heren kunstbeschermers oogden vaak als een kluchtige schelmenkomedie. Maar toen er doden vielen, werd het ineens serieus, en werd de film een plechtig eerbetoon aan de mannen die hun leven in de waagschaal stelden voor het achterhalen van historische kunstwerken. Anders dan de eerste helft van de film, maar ik vond het evengoed toch ook weer lachwekkend.

Ik had meer verwacht van deze film met George Clooney, Matt Damon, Bill Murray, Cate Blanchett en Jean Dujardin. Een z.g. sterrencast, maar ze slaagden er met z'n allen niet in om de juiste snaar bij mij te raken. Een slaapverwekkend middagje was me bespaard gebleven, als ik vooraf de recensies goed gelezen had. Enfin volgende keer beter!

zaterdag, april 12, 2014

'De Kievitsbloem'


Na een dag- en nachtopname in de Isala kliniek hadden we haar j.l. dinsdag naar zorgcentrum 'De Kievitsbloem' gebracht. Daar zat ze dan in haar nieuwste onderkomen, warrig, linker arm in een mitella en ondanks morfine nog steeds veel pijn. Geen beeld waar het geluk van af straalde, begrijpelijk, hoewel ze het fijn vond dat we er weer even waren. Als jullie thee willen moet je het zelf maar even zetten, en neem dan ook maar een stukje appelgebak van G uit de koelkast. Onwennig allemaal, maar ze probeert er wat van te maken ondanks de misère. Een gebroken sleutelbeen is geen pretje, sowieso niet met de broze botten van een ruim 90 jarige. Een déjà vu-gevoel overviel me, bijna vijf jaar geleden zaten we immers in 'Myosotis' in Kampen in een gelijksoortige situatie. (Zie o.a. m'n stukjes 'Myosotis' van 8 november 2009 en 'weer thuis' van 17 januari 2010) Al was het toen wel omdat ze nog nauwelijks kon lopen door malheur in haar bovenkamer. Een gebroken sleutelbeen is van een andere orde, maar evengoed denk ik dat ze er minimaal zes weken mee zoet zal zijn. En het zal me geenszins verbazen dat er daarna nog een periode van fysiotherapie op volgen moet om haar arm weer enigszins op gang te krijgen. Hoe dan ook, het is niet anders, voorlopig is rust en een beetje geloof in de toekomst voor haar van alle belang!

de trauma locatie
Haar opmerking dat 'De Kievitsbloem' wel haar laatste adres zal zijn, wijd ik aan de morfine en haar totale staat van verwarring. Inhoudelijk ben ik verder dan ook niet op haar opmerking ingegaan, maar evengoed ging het gesprek daarna wel over de diverse periodes in haar leven. Bekende verhalen voor mij, alle woonsituaties in het verleden passeerden de revue. Dat het de eerste twee jaar van haar huwelijk nog oorlog was, en ze bovendien geen woning hadden. Afwisselend woonden ze in Wapenveld en Wezep bij hun wederzijdse ouders in, en op het laatst nog een poosje in een gammel golfplaten zomerhuisje in Wezep. Direct na de oorlog konden ze gelukkig een tussenwoning huren waar ze 10 jaar met plezier in hebben gewoond. Mijn twee zussen en oudste broer zijn er geboren. De tijd in het nieuwe huis, dat ze een eindje verderop aan dezelfde weg hadden laten bouwen, duurde 40 jaar en was daarmee de meest ingrijpende periode in haar leven. Lange tijd hebben ze in dit huis, waarin m'n jongste broer geboren is, één van de meest schilderachtige uitzichten van de dorpskern gehad! Zie de foto van het winterlandschapje in de collage die ik rond 1960 vanuit de woonkamer heb genomen. Niet lang nadat ze alleen was komen te staan, is ze verhuisd naar een seniorenwoning elders in het dorp. Daar woont ze nu alweer 19 jaar. Een periode die één keer voor bijna drie maanden is onderbroken door opname in 'Myosotis' in verband met die beroerte van bijna vijf jaar geleden.

En nu zit ze dus voor een poosje in zorgcentrum 'De Kievitsbloem' waar ze voor zover ik het nu kan inschatten goed behandeld wordt. Aan alles komt een eind! In zover ga ik wel met M mee, maar voorlopig ga ik nog niet mee in haar ge-somber. Natuurlijk, ze kan zelf even helemaal niets, heeft bovendien pijn en is warrig van de morfine en de hele toestand. Dat je dan zegt, als het zo moet hoeft het voor mij niet meer, kan ik wel een beetje begrijpen. De wens is de vader van de gedachte, 't zou kunnen, maar m'n moeder enigszins kennende, denk ik dat als de pijn en de verwarring wat is weggeëbd, ze weer graag naar haar seniorenwoninkje terug zal willen!

woensdag, april 09, 2014

International Abstraction 1949-1960


Ooit stonden we met onze oudste dochter voor het markante door Frank Lloyd Wright ontworpen Solomon R. Guggenheim museum in New York voor een gesloten deur vanwege verbouwingswerkzaamheden. (Zie m'n stukjes 'New York' van 12 september 2006, zie ook 'Guggenheim Museum New York' van 11 november 2011). Balen destijds, maar vandaag hebben we in het Cobra Museum in Amstelveen 51 schilderijen en sculpturen kunnen bewonderen die we destijds in New York zijn misgelopen. In de op j.l. 5 april geopende expositie, een keuze uit de kerncollectie 'midcentury art' van het befaamde museum, hebben we de radicale artistieke ontwikkelingen gezien, die in de jaren '50 van de vorige eeuw plaats vonden. We hebben werken gezien van wereldberoemde Amerikaanse grootheden als o.a. Pollock, Rothko, de Kooning en Francis. Maar ook de werken van minder bekende internationale pioniers uit die tijd zoals Baziotes, Guerrero, Mathieu, Marca-Relli en Okada waren zeer de moeite van het bekijken waard, evenals de werken van kunstenaars die destijds aan Cobra deelnamen zoals o.a. Alechinsky, Appel en Jorn.

Bizar eigenlijk, dat juist in de grauwe jaren '50 van de vorige eeuw de wereld van de kunst zo in beweging was. Ondanks of misschien juist dank zij de vele beperkingen van die tijd, die in alle geledingen van de samenleving voelbaar was, ontstond aan beide zijden van de Atlantische Oceaan een grote verscheidenheid aan gewaagde kunststijlen en avant-garde initiatieven. Van abstract expressionisme en Art Informel tot kunstenaarsgroepen als Cobra en het Spaanse Dau al Set. De experimentele kunst beleefde een grote opleving, er ontstond hernieuwde belangstelling voor vrijheid van individuele expressie en spontaniteit. Kunstenaars experimenteerden met onorthodoxe materialen, technieken en onderwerpen. Tegelijk was er aandacht voor eerdere kunststromingen, zoals het Surrealisme. De Franse schrijver Michel Tapié sprak van un art autre - een radicale breuk met alle traditionele ideeën over stijl en compositie en een verschuiving naar iets totaal anders.

International Abstraction 1949-1960; From the Guggenheim Collection to the Cobra Museum Amstelveen is in menig opzicht sowieso een kleurrijke tentoonstelling. Maar de zichtbare zoektocht naar vernieuwing, en bovenal de vitaliteit die na ruim een halve eeuw nog altijd van de werken afspat, stemden me pas echt vrolijk!

vrijdag, april 04, 2014

een tuinwandeling


Aanvankelijk wilden we afgelopen dinsdag na ons bezoek aan de NedSpine kliniek in Ede, doorrijden naar de expositie 'Surreële Werelden' in Centraal Museum Utrecht. Maar vanwege het mooie weer hadden we daar ineens geen zin meer in. De expositie over 'het zien versus ervaren van de werkelijkheid' het stokpaardje van de surrealisten, loopt nog tot begin juni a.s. dus we hebben nog even de tijd. Al rijdend namen we ad hoc het besluit een wandeling te gaan maken in de tuin van Kasteel Amerongen. De intrigerende stelling van de surrealisten dat de werkelijkheid geen objectief, rationeel gegeven is, maar dat het erom gaat hoe je die ervaart, wilden we bij wijze van spreken buiten in de natuur gaan toetsen. Eens kijken wat de ontluikende natuur in die mooie tuin met ons doet. Hoe we die gaan beleven met al onze emoties, angsten, droombeelden en onderhuidse driften. Vermoedelijk zeer positief, we konden ons geenszins voorstellen dat die prachtige tuinwereld in ons brein door alle gevoelens zou transformeren in een vreemde, unheimliche realiteit, zoals die ons vaak door surrealistische kunstenaars als Dali, Picasso, Ernst, Escher, Diepstraten en vele anderen wordt voorgespiegeld.

De tuinen rond Kasteel Amerongen.
Rond een uur of elf liepen we in een kasteeltuin rond die we praktisch helemaal voor onszelf hadden. Alleen vogels waren hier onze medebezoekers. Op één van de schoorstenen van het kasteel stond een Ooievaar te klepperen dat het een lieve lust was. Even later kwam haar of zijn eega erbij staan, zo te zien hadden ze amoureuze plannen daar hoog boven op de schoorsteen. Kasteel Amerongen ligt op een bijzonder fraaie plek, het is ook één van de weinige kastelen in Nederland las ik, die buiten de dijken in de uiterwaarden ligt. Het kasteel is rond 1680 in een sobere Hollands classicistische stijl gebouwd. Kasteel en omgeving passen goed bij elkaar. Zowel het bosrijke gedeelte aan de zuidzijde, als de neorenaissancistische en neobarokke siertuin gekenmerkt door rechte vakken, terrassen en vormsnoei aan de noordzijde van het centraal liggende, door een gracht omgeven kasteel. Verder is er ook nog een grote moestuin, en staat er op het terrein een oranjerie, een koetsierswoning, een stal en een koetshuis met dienstwoning. Aardig, die wetenswaardigheidjes, maar daar waren we tijdens de tuinwandeling niet of nauwelijks mee bezig. Het voorjaarsgevoel overheerste! Wat dat ook zijn mag, of hoe je dat gevoel verder benoemen kan zou ik niet weten, maar we genoten er volop van. Het gevoel van onverbrekelijk verbonden te zijn met de natuur in al zijn geledingen. De opgewonden sfeer, de frisse kleuren, een onverwoestbaar gevoel dat alles nieuwe kansen krijgt. Alles wordt opnieuw geboren, en wij delen daar in mee!

Na de tuinwandeling zijn we voor de lunch naar Wijk bij Duurstede gereden. Een tochtje van een kleine tien kilometer westwaarts over de prachtig meanderende Lekdijk. Daar hebben we buiten op het terras van café-restaurant 'De Engel' aan de Markt een broodje gegeten. Via Amerongen, Leersum, Woudenberg en Amersfoort zijn we vervolgens over de A28 huiswaarts gereden. Een vlot ritje, zo rond een uur of halfvier zaten we weer op ons eigen terrasje aan de thee. Einde van een klein maar prachtig tripje naar het rivierengebied, volgens mij één van de mooiste gebieden van Nederland!