Hodgepodge on Scottish Sail

Rond drie uur 's middags werden we gisteren voor ons optreden op 'de Zegge' verwacht, een eilandje in het Wolderwijd nabij Zeewolde waar de whisky proeverij en nog veel meer die middag gehouden werd. Om er te komen met al onze toeters en bellen was ons door de organisatie de 'Vrouwe Hendriekje' ter beschikking gesteld. Een inmiddels haast klassieke Westerdijk Zeeschouw van rond de 8,50 meter, die we er vanuit Harderwijk zelf maar heen moesten varen. Ook frappant, dat scheepje kende ik, vrienden van ons hebben het pas vorig jaar verkocht nadat ze er zeker 25 jaar mee gevaren hadden. Echter wat we ook probeerden, we kregen de motor niet aan de praat. Om toch op tijd op 'de Zegge' te zijn, zagen we ons wel genoodzaakt over te stappen op de 'Sula' uit Huizen, een Jeanneautje van rond de 27' van de zoon van onze accordeonist die toevallig aan dezelfde steiger lag.

En zo kwamen we toch nog mooi op tijd op het eiland aan. Nadat we ons in de opening van een soort van legertent hadden geïnstalleerd begonnen we gelijk 'Sing Irishman Sing' in te zetten, ons openingsnummer die middag. In de tent een handvol liefhebbers die van een aantal deskundigen alles te horen kregen over goeie whisky's, sigaren en chocolade. Maar dat niet alleen, ze mochten er ook van proeven, want daar hadden ze uiteindelijk voor betaald. En onder een partytent even verder op kon iedereen genieten van een broodje vers gerookte vis die ter plekke werd klaargemaakt en van een bakje warme koffie. Want dat had iedereen wel nodig, we kregen het alsmaar kouder. Zelfs de whisky proevers met al hun hartversterkertjes, die bovendien een eindje verderop het eiland ook eerst nog een tijdje hadden lopen smijten met boomstammetjes e.d. en zodoende toch een aardige warmtebuffer moeten hebben opgebouwd, zaten er kouwelijk bij. En aan de blauwe knietjes te zien, hadden degenen die ook nog eens in een schotse kilt rond liepen het helemaal niet makkelijk.



Toch bleef de stemming er dankzij de vele hartversterkertjes bij iedereen aardig in. Ook bij ons, en tussen de bedrijven door nestelden we ons even comfortabel uit de wind in de HK59 met een glas whisky. Rond zeven uur was het afgelopen, en nadat alle whisky proevers in de botters waren afgevoerd met de doedelzak voorop, vertrokken ook wij met de 'Sula' weer richting Harderwijk. Einde van een koude maar leuke en gelukkig droge middag op eiland 'de Zegge'. En de zeer goede 'Ardbeg' whisky die we hadden meegekregen, heeft tijdens de koude terugtocht op het Wolderwijd prima diensten bewezen.

Hodgepodge on the art market Hattem

De weersverwachting voor zaterdag j.l. was niet onverdeeld gunstig, toch is het me nog alleszins meegevallen. Behalve grijs en knap frisjes is het in Hattem gelukkig de hele dag droog gebleven. Hodgepodge was één van de muziekgroepen die door de organisatie van 'Kunstmarkt Hattem' was uitgenodigd voor een stukje muzikale omlijsting van het festijn. Rond 10 uur 's morgens melden we ons in de binnenstad op het VVV kantoor, waar we instructies kregen over locaties en tijdstippen van ons optreden. Er werd van ons verwacht dat we twee keer een uur zouden optreden voor 'déjà-vu', een occasion boekwinkeltje in de Achterstraat en één keer een uur op de hoek Kruisstraat-Gasthuissteeg. Dus nabij de kerk en de Markt, het zenuwcentrum van het hele festijn!

Met onze instrumenten op de nek begaven we ons naar de toegewezen locatie in de Achterstraat, waar de Kunstmarkt tevens door burgemeester Wiggers op poëtische wijze zou worden geopend. Ik ken Hattem vrij goed, maar toch altijd weer als ik door dat oude binnenstadje wandel, valt mij de rijkdom van weleer op. Dat hebben de Veluwse Hanzesteden trouwens gemeen. Je proeft tenminste in het binnenstadje van Hattem dezelfde sfeer als in de binnenstadjes van bijvoorbeeld Harderwijk en Elburg, waar de historie ook is af te lezen aan diverse rijke en schilderachtige monumenten.

Maar goed, we kwamen hier nu niet om ons met het verleden bezig te houden, maar om te spelen! Om het geheel een beetje op te fleuren, want dat was wel nodig. Het kille weer hield deze ochtend de meeste mensen kennelijk van straat. Wel een beetje vreemd hoe we daar aanvankelijk in de Achterstraat praktisch voor onszelf stonden te spelen. Maar gelukkig werd het geleidelijk aan toch wat levendiger om ons heen, en werden er soms in het voorbij gaan zowaar een paar danspasjes gemaakt op onze muziek. Toen ons eerste uurtje erop zat was het tijd voor ons gratis lunchpakketje en een rondje om de kerk op de Markt, alsmede voor een neut om op te warmen in restaurant 'Banka'. En toen was het alweer tijd voor de tweede sessie voor ons boekwinkeltje in de Achterstraat.

Toen we ons vervolgens na dit optreden met ons hele hebben en houwen hadden verkast naar hoek Kruisstraat-Gasthuissteeg, kwam iemand van de organisatie ons vragen of we i.v.m. een optreden van 'Doetmaes' op de Markt een halfuurtje wilden wachten met het wederom open trekken van onze registers, dit ter voorkoming van een mogelijke kakofonie aldaar. Nou dat moest dan maar, en passant werden we daar wel even vermaakt door een aardige vertelster, die een verhaal over een heks, een tovenaar en vet gevoerde reizigers aan ons kwijt wilde. Leuk, maar toen het er zelfs na drie kwartier wachten nog niet naar uitzag dat 'Doetmaes' van plan was te stoppen, hebben we de hele boel weer opgepakt en zijn we terug gegaan naar 'déjà-vu', een toepasselijke naam trouwens in dit verband. Het is niet anders, het leven van een muzikant kan niet altijd over rozen gaan. We hebben ons daar overigens weer een uurtje prima vermaakt, ook omdat we meer publiek hadden dan de twee keren daarvoor!

Alvorens na ons optreden weer af te reizen, hebben we met een lekkere neut in restaurant 'Banka' nog even gezellig zitten na kletsen. Behalve een beetje ergernis, hebben we uiteraard niet door geschetste kink in de kabel geleden, maar mogelijk dat men een volgende keer iets meer aandacht kan schenken aan de planning.

voile avec le 'Bon Vivant'

Zoals het wel vaker gaat met zeilplannen werden ze ook deze keer ad hoc gewijzigd. De bedoeling was om met z'n viertjes t.w. schipper en schippersvrouw N en J en de opstappers J en ondergetekende E (vanaf de Sixhaven) met de 'Bon Vivant', een stevige Emka 36 vanaf de Ketelhaven naar Great Yarmouth, Lowerstoft of Woolverstone te zeilen. Maar toen we j.l. vrijdag de pieren van IJmuiden rond 13.00 uur achter ons lieten, was Aeolus ons kennelijk niet helemaal goed gezind. Met een stevige zuidwester, variërend van 6 tot 7 Bft. liet hij ons al snel weten dat we hem serieus dienden te nemen. Niet dat we dat niet deden, maar we waren op dat moment nog wel van mening dat hij ons op korte termijn een beetje gunstiger gezind zou worden.

Bovendien zijn golfbewegingen vóór havenmonden altijd heftiger en vooral warriger dan verder op zee, en helemaal bij stroom tegen wind, zoals op dat moment het geval was. Het was ca. 3 uur vóór HW in Hoek van Holland en dan loopt er bij IJmuiden een stroom van 0,5 tot 0,8 kts langs de kust van noord naar zuid. Niet veel, maar toch goed voor een wrede en steile golfslag. Enfin, na een uurtje of wat stampen tegen wind en golven in, besloten we de steven toch maar noordwaarts te wenden. En met de high aspect als trekker vlogen we vervolgens comfortabel met een rif in het grootzeil op ruime koers richting Texel. Aanvankelijk nog met een beetje stroom tegen, maar later kregen we die ook nog mee. Een eindje voor het Schulpengat werd de koers in toenemende mate meer vóórdewinds, reden voor ons om het grootzeil maar te strijken. Maar met de genua erbij zeilden we in de hoge deining weer comfortabel verder, ook al hadden we deze niet uitgeboomd. En zo doken we min of meer passaatzeilend het Marsdiep in, en werd de high aspect alvast neergehaald. En toen we rond 20.00 uur in de haven van Oudeschild lagen afgemeerd, hebben we ons in restaurant 'De Compagnie' maar eens lekker laten verwennen.


Ons plan was de andere dag via de Texelstroom, het Scheurrak en de Oude Vlie naar het Inschot te zeilen, om vervolgens via de Blauwe Slenk en de Pollendam naar Harlingen te varen. Een mooie probleemloze vaarroute over het wad mits i.v.m. het tij rekening wordt gehouden met de diepgang in de Oude Vlie in de Paardenhoek. Rond 12.30 uur, ruim een uur na HW in Harlingen, lieten we de haven van Oudeschild achter ons. Wederom stroom tegen wind, al was die wel afgenomen tot ca. 5 Bft. Na in het Scheurrak nabij ton SO10 de HP33 nogeens grondig te hebben bestudeerd, werd het duidelijk dat we met onze diepgang van rond de 1,70 meter nu niet door de Oude Vlie moesten gaan. (Leuk of niet, op een getijdewater als de Wadden met al zijn wantijen en zandbanken moet je op de klok letten) Terug op de Texelstroom gingen we vervolgens via de Doove Balg richting Kornwerderzand. Ze hadden ons daar kennelijk verwacht, want we hoefden praktisch niet te wachten voor de brug en de sluis. Dat heb ik daar vaak zat anders meegemaakt.


Op de genua stoven we vervolgens over het IJsselmeer met halve wind naar Hindeloopen. De Hylperhaven lag jammer genoeg vol, dan de grote jachthaven maar. Toen we bij de benzinepomp even naast een ander schip wilden afmeren om ons te melden, werd ons op niet mis te verstane wijze te verstaan gegeven, dat dat niet op prijs gesteld werd. Terwijl ze hun mooie scheepje nota bene vol met fenders hadden hangen. Wat een patserige lapzwansen kom je af en toe toch tegen in dat mooie watersportwereldje, over goed zeemanschap gesproken! Enfin gauw vergeten maar weer. Nadat we heerlijk aan boord gegeten hadden, zijn we in de regen nog even Hindeloopen ingewandeld, en hebben we in café de Brabander nog een pikketanisje genomen. En zo tegen middernacht lagen we met z'n allen denk ik wel op één oor.

Toen we na het ontbijt zondagochtend de motor hadden gestart, hield die het na enkele minuten al voor gezien. De eerste prognose van de schipper was brandstofprobleem. Voortvarend werd het ene na het andere onderdeel van de motor gedemonteerd en gecontroleerd. Er werd brandstof heen en weer gepompt en er werd geroken en geproefd. Conclusie water in de diesel! De boosdoener bleek de ontluchtingsslang van de dieseltank te zijn die onder helling vol zeewater gelopen was. Nadat het water na langdurig pompen en starten tot een minimum was beperkt, sloeg de motor eindelijk weer aan, eerst nog wat sputterend, maar allengs beter. En op een gegeven ogenblik liep alles weer als een naaimachientje, we konden vertrekken. Bij Stavoren werd de genua uitgerold, en met een stevige min of meer aan de windse koers zeilden we zo op ons dooie gemak voorbij het Vrouwezand in een rechte lijn richting Urk en Ketelbrug, alwaar we voor een opening een kwartiertje moesten wachten. Een uurtje later meerden we af aan de langssteiger in Ketelhaven, waar we door de dames A en G werden begroet. Einde van een prachtig zeiltochtje rond Noord-Holland.

vermist

De bemanning van de 'Warnow', het zeilschip dat sinds 17 april j.l. wordt vermist op de Noordzee tussen Engeland en Noorwegen, heeft volgens mij te veel risico genomen. Aan boord van de vermiste 'Warnow' zijn drie mensen en een hond. De vijftig voet lange 'Warnow' is een voormalige Duitse loodsboot, die door de eigenaar is omgebouwd tot zeilschip. Ik las dat het schip is opgetuigd met een platbodemzeil, en dat de stalen mast afkomstig is van een hijskraan. Dat lijkt mij echter nog het minste probleem, alhoewel zo'n zware mast de scheepsstabiliteit zeker niet ten goede zal komen. Maar de zware stalen kielloze rompvorm met die malle opbouw lijkt mij absoluut ongeschikt voor het vaargebied waarin ze momenteel worden vermist.

Op de Noordzee, en in het bijzonder op de noordelijke Noordzee kan het bij storm behoorlijk spoken. Golfhoogten kunnen met gemak tot tien meter en meer oplopen. Ik heb wel eens gedacht toen ik daar met m'n zeilbootje was, dat ik tegen een muur op zou varen. Maar gelukkig werd ik als een kurk opgetild en ging de watermuur onder me door, waarna de volgende klim zich alweer aandiende. En zeil je een ruime- of vóór de windse koers, dan moet je in de diepe golfdalen ontzettend alert sturen, want een klapgijp ligt op de loer. Overkomt je dat met zo'n stalen kielloze rompvorm als de 'Warnow' heeft, dan kan je in een mum van tijd dwars op de golven liggen met alle gevolgen van dien. Van alles en nog wat is uiteraard denkbaar, maar het is niet te hopen dat de 'Warnow' dit is overkomen.


Behalve zeezeilers, zijn het ook vrolijke muzikanten!

De 'Warnow' kwam eind maart in een vliegende storm (10 Bft) voor de Engelse oostkust nabij Whitby ook al in moelijkheden. Zie ook:
http://www.whitbygazette.co.uk/news/local/whitby-lifeboat-is-knocked-out-of-action-in-stormy-yacht-sea-rescue-1-5538605
Motorpech en problemen met het roer noopte de schipper via de marifoon hulp te vragen bij de Engelse reddingsdienst. De Britse reddingsboot die uitrukte raakte zelf ook in de problemen, maar collega's wisten het Nederlandse schip in veiligheid te brengen. Het verbaasde de Britten dat de 'Warnow' nog zo ver gekomen was, want ze vonden het schip allesbehalve zeewaardig. Behalve de deplorabele staat van het schip, ontbrak er volgens een woordvoerder van het reddingsstation in Whitby ook van alles, noodbaken, satelliettelefoon, gps, fatsoenlijke zeekaarten etc. etc.

Ik las ergens dat de bemanning het allemaal zo sober mogelijk wilde houden aan boord. Prima, maar als dat nog los van de kostenpost die je veroorzaakt, betekent dat anderen hun leven in de waagschaal moeten stellen om jou uit de penarie te helpen, ben je als zeezeiler volgens mij absoluut fout en onverantwoord bezig! Ik hoop trouwens dat ze snel en in goede gezondheid worden gevonden, maar ik hou m'n hart vast. Want van de omgeving van Whitby naar de omgeving van bijvoorbeeld Stavanger in Noorwegen is amper 350 mijl varen, daar doe je echt geen weken over. Dus, ra ra waar is de 'Warnow' gebleven?

noeste arbeid

Noeste arbeid, ofwel het boerenleven in de vorige eeuw op de Mariahoeve aan de Kiefveldersteeg in Putten. De familie van den Brink leefde hier vanaf 1907 tot 2003 (het jaar dat Maria, de laatste telg van de familie, hier op 91 jarige leeftijd is overleden) met en van de natuur met veel en zware arbeid. Ze verbouwden zoveel mogelijk gewassen zelf, rogge voor het brood, gerst voor kippenvoer, haver voor het paard, knollen en voederbieten voor het vee en uiteraard aardappels en groenten voor hun zelf. Dat betekende 's morgens rond 5 uur opstaan en 's avonds rond 9 uur (papklok) naar bed.

De Stichting Mariahoeve werd opgericht na het overlijden van Maria van den Brink (1912-2003), de laatste van de drie gezusters waarvan het bestaan op de boerderij sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is beschreven, Geertje (1902-1993) en Steventje (1905-1992) waren haar reeds voor gegaan. En nog weer daarvoor vader Corstiaan (1867-1942), moeder Maartje (1874-1916), broer Gerrit (1904-1970), broertje Marinus (1909-1918) en zusje Maartje (1916-1935).

Zoals gezegd is het leven van de drie gezusters op de boerderij in de laatste decennia beschreven in een prachtig boek t.w. 'Mariahoeve Drie gezusters en de strijd om het bestaan' door Brand Overheem (fotografie) en Bert Paasman (tekst). Opvallend is dat ze kennelijk maling hadden aan moderniteiten en vooruitgang. Ze runden het bedrijf tot het laatst toe op dezelfde manier als hun ouders destijds. Hun leven liep gelijk op met de seizoenen, in de lente werd er geploegd, gezaaid en gepoot en werden de gewassen onderhouden door middel van onkruid wieden en water geven. In de zomer werd er geoogst en werd deze gelijk op alle mogelijke manieren verwerkt, inmaken, wecken, dorsen etc. En in de herfst werden vruchten van de bomen geplukt en verwerkt evenals het geslachte varken. In de winter was er veel werk binnenshuis te doen zoals hand- en naaiwerk. Kortom het was altijd buffelen, van de vroege ochtend tot de late avond.

Maar gezien de hoge leeftijd van de gezusters, ze zijn alle drie rond de 90 geworden, is hard buffelen en een sobere leefstijl kennelijk een gezonde bezigheid. Het blijft overigens de vraag of het voor de dames ook een leuke manier van leven is geweest. Ik betwijfel dat, maar dat zegt mogelijk meer over mij dan over de gezusters van den Brink. Dat de voormalige boerderij voor het nageslacht bewaard zou blijven was de wens van Maria. Maar dat de plek bekend zou worden als museum Mariahoeve waar je nu, onder begeleiding van een gids die je tekst en uitleg geeft kan rondneuzen, heeft ze waarschijnlijk niet kunnen bevroeden.