Vive la Veluwe!

Amper een uurtje rijden, en toch het gevoel dat je er helemaal uit bent. Ondanks een paar afzeggingen wegens ziekte, coronaperikelen en matige weersomstandigheden, hebben we ons in hartje Veluwe best vermaakt. Deze keer vanwege corona jammergenoeg geen familie van D. schaaktoernooi, maar wel gewandeld, lekker gekookt en veel gelezen, en natuurlijk een paar avondjes op anderhalvemeter afstand van elkaar gezellig zitten drinken en ouwehoeren over van alles en nogwat. Vive la Veluwe en automne!

kwelgeesten van een jeugdig fietsertje

Aan de oostelijke kant van de noordelijke Veluwe liggen een paar hoge puisten in het landschap. De Filipsberg en de Knobbel, toppers in het noord/oost veluws stuwwallencomplex van resp. 50 m en 59 m hoog, die ik als jeugdig fietsertje vaak hartgrondig heb vervloekt. Tussen beide toppers in ligt trouwens ook nog de Wezeperberg, maar die is slechts 45 m hoog. Maar ook hoog genoeg om je naast je vader op een fiets die op de groei gekocht was, en waarvan het zadel dus sterk was verlaagd om de beenlengte tot de ook nog eens met houten klossen verhoogde pedalen te verkorten, op die helling te doen zuchten van ongemak en ellende. Je zat niet goed op zo'n fiets, de verhoudingen waren totaal zoek. Het mooie is dat ik jaren later als puber met een passende fiets, samen met vriendjes de route over de bergen regelmatig met plezier heb gefietst!

'Elvira Madigan' anders.

In augustus 1970 vond op Isle of Wight één van de grootste popfestivals tot dan toe plaats. Bekende zangers en muzikanten als o.m. Joan Baez, Leonard Cohen, Miles Davis, The Doors, Jimi Hendrix, Joni Mitchell, The Moody Blues, Jethro Tull, The Who waren van de partij. 1970 was ook het jaar dat blues- en rockzangeres Janis Joplin en rockgitarist-zanger Jimi Hendrix op 27 jarige leeftijd overleden aan een overdosis drugs en alcohol. En het was het jaar dat The Beatles na 10 jaar uit elkaar gingen nadat ze eerst nog het nummer 'Let It Be' hadden uitgebracht. Enfin, er gebeurde veel op muzikaal gebied dat jaar, beetje veel om in dit stukje allemaal aan te halen.

Overal klonk muziek naar mijn gevoel, zelfs uit het plafond van een overdekt winkelcentrum. Populaire deuntjes, muzak volgens van Kooten en de Bie van James Overlast, zoals ze James Last (1929-2015) steevast noemden. En daar was ik het als muziekliefhebber nog wel mee eens ook. James Last op klompen bijvoorbeeld, vreselijk, niet om aan te horen. Wat deed deze niet onverdienstelijke Duitse Jazzbassist, componist en orkestleider zichzelf toch allemaal aan. Maar op een gegeven ogenblik hoorde ik uit het plafond bij V & D een James Last bewerking van 'Elvira Madigan' klinken, uit het bekende pianoconcert K.467 van W.A. Mozart. James Last in Concert, prachtig, ik was even helemaal om en heb de lp gelijk gekocht. 

Achter op de hoes las ik:

The theme of 'Elvira Madigan', created in the mind of Mozart, finds a classical continuation in James Last. His arrangement, a delicate balance of wind instruments and cascading strings, preserves the sweetness of the work and floods it with subtle orchestral contrasts, while the basic rhythm is definite but never intrudes.

En zo ervaarde ik het arrangement van James Last ook, als een mooi klassiek vervolg in de geest van Mozart!

Een paar dagen na aankoop van de lp, om precies te zijn op 18 oktober 1970 heb ik 'Elvira Madigan' thuis opgezet tijdens een mooie en gedenkwaardige gebeurtenis in ons gezin. Momenten om nooit te vergeten!

over een groot woonwarenhuis

Op 30 november 1978 ging in Sliedrecht de eerste Ikea-vestiging in Nederland open. Nu, 42 jaar na de eerste vestiging van het Zweedse woonwarenhuis in het baggerdorp, die trouwens om de bescheiden afmeting van slechts 14600 m2 in 2006 is opgeheven, zijn er in totaal rond de 13 vestigingen in Nederland. De vestiging in Groningen is met 41000 m2 de grootste, de vestiging in Amersfoort, waar ik onlangs was, is met 31000 m2 een middenmoter. Ruim 4 voetbalvelden in de Champions League klasse passen in het winkeltje in Amersfoort! 

Een eenvoudig kastje kopen in die toko heeft veel weg van een lange afstandwandeling. Vervelend, maar toch knap hoe ze dat bij Ikea voor elkaar krijgen. Voordat je de afdeling van jou keuze hebt gevonden, heb je tegen wil en dank ook zo ongeveer het gehele Ikea-assortiment gezien. En wat je nog gemist hebt, zie je dan wel op de kronkelroutes naar het magazijn en de uitgang. Ja, ja, 'its a way of life' volgens Ikea.

Prikken, prikken en weer prikken.

Alvorens mij vanmorgen te laten prikken, heb ik eerst nog de door de huisartsenpraktijk toegezonden belangrijke informatie over de griep- en pneumokokkenvaccinatie en het coronavirus gelezen. Het is tot nu toe het jaartje wel zeg, al sinds het begin van de coronacrisis, zo omstreeks half maart, lees en hoor ik vaak tegen wil en dank weinig anders meer dan corona gerelateerde berichten. De kranten staan er sindsdien bol van, en op TV doen het NOS journaal en praatprogramma's als Jinek, Op 1 en dokter Ted in MAX vandaag er weinig voor onder. Om over de persconferenties van Mark Rutte en Hugo de Jonge maar te zwijgen. Leuk is anders, maar het zij zo. Ben dan ook bij wijze van spreken als generale repetitie voor de finale coronaprik, die jammer genoeg nog wel even op zich zal laten wachten, alvast met mijn mondkapje op een griep- en pneumokokkenprik wezen halen.

Jong geleerd, oud gedaan!

Een patiënt of cliënt (wat moet je eigenlijk zeggen) komt, met dank aan Peter de Wit, na een consult bij Sigmund tot de conclusie, dat ze dan maar in godsnaam met vallen en opstaan haar weg moet vinden in dit leven. Als ik zie hoe de lieve tweeling in onze familie van amper 14 maanden oud dat doet, moet dat toch niet al te moeilijk zijn. Ze kruipen, lopen, vallen en staan weer op dat het een lieve lust is, en de resultaten mogen er zijn. Jong geleerd, oud gedaan lijkt mij zo. Ik heb er alle vertrouwen in dat ze zodoende niet zo snel bij een zieleknijper als Sigmund terecht komen!

Aan de voet van het Mont Blancmassief.

Prachtig landschap, de dalen Val Veny en Val Ferret in de Italiaanse Aosta vallei aan de voet van het Mont Blancmassief nabij Courmayeur. Lang geleden liepen we daar met de kinderen en de kampeeruitrusting in onze rugzakjes een stuk van de TMB route. Inderdaad een prachtig landschap, maar bij dagen lang regen en nog eens regen, komt het toch heel anders over. Het fraaie zonnige decor dat we thuis in de boekjes ter voorbereiding op onze voettocht hadden gezien, was veranderd in een desolaat landschap met enkel alleen grijstinten onder een laaghangende bewolking. Hoe we dat destijds hebben ervaren, heb ik al eens verteld in mijn stukje 'Tour du Mont Blanc' van 2 december 2009.

Ambivalente gevoelens om de Kat

Vroeger hadden we Ot en Sien, twee katten met een grote aaibaarheidsfactor. Maar die door Rudy Kousbroek rond 1969 bedachte factor hebben alle katten. De aaibaarheidsfactor is de schertsende benaming voor de mate van genoegen ondervonden door het aaien, knuffelen of vleien van bepaalde huisdieren, vooral katten. Kousbroek heeft er destijds een prachtige essay over geschreven, maar dat terzijde. Ot en Sien waren in ons gezin zeer gewild, ze werden en lieten zich door zowel de kinderen als onszelf veelvuldig aaien en knuffelen. Ot hadden we laten steriliseren, maar Sien heeft ons een keer verblijd met 4 kittens, die we na verloop van tijd hebben weggegeven. Niet lang daarna lag Ot op een ochtend dood achter het kattenluik, hij was overreden door een auto en had zich toch nog naar huis weten te slepen. En kort daarop werd Sien, vermoedelijk door een duivenmelker uit de buurt vergiftigd, waarna de dierenarts niets meer voor haar kon doen. Einde periode Ot en Sien. Eigen schuld, hadden we ze maar niet los moeten laten lopen! 

Een ander probleem dan een voortijdig einde van een kattenleven tijdens het loslopen, was dat we ze vrij regelmatig met een vogel of muis in de bek door onze tuin zagen banjeren. Het is de aard van het beestje zeiden we dan tegen elkaar. We dekten de moordpartijen van onze poesjes toe met de mantel der liefde. Nu, een aantal decennia later, denk ik daar toch anders over. In onze huidige tuin zie ik nog steeds hetzelfde beeld, al zijn het nu andermans katten die de moordpartijen op voornamelijk jonge vogels voor hun rekening nemen. Dat kan zo niet langer, als we per se een kat als huisdier willen, moet die worden aangelijnd. In onze natuur horen ze niet en komen ze niet voor. 

Ik las onlangs in de krant dat in de natuurgebieden op Texel zo'n 200 zwerfkatten rondlopen. Volgens Staatsbosbeheer zijn ze een grote bedreiging voor beschermde soorten zoals de noordse woelmuis, tapuit en grutto. Jaarlijks doden de katten naar schatting ruim 50.000 dieren op het eiland, vooral veel vogels en muizen. Daarom worden ze nu gevangen. Enkele ecologen maken zich hard voor een proefproces tegen huiskatten en hun baasjes. Huiskatten zijn volgens hen de allerschadelijkste exoten, die niet in de natuur horen. Trouwens het Europees natuurbeschermingsrecht is onverbiddelijk: de kat mag buiten niet loslopen!

over de Fundatie en meer

Liefst een mondkapje op en let op de looproute, was de boodschap bij binnenkomst. Vervelend, maar we weten inmiddels allemaal waarom we dat doen, en ook nog wel een poosje zullen moeten blijven doen. Het is niet anders, laten we blij zijn dat we sowieso museum de Fundatie nog inkomen. Altijd weer een prachtige beleving, en niet enkel door de getoonde kunst. 

Het is gewoon een feest om het voormalige justitiepaleis, een streng neoclassicistisch pand uit 1838, dat enkele jaren geleden zo prachtig is uitgebreid met twee nieuwe verdiepingen onder een bol op het dak, al in onze aanlooproute te zien liggen. Architect Hubert-Jan Henket heeft de bol laten bedekken met keramische tegels die in kleur verlopen van wit naar lichtblauw, zodat de uitbreiding bijna opgaat in de lucht. En dat werkt hebben we ook nu weer ervaren, prachtig! 

Maar goed, we kwamen natuurlijk primair voor de getoonde kunst in het museum. Enwel voor een tweetal exposities t.w. DWARS DOOR DE FUNDATIE - FUNDATIE COLLECTIE en ANNEKE WILBRINK - LOFOTEN. Het eerste was een fraaie en uitgebreide keuze uit de collecties van het museum. Tijdreizen, zoals ze dat zelf noemen met Turner, Rauch, Canova, Van Gogh, Picabia, Mondriaan, Van Pallandt, Sticks en vele anderen. Veel stukken daarvan kenden we wel, maar op deze manier getoond was het toch weer een andere ervaring. 

Anders was het met de Lofoten, het recente werk van Anneke Wilbrink (1973) onder de bol op de bovenste verdieping. Dat kende ik nog niet, kleurrijke schilderijen van een omgebouwde wereld die balanceerde tussen sciencefiction en het hier en nu. Heel bijzonder, stedelijke architectuur ging hand in hand met ongerepte landschappelijkheid.

Lezen, hoe dan ook!

Ergens las ik dat het leesgedrag van jongeren radicaal is veranderd. Lazen ze in de jaren '50 nog veel meer dan oudere leeftijdsgroepen, tegenwoordig lezen ze juist het minst van al. De ontlezing heeft zich onder de adolescenten het sterkst voltrokken. De relatieve impopulariteit van het lezen onder jongeren wordt naar mijn mening terecht toegeschreven aan het veel grotere aanbod van andere media en vormen van vrijetijdsbesteding dan vroeger. Maar is dat een probleem? 

Ja zegt de Raad voor Cultuur, mediawijsheid en geletterdheid is een belangrijke voorwaarde voor een goed functionerende maatschappij. Dat is denk ik zeker zo, echter het probleem is niet dat jongeren minder lezen, het probleem is dat niemand kan uitleggen waarom verhalen per se via boeken moeten worden gelezen. Het gaat primair om het verhaal en niet om het boek. Massaal houden jongeren beelddagboeken bij die ze delen en luisteren ze naar hiphop. De honger naar verhalen is kennelijk nog even groot, zo niet groter. 

Maar omdát we in een tekstrijke maatschappij leven, kun je niet blijven volhouden dat het primair om het verhaal gaat. Als je niet naar school gaat en niet leert lezen en schrijven, kun je niet meedoen. Net zoals je je taal meekrijgt van je ouders, krijg je het schrift mee van de maatschappij waarin wij leven, en daar kun je je niet aan onttrekken. Lezen dus, desnoods iets uit het oeuvre van een adolescent uit de jaren '50. 

Over de Nieuwe Zijderoute.

Onlangs las ik in de krant dat het goederentransport per vliegtuig en schip ernstig verstoord is geraakt door de coronapandemie. Maar dat de goederentreinen het echter moeiteloos hebben overgenomen, en nog vaak goedkoper en sneller ook. De coronapandemie heeft dus kennelijk toch ook nog iets goeds voortgebracht. Het treinverkeer over de Nieuwe Zijderoute tussen China en Europa bijvoorbeeld is booming als nooit tevoren. Begrijpelijk, de trein doet er 2 weken over, een schip is 6 weken onderweg. Een behoorlijke tijdwinst dus, en tijd is geld. Daar staat tegenover dat er ca. 50 standaardcontainers op een trein passen en bijna 24.000 standaardcontainers op het grootste containerschip, de HMM Algeciras! Een alternatief voor de scheepvaart zal het treintransport over de ca. 9500 km lange Nieuwe Zijderoute waarschijnlijk niet snel worden.