een weekje Vaals & omgeving

Sinds een aantal decennia gaan we met de hele familie om de twee jaar op Herfstvakantie, hoewel de beginjaren ook interval's van drie jaar hebben gekend. Ooit begonnen in 1977 met 16 personen in twee huisjes in Gemünd, een plaatsje in de Duitse deelstaat Rijnland-Palts dat deel uitmaakt van de Eifelkreis Bitburg-Prüm, zaten we vorige week, 38 jaar later dus, met 47 personen in twaalf huisjes in Vaals nabij de Vaalserberg, met 322,5 meter plus NAP het hoogste punt van Nederland. Hoewel het als vanouds qua sfeer weer een puik weekje was, was het gevoelsmatig deze keer toch ook allemaal een beetje anders. Behalve dat enkele familieleden met aanhang niet de hele week konden blijven, was er ook ziekte en was het verder de eerste keer dat onze 92 jarige grandmama niet meer van de partij kon zijn. Ze verblijft sinds enige tijd in een hospice in Kampen, waar we haar deze week met z'n vijven beurtelings hebben bezocht. Een eindje rijden dus, een bezoekje koste ons gewoon een dag, maar dat hadden we er voor over. Behalve de dag van vertrek, toen de zon uitbundig scheen, was de rest van de week grijs en miezerde het regelmatig. Maar dat heeft als gezegd de goede sfeer niet of nauwelijks kunnen beïnvloeden. Hoewel het een familievakantie is, is iedereen uiteraard vrij om te doen en laten wat hij of zij wil. We hebben allemaal ons eigen huisje, maar 's avonds onder de borrel worden tussen die en gene toch vaak allerlei afspraakjes gemaakt voor de volgende dag. Een wandel- of fietstochtje, skelteren, golfen, zwemmen, een stad of museumbezoekje, eten, what ever. Maar lekker in je huisje blijven zitten voor een spelletje of een goed boek kan natuurlijk ook!

Rond halfvier vrijdagmiddag openden we de deur van huisnummer 288, ons optrekje voor de komende week. Sommigen waren er al, anderen kwamen in de loop van de middag en avond binnen druppelen, en een enkeling kwam zelfs 's zaterdags nog. We zaten met z'n allen aan de rand van het park in de huisnummers 284 t/m 295, en hadden een prachtig uitzicht op de heuvelachtige omgeving. Nadat we de ontmoetingsceremonie zal ik maar zeggen hadden gehad, doken we eerst maar eens even ons huisje in om een beetje te settelen. Even lekker zitten en bijkomen van alles en de reis. Laat ik maar eens met 'Het Rosie Project' beginnen, het boek dat ik thuis al een maand op m'n nachtkastje had liggen zonder aan te raken. En voor ik het besefte, zat ik verstrikt in een intrigerende story die me tot en met een groot deel van de zaterdag heeft bezig gehouden. Een heerlijk lachwekkend boek, dat ik in één ruk heb uitgelezen.

In één ruk uitgelezen.

Don Tillman is een autistische maar razend intelligente wetenschapper in de genetica. Maar in het gewone dagelijkse leven is hij door zijn autisme echter een stuk minder bedreven. Zijn sociale vaardigheden zijn slecht, en hij leeft zijn leven volgens strakke schema’s. Een spontaan uitje of afspraakje hoort daar niet bij.
Via zijn werk is hij bevriend geraakt met het echtpaar Gene en Claudia, zijn enige vrienden. Ze willen hem helpen met het vinden van een geschikte vrouw. Dat pakt Don grondig aan. Hij stelt een uitgebreide vragenlijst samen, om zo zijn ideale partner te vinden. De vragenlijst is zo omvangrijk dat niemand er aan kan voldoen. Vriend Gene zegt een selectie te maken uit de lijst, en stuurt Rosie bij Don langs. Al snel komt Don erachter dat Rosie echter ook geen goede match is. Ze rookt, en moet ook niks hebben van het strakke ritme van Dons leven.
Toch spreken ze regelmatig af, Rosie is namelijk ook op zoek naar haar echte vader. Ze zou verwekt zijn tijdens een feestje. Don maakt een lijst met alle aanwezige mannen die avond, en dan hoeven ze alleen nog maar dna te verzamelen. Don heeft toegang tot het laboratorium van de universiteit, en kan zo testen uitvoeren. Wat volgt is dus een zoektocht naar dna materiaal middels haarwortels, speeksel of anderszins. Rosie en Don moeten dat soms op zeer inventieve wijze zien te verzamelen.
Langzaam begint Don te genieten van de aanwezigheid van Rosie. Zou ze dan toch een goede kandidaat voor hem kunnen zijn?
Don voert door zijn autisme de meest bizarre conversaties, en neemt op sociaal vlak meestal (verkeerde) beslissingen die enkel op ratio zijn gebaseerd. Je blijft lachen.

Wat zullen we eten?

Zondagmorgen zag het er buiten wat minder grijs uit dan de dagen ervoor. Af en toe piepte er zelfs een dun zonnetje door het wolkendek. Mijn gedachten gingen vijfenveertig jaar terug in de tijd, toen op zo'n zelfde zondagmorgen Simone, onze jongste dochter geboren werd. We hadden vandaag dus iets te vieren, wat ze ons zelf trouwens gisteren middels haar iPhone al als volgt had laten weten: Morgen ben ik jarig, jippie!!! Jullie zijn vanaf 12:00 welkom om een vlaaitje mee te eten! Gezellig als je komt. X Simone. En zo begaven we ons rond 12.00 uur naar nummer 284, waar het stilaan een drukte van belang werd. Mooi dat de weergoden ons goed gezind waren, want we pasten met z'n allen uiteraard niet in haar huisje. Het waren een paar gezellige uurtjes daar op het terras, en de koffie en de vlaaien gingen erin als koek. In de tweede helft van de middag hebben we met z'n tweetjes een wandelingetje gemaakt rond de top van de Vaalserberg. Op de top staat de nieuwe 31 meter hoge 'Wilhelminatoren', gebouwd naar een ontwerp van de Maastrichtse Architectengroep 'RuimteMakers' en opgeleverd in 2011. 's Avonds hebben we met kinderen, kleinkinderen en aanhang in 'De Zwarte Madonna' gegeten in museum Vaals. Een druk, maar verrassend lekker restaurant.

'Oorlogsmuseum Eyewitness Beek' : voor een gesloten deur!

Maandag hadden we ons voorgenomen om in Beek 'Oorlogsmuseum Eyewitness Beek' te bezoeken. Normaal is dit museum, zoals praktisch alle museums trouwens, op maandag gesloten, maar op internet had ik gezien dat dat vandaag niet het geval zou zijn. Mogelijk vanwege de herfstvakantie dacht ik nog. Christa wilde graag mee, maar vanwege problemen met de uitlaat van haar auto, wilde ze eerst even langs de KwikFit in Heerlen. Aldus geschiedde, bij de KwikFit probeerden ze haar een gouden uitlaat aan te smeren, maar daar trapte Christa uiteraard niet in. Eerlijkheidshalve moet ik wel zeggen dat ze haar gelijkertijd ook vertelden dat ze nog wel even door kon rijden met die kapotte uitlaat, als ze maar geen politie tegen kwam. Daar gokte ze dan maar op, en zo reden we even later weer gezellig verder richting Oorlogsmuseum aan de Maastrichterlaan in Beek. Op zoek naar een parkeerplaats waren we al langs het museum gekomen, en hadden we al gezien dat het er verdacht rustig uitzag. En ja hoor, het hek was hermetisch gesloten, geen kip te bekennen. Hoe kan dat nou Evert, het zou toch open zijn! Ja, dat dacht ik ook, maar mogelijk heb ik toch niet goed gekeken. Sorry, het is niet anders, en zo reden we even later weer gezellig richting Vaals.

Een kopje thee in het restaurant van 'Myosotis'

Dinsdag rond halfelf zijn we zoals afgesproken naar Kampen vertrokken voor een bezoekje aan moeder. De lange autorit verliep voorspoedig, tegen één uur liepen we verpleeghuis 'Myosotis' binnen. Alvorens naar haar kamer te gaan, hebben we in het restaurant eerst even wat gegeten. Onderweg naar haar kamer kwamen we een verpleegster tegen, die ons vertelde dat moeder nogal opstandig was. Ze was blij dat wij er even waren. Bij binnenkomst stond moeder voor haar bed met de overjas aan een tas in te pakken. Ze had het wel gezien hier en wilde weg. Met zachte drang hebben we haar zover gekregen dat ze weer ging zitten, maar dat nam ze ons niet in dank af. We heulden samen met de verpleging en waren dus tegen haar, dat zou ze haar hele leven niet meer vergeten. We zijn maar een eindje gaan wandelen met haar in de rolstoel, ze had de jas uiteindelijk nog aan. Maar ook buiten bleef ze narrig, we stonden even bij de IJssel te kijken, maar dat vond ze ook niks, die had ze al zo vaak gezien. Ze wilde naar haar moeder! Na een kopje thee in het restaurant en nog een ander drankje op haar kamer, werd ze wat rustiger. Toen we weg gingen kneep ze in mijn hand en keek ze me diep in de ogen, het was goed zo! Tegen zes uur waren we terug in Vaals.

General Idea: 'Nazi Milk' 1979

's Woensdags zijn we op aanraden van Addy naar Aken gereden voor een bezoekje aan het 'Ludwig Forum'. Het 'Ludwig Forum' voor Internationale Kunst is een genre-overkoepelend instituut voor de hedendaagse kunst. Van Amerikaanse Pop-art tot aan actuele stromingen geven verzamelingen, tijdelijke tentoonstellingen, evenementen en museumpedagogische activiteiten een levendig beeld van de kunstproductie van nu.

Het museum dat in 1991 geopend werd in een voormalige paraplufabriek, deed me in alle opzichten denken aan het in 1992 geopende museum 'De Pont' in Tilburg, dat in een voormalige wolspinnerij is gevestigd. Het was een genot om door dit museum te wandelen, zeer ruimtelijk en een prachtige lichtinval. En de kunst? Tja, veel moderne kunst is ook conceptuele kunst, soms begrijp ik het direct, maar vaak moet ik er erg bij nadenken, en valt het kwartje (als het tenminste valt) pas als ik al lang weer thuis ben. Iemand zei me eens, dat kunst waarover je moet nadenken sowieso goeie kunst is. Daar zijn de meningen denk ik wel over verdeeld. Maar goed het is natuurlijk niet allemaal alleen maar moeilijk. Zoals het simpele 'Nazi Milk' bijvoorbeeld dat we daar zagen hangen. 'Nazi Milk' is van General Idea, een kunstenaarscollectief dat met mediawerken internationaal de aandacht trok van 1967 tot 1994. Het collectief bestond uit Felix Partz, Jorge Zontal en AA Bronson en speelde een vooraanstaande rol binnen de conceptuele kunst.

Nogmaals een mooi groot museum om doorheen te lopen. Door de grote afmetingen en de ruimtelijkheid lijken er in eerste instantie niet veel kunstvoorwerpen te staan, maar dat valt bij nader inzien erg mee. En het is bovendien lekker overzichtelijk zo.

Maar de meeste tijd van ons bezoek aan het 'Ludwig Forum', dik 100 minuten, hebben we in de filmzaal doorgebracht om 'The Ugly One' van Eric Baudelaire uit 2013 te zien. In 'The Ugly One' vertelt Adachi, ex-lid van het Japanse Rode Leger, een verhaal dat zich afspeelde in Beiroet. De weemoed van oorlog, de pijn van teleurstelling. Een verhaal dat steeds herschreven wordt en zich leent voor meerdere interpretaties. De terugkeer naar de werkelijkheid kon dan ook alleen maar hard zijn. Michel en Lili ontmoeten elkaar op het strand van Beiroet, de hoofdstad van Libanon. We zagen flarden van hun leven, waarbij de focus lag op bepalende gebeurtenissen: een terroristische aanslag en de verdwijning van een kind. Wie zijn Michel en Lili? Wat hebben zij te maken met de aanslag? Het scenario van 'The Ugly One' werd op verzoek van regisseur Eric Baudelaire geschreven door Masao Adachi. Adachi maakte in de jaren zeventig en tachtig deel uit van de extreem-linkse beweging Japanese Red Army. De JRA vocht niet alleen in Japan, maar ook in Libanon, waar Adachi jarenlang woonde en waar hij de Palestijnse revolutie actief steunde. We hoorden Adachi herinneringen ophalen aan die periode en bespiegelingen geven over film en politiek. Beelden van het hedendaagse Beiroet werden afgewisseld met scènes waarin Michel en Lili figureerden. Het één en ander speelde in de jaren zeventig, maar het was alsof we naar de hedendaagse gebeurtenissen in Syrië keken. Een bizarre film, zou er in die regio ooit nog weleens een echte 'Arabische Lente' uitbreken?

Jan van Hemessen: 'De Zondeval' ca.1550 

Donderdag's zijn we met Addy en Magda naar het Bonnefantenmuseum in Maastricht geweest. Het gebouw, dat in de begin jaren negentig is ontworpen door de Italiaanse architect Aldo Rossi (1931-1997), ligt in het stadsdeel Céramique. Opvallend is de met zink beklede koepeltoren van het museum. Deze z.g. cupola voegt een markant silhouet toe aan de skyline van Maastricht. In het gebouw is de centrale trapstraat naar de tentoonstellingsruimten op de 1e en 2e verdieping een opvallend element. We zijn met de tentoonstelling CERAMIX op de tweede verdieping begonnen. Een mooie expositie over keramiek in de kunst van Rodin tot Schütte. Prachtige kunstwerken van 20e- en 21e-eeuwse kunstenaars als Gauguin, Rodin, Picasso, Schütte en Ai Weiwei. Alvorens af te dalen naar de eerste verdieping met de oude meesters, hebben we op de derde verdieping eerst nog de collectie prenten en tekeningen van Aldo Rossi bekeken. Oude meesters heb ik vaker gezien, ik moet vaak de neiging om er snel langs te lopen wat onderdrukken. Maar deze keer bleef ik een beetje hangen bij 'De Zondeval' een schilderij van Jan van Hemessen. Uiteraard het bekende verhaal, centraal in het schilderij staan Adam en Eva en gaat Adam voor de bijl. Een slang had Eva al weten te verleiden tot het eten van een vrucht van de verboden boom van de kennis van goed en kwaad. Waarop ze vervolgens Adam ertoe bracht er ook van te eten, wat leidde tot de zondeval. Maar ik zag meer mensen in de tuin rondscharrelen! Hoe moet ik dit rijmen met het verhaal, vroeg ik me kennelijk ietwat hardop af. Het antwoordt daarop liet niet lang op zich wachten, volgens een mede bezoeker moest ik verschillende fragmenten in het schilderij maar eens goed bestuderen, dan zou ik volgens hem het volgende moeten zien:

Fragment 1: Dit is de verbeelding van Genesis 2, waarin wordt verteld dat God vond dat Adam een levensgezel nodig had. Aangezien er nog geen andere mensen waren, schiep Hij de vrouw uit één van Adams ribben. Samen leefden zij in het Hof van Eden.

Fragment 2: Hier krijgen Adam en Eva tekst en uitleg van God over de boom van de kennis van goed en kwaad, die midden in de Hof van Eden stond. God vertelde hen: Van alle bomen in de tuin mag je eten, maar niet van de boom van de kennis van goed en kwaad, wanneer je daarvan eet, zul je onherroepelijk sterven.

Fragment 3: Na de ongehoorzaamheid van Adam en Eva werden ze door God uit de Hof van Eden verdreven. Nu ze kennis hadden gekregen van goed en van kwaad, verhinderde God dat Adam en Eva nog langer van die boom zouden kunnen eten en daardoor eeuwig zouden kunnen leven. Aldus deed de dood zijn intrede. "Stof zijt gij, en tot stof zult gij wederkeren", sprak God tot hen.


Toch leuk als je in het museum zo'n kenner van de klassiekers tegen het lijf loopt. Het deed me trouwens ook sterk denken aan Wieteke van Zeil met haar rubriek 'Oog voor detail' in de Volkskrant 'Je gaat het pas zien als je het doorhebt'.

Gevelfragment Regionaal Historisch Centrum Limburg

Vanaf het Bonnefantenmuseum in de wijk Céramique zijn we via de 'Hoge Brug' (een fiets-voetgangersbrug uit 2003) over de Maas naar het Jekerkwartier gewandeld in het historische centrum van Maastricht. Bizar, de 21e eeuw heeft aan deze historische wijk her en der een geheel eigen invulling gegeven, terwijl het evengoed toch lijkt of de tijd hier heeft stilgestaan. Een verrassende mix van heden en verleden om en nabij de restanten van de middeleeuwse vestigingsmuur. Bij de restauratie in 1995 van het voormalige Minderbroeders klooster aan de Sint Pieterstraat, waar momenteel het Regionaal Historisch Centrum Limburg in gevestigd is, hebben ze zelfs een scheur in de gevel gemaakt om de plaats van de eerste stadsmuur (ca. 13e eeuw) te markeren.
Schuin tegenover deze plek hebben we in café 'De Pieter', een klein karakteristiek cafeetje op één van de rustiekste plekjes van de Maastrichtse binnenstad, een huisgemaakt uiensoepje gegeten. We moesten er lang op wachten, maar toen hadden we ook wat, heerlijk! Tijdens de wandeling terug naar de overkant van de Maas, hebben we de 'Helpoort', een prachtig bolwerk uit de 13e eeuw, nog eens even goed van binnen en buiten bekeken. 't Zag er stevig uit allemaal, volgens mij blijft de 'Helpoort' hier minstens nog wel een jaartje of 700 staan. Terug aan de overkant hebben we de auto maar weer eens opgezocht. Rond een uur of halfzes waren we terug in ons huisje in Vaals, en konden we terug kijken op een mooie donderdag in Maastricht.

Vrijdagmorgen was het inpakken geblazen, de herfstvakantie zat er weer op. Volgens het boekje moesten we uiterlijk halfelf ons huisje uit zijn, en dat is gelukt. Rond twee uur 's middags waren we weer thuis in Harderwijk. Volgens Bartjens gaan wij de volgende familie-herfstvakantie over twee jaar weer organiseren. Schot voor de boeg: Ik denk dat we voor de verandering maar eens een keer een locatie aan zee gaan zoeken!