Liefde

Gisteravond in theater De Lieve Vrouw in Amersfoort Amour gezien, een filmdrama dat volgens mij niemand onberoerd liet. Zelden heb ik het in de bioscoop tijdens de film zo stil meegemaakt.

Aan onderstaande door Pauline Kleijer geschreven recensie in de Volkskrant van j.l. 15 november heb ik weinig of niets toe te voegen.

Politieagenten dringen een Parijs appartement binnen. Rustig maar grondig gaan ze te werk. Zakdoeken voor de mond, snel een raam open. In de slaapkamer vinden ze waarnaar ze op zoek zijn. De proloog van Amour, de nieuwe film van Michael Haneke, is even simpel als verpletterend. Dit begin is tevens het einde; zo loopt het af. Zo loopt het, in zekere zin, altijd af. Nu hoeven we alleen nog maar te zien hoe het zo ver is gekomen. Het appartement, met zijn parketvloer en hoge plafonds, met zijn vele boeken en schilderijen en een vleugelpiano in de woonkamer, zal langzaam vertrouwd worden.

Hier wonen Georges (Jean-Louis Trintignant) en Anne (Emmanuelle Riva), hoogbejaard maar nog vief. Anne was vroeger muzieklerares; in een van de eerste scènes van de film bezoekt het echtpaar een concert van een oud-leerling. Rustig registreert Haneke hun leven, dat niet lang zo comfortabel blijft. Anne krijgt een beroerte, en dan nog een. Ze raakt halfzijdig verlamd, nog later kan ze bijna niets meer. Ze begint te dementeren. Voor Haneke, die in films als Caché (2005) en Das Weisse Band (2009) nauwkeurig sinistere sociale processen blootlegde, lijkt Amour een opmerkelijk zachtmoedig uitstapje.

De liefde uit de titel staat niet ter discussie en nooit voert de spanning verder dan de persoonlijke onmacht en ontreddering van Georges en Anne. Toch is ook Amour weer typisch Haneke. Zijn blik blijft gericht op alles wat ongemak veroorzaakt. In Funny Games (1997 en 2007) was het geweld, in La pianiste (2001) onderdanigheid en masochisme, in Das Weisse Band onderdrukking en sadisme. Amour draait om ouderdom, aftakeling en dood - onderwerpen die in de huidige gezondheids- en jeugdigheidscultus misschien wel net zo choquerend zijn.

Wat gebeurt er precies, wanneer ziekte toeslaat en de dood dichterbij sluipt? Wat blijft er nog over van liefde, verbondenheid en identiteit? Het zijn confronterende vragen, die door Haneke zonder omwegen worden opgeworpen. Anne wordt steeds hulpbehoevender en angstiger. Georges heeft beloofd tot het eind voor haar te zorgen, maar die taak vergt een enorm incasseringsvermogen en stuit op onbegrip van zijn dochter (Isabelle Huppert). Op het filmfestival van Cannes werd Amour bekroond met de Gouden Palm, de tweede voor Haneke in drie jaar.

Het is een terechte bekroning voor een regisseur die met elke nieuwe film een mokerslag uitdeelt. Zijn films zijn niet alleen perfect uitgevoerd, maar tonen bovendien met een ongelooflijke precisie waar het in het leven pijn doet. Waar het briljante Das Weisse Band overdonderde door zijn duistere gelaagdheid, blinkt Amour uit in liefdevolle, haarscherpe eenvoud. Minder spannend, maar des te ontroerender. Dat is misschien nog wel het meest verrassend: Haneke weet dit keer niet alleen het intellect, maar ook het hart van zijn publiek te raken.

Als gezegd, het was heel stil in de zaal, ook na afloop, het duurde lang voor we met z'n allen in beweging kwamen. In gedachten verzonken reden we vervolgens huiswaarts. Meer en meer kwam de film bij me binnen, een eerlijke en oprechte film over een liefde in hoofdletters!