In de expositie Strijd! Oorlog en overleven in beeld, hebben ze middels schilderijen, prenten, posters en objecten in het Stedelijk Museum Zwolle ongeveer vijf eeuwen aan oorlog, onderdrukking en leed in beeld gebracht. Met werk van kunstenaars als o.m. Armando, Pascal Bastiaenen, Christian Boltanski, Pieter de Molijn en Patricia Steur worden deze thema's belicht. Hoe gingen kunstenaars daar zo'n 500 jaar geleden mee om, en hoe nu? De expositie gaf dus zowel een historisch als hedendaags beeld van strijd, onderdrukking en leed. De 80-jarige oorlog, de politieke strijd van de patriotten, de overheersing van de Fransen, de slag bij Waterloo, de koude oorlog en de acties tegen kruisraketten. Een beeld dus van de weerbare en strijdbare mens. Soms bestaat de strijd uit klein verzet, maar ook een klein verzet kan soms een grote golf van strijd ontketenen. Te zien was hoe de visie op oorlogskunst zich in de loop der eeuwen wijzigde. Van een feitelijke naar een meer emotionele, figuurlijke of zelfs abstracte verbeelding. De soms gruwelijke werken bezaten vaak een buitengewone schoonheid. Een bizarre controverse overigens!
Wij kennen in deze contreien al sinds mei 1945 vrijheid. Maar helaas is dat 70 jaar na de meest dodelijkste oorlog tot nu toe, lang niet overal in de wereld het geval. En recente ontwikkelingen laten zien dat de strijd om vrede en vrijheid zeer actueel blijft. Ik moest ineens denken aan de Russische schrijver Leo Tolstoj (1828-1910), aan zijn boek 'Oorlog en Vrede' uit 1869. Daarin hamert Tolstoj er volgens Bas Heijne in nrc steeds weer op, dat de mens een speelbal is van krachten waarvan hij zich maar nauwelijks bewust is, dat de geschiedenis één lange samenloop van omstandigheden is, dat onze neiging om te geloven in grote mannen die de wereld naar hun hand zetten, een pijnlijke illusie is, en dat de officiële geschiedschrijving waarmee de mensheid zichzelf in kaart brengt, niet meer is dan een etiket, waarachter duizenden onzichtbare handelingen en omstandigheden schuilgaan waarvan de betekenis nooit achterhaald zal worden. Tja!
Enfin, hoe je het ook bekijkt, de mens is en blijft een factor van belang, maar helaas wel een onvoorspelbare factor van belang!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten