donderdag, mei 23, 2019

sacrale architectuur en kunst


Architectuurcriticus Kirsten Hannema schreef afgelopen dinsdag in de Volkskrant:

Wat hebben de opkomst van yoga, tijdschriften als Happinez en opruimgoeroe Marie Kondo met elkaar gemeen? Ze geven uitdrukking aan de behoefte aan contemplatie, zingeving en leegte, in een tijd van secularisatie en steden die drukker worden. Ze tonen onze zoektocht naar een 'nieuwe kerk' of 'een huis voor de geest', zoals de tentoonstelling heet die op 16 mei is geopend in de voormalige priorij op buitenplaats Doornburgh bij Maarssen, over het werk van de Bossche Schoolarchitecten Dom Hans van der Laan (1904-1991) en Jan de Jong (1917-2001). Hans van der Laan, een benedictijner monnik, stelde dat de natuurlijke ruimte te groot is voor de mens. Hij beschouwde het als de taak van de architect om daarbinnen ruimten af te bakenen die optimaal zijn afgestemd op mensen. Daartoe ontwikkelde hij een ontwerpinstrument: het Plastische Getal. Een ruimtelijk verhoudingsstelsel - tevens de grondslag van een architectuurtheorie - waarmee zijn tovenaarsleerling Jan de Jong in de jaren zestig deze priorij bouwde, in een basale, sobere bouwstijl.

Architectuur, een sacrale discipline, zij is de meest sacrale der kunsten. In de afbakening van de steeds chaotischere wereld vinden we orde, richting en betekenis, aldus Nadia Sels, docent cultuurgeschiedenis (UA). De architecten Dom Hans van der Laan en Jan de Jong wisten dit ook als geen ander. In het verleden werkte ik bij een bureau dat zich een aantal jaren veel met kerkelijke architectuur bezig hield. We hadden het toen vaak over van der Laan's ruimtelijke verhoudingsstelsel, en bezochten relevante projecten voor inspiratie. Een mis in Abdij Sint Benedictusberg in Vaals ben ik in het bijzonder door de prachtige lichtval in de ruimte nog niet vergeten. Die rustgevende sfeer, ik moest daar o.m. aan denken toen ik het stuk van Kirsten Hannema las, en was eigenlijk gelijk getriggerd. Een gemoedstoestand die ik ook op Joke wist over te brengen. En zo kon het gebeuren dat we even later opweg waren naar Maarssen, naar 'een huis voor de geest' in de voormalige priorij op buitenplaats Doornburgh.

Alleen jammer dat de tentoonstelling op dinsdag niet geopend was, we waren een paar dagen te vroeg, donderdag a.s. waren we welkom. Foutje, ik had van tevoren voor de openingstijden nog wel eerst op hun site gekeken, maar kennelijk niet goed dus. Een rondje lopen om de voormalige priorij, meer zat er even niet in. Gelukkig loopt de tentoonstelling nog tot 1 september a.s.

Geen opmerkingen: