vrijdag, mei 22, 2015

over architecturale misbaksels


Anders kijken naar architectuur, hoe doe je dat? Ik wil er eigenlijk helemaal niet aan. Het voelt een beetje als het over boord zetten van alle aangeleerde begrippen over esthetiek, volume's, verhoudingen, vormgeving, constructies, materialen, kleurstellingen en weet ik allemaal niet wat nog meer. Toch schijnt 'slechte' architectuur bezig te zijn aan een internationale opmars. Mislukt bestaat niet, want 'slechte' architectuur is altijd nog beter dan 'saaie' architectuur!? Slechte of saaie architectuur, sowieso een controversieel begrip lijkt me!

De Belg Hannes Coudenys ergerde zich aan alle architecturale misbaksels in zijn land, zelfbouwland pur sang, maar was er tegelijk door gefascineerd. In 'Ugly Belgian Houses' een onlangs door hem uitgebracht boekje, heeft hij de vijftig, volgens hem lelijkste huizen van België gebundeld. Een ode aan de bakstenen wanorde, aldus Hannes Coudenys, omdat lelijk dus nog altijd beter is dan saai! Het boekje is dan ook niet zomaar een verzameling lelijke huizen, maar tevens een reflectie op de soms surrealistische ruimtelijke ordening en architectuur in België en op de universele beleving van schoon- en lelijkheid.

Maar in Nederland kunnen we er ook wat van. Met de economische crisis is ook hier de fascinatie voor een scala aan architectonische en stedenbouwkundige mislukkingen gekomen. Vele miskleunen waar vaak ook niks meer in of mee gebeurd. Slopen is bij gebrek aan financiën doorgaans geen optie, de z.g. fascinatie lijkt dus ook een kwestie van opportunisme. De organisatie 'Failed Architecture' onderzoekt dit soort missers in de architectuur en stedenbouw. Met het onderzoek wil 'Failed Architecture' nieuwe perspectieven bieden op de onderzochte locaties. Het onderzoek doet ze o.m. ter plekke door middel van workshops en lezingen, waarbij de lokale gemeenschap wordt betrokken. Via de website failedarchitecture.com deelt ze de resultaten met de vak gemeenschap en een breed publiek. En omdat architectuur in de ontwikkeling van (grote)projecten slechts een component is, een radertje in een ingewikkeld mechaniek, biedt de site ook een platform voor bredere discussies over architectuur en stedenbouw.

Min of meer door overdaad gedwongen, zouden we moeten leren gebouwen als gebruiksobjecten te zien, waaraan je naar behoefte eindeloos aan kan blijven sleutelen. Dus niet streven naar volmaakte composities, op zich niet zo'n gekke gedachte. Het probleem schuilt in onze perceptie van een gebouw of buurt. Zolang we vinden dat een gebouw en/of buurt af moet zijn, en moet voldoen aan een universele beleving van schoonheid en geborgenheid, zijn er vele mislukkingen te melden. Laten we daarom maar leren lachen om lelijke projecten, door de potentie van lelijkheid te tonen. Moeilijk, de middelen ontbreken momenteel kennelijk om het één en ander goed en adequaat aan te pakken, en daarom kletsen we nu met z'n allen de nood maar om naar een deugd!

Geen opmerkingen: