Om de Noord

Gisteravond in bioscoop Atlantic 'Nova Zembla' gezien, de allereerste Nederlandse 3D film met in de hoofdrollen Robert de Hoog als Gerrit de Veer; Derek de Lint als Willem Barentsz; Victor Reinier als Jacob van Heemskerck; Jan Decleir als Petrus Plancius (cartograaf en dominee) en Doutzen Kroes als Catharina Plancius, dochter van de cartograaf/dominee en geliefde van Gerrit de Veer. De tweede film van regisseur Reinoud Oerlemans (1971) die j.l. 21 november z'n première beleefde, draait sinds die tijd in de Nederlandse bioscopen.
Vlak voor aanvang kregen we van het bioscoop personeel allemaal een z.g. 3D brilletje uitgereikt. Wees er zuinig op lazen we op een briefje, want een kapot exemplaar kan je na afloop €. 50,- kosten! Nou, voorzichtig kijken dan maar, en dat juist met een spannende avonturenfilm. Want een spannend verhaal is de overwintering op Nova Zembla zeker, dat weet ik nog maar al te goed van vroeger. Met rode koontjes zat ik in de vierde klas van de lagere school te luisteren naar meester Doornbos. Zijn naam ben ik zelfs nooit vergeten, we hingen aan zijn lippen tijdens vaderlandse geschiedenis. Ik heb in mijn latere leven zelden iemand meegemaakt die zo beeldend en meeslepend kon vertellen. En met die prachtige oude schoolplaat van J. Isings aan de wand waande je je met Willem Barentsz zelf op Nova Zembla.

In 1996, 400 jaar na de ijskoude poolwinter in het Behouden Huys op Nova Zembla, werd er in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam een tentoonstelling gewijdt aan dit 16de-eeuwse avontuur. Op de binnenplaats hadden ze toen het Behouden Huys nagebouwd, en in het museum werden allerlei eeuwenoude voorwerpen getoond, die latere expedities bij de resten van het Behouden Huys op Nova Zembla hadden gevonden. Het was een boeiende tentoonstelling, ik heb daar toen het boekje 'Om de Noord' gekocht. Een prachtig boekje met oude afbeeldingen en de destijds door Gerrit de Veer opgetekende verhalen van de tochten van Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck en de overwintering op Nova Zembla.

Geïnspireerd door die mooie oude schoolplaat van J. Isings destijds met die gevaarlijke ijsbeer, had ik natuurlijk een fantasiebeeld opgebouwd van dit beroemde verhaal uit de Nederlandse geschiedenis. Een fantasiebeeld dat mede gevormd is door de verhalen van m'n oude schoolmeester, en later gevoed werd door eerder genoemde tentoonstelling, en de verhalen in het boekje van Gerrit de Veer. Maar gisteren vielen mijn oude, lang gekoesterde fantasiebeelden van dit avontuur zowaar een beetje in duigen. Ze strookten in iedergeval in meerdere opzichten niet met de 3D film 'Nova Zembla'.
Het was zonder meer een mooie film, ik heb tenminste best wel genoten. Al had ik toch ook wel wat negatieve recensies gelezen, maar dat hou je toch. Vooral dat 3D gebeuren was bijzonder, ik had dat nog nooit meegemaakt. Je ervoer echt de derde dimensie in de beelden. Meerdere lagen, diepte en perspectief, soms waande je je met dat malle brilletje op midden in het tafreel, je was bij wijze van spreken ook één van de acteurs. Spectaculaire techniek!

Maar ja, hoe mooi ook, de 3D film 'Nova Zembla' haalde het bij lange na niet bij de film die over dit avontuur al decennia in mijn hoofd draait, en dat viel een klein beetje tegen. Ik denk dat ik binnenkort m'n oude fantasiebeelden maar ga updaten in het Rijksmuseum in Amsterdam. Of zou dat misschien nu niet meer kunnen?