'Grandeur'

Het was gisteren echt weer om er op uit te gaan. Over het doel waren we het snel eens, want het idee van J om de 10e internationale beeldententoonstelling in Park Sonsbeek eens te bekijken sprak mij ook aan. En zo kon het gebeuren, dat we rond het middaguur vrolijk rond liepen te banjeren in dat prachtige Arnhemse park.

'Grandeur' is de beeldententoonstelling getiteld. Streven naar menselijke grootsheid, las ik in de folder, waartoe artistiek directeur Anna Tilroe 28 internationale kunstenaars van wereldfaam heeft uitgenodigd om dit op bijzondere wijze te verbeelden. Een kant en klare invulling van het begrip 'Grandeur' kunnen ook kunstenaars niet geven, maar ze kunnen natuurlijk wel het streven naar de grootsheid verbeelden. Vanuit verschillende invalshoeken zijn alle kunstwerken van deze tentoonstelling dan ook een representatie van het verlangen naar menselijke grootsheid.

In een bovenzaal van 'Villa Sonsbeek' verzeilden we in een interessante lezing over het thema 'Grandeur' van filosoof Patricia De Martelaere. Het begrip 'Grandeur' werd door haar vanuit zowel het filosofische gedachtengoed van Nietzsche (1844-1900) belicht, met het begrip Übermensch als thema, als vanuit het gedachtengoed van de legendarische taoïstische wijsgeren Laozi en Zhuangzi (4e eeuw voor Christus) die de allesomvattende universele natuurwet als centraal thema stelden.
'Grandeur' het streven om boven jezelf en je beperkingen uit te stijgen is van alle mensen en van alle tijden. Het is een verlangen dat in de menselijke cultuur kennelijk samenhangt met een gevoel van innerlijke leegte.

Friedrich Nietzsche.
Nietzsche zegt dat de werkelijkheid in ons leven een betekenisloze chaos is. En dat de massa daarom leugens als metafysica, moraal, religie en wetenschap als waarheid heeft aangenomen, om maar enigszins in het leven te blijven geloven en het draaglijk te maken.
In zijn filosofie stelt Nietzsche hier een positieve mensopvatting tegenover middels zijn keuze voor de Übermensch. Dat is een wezen dat wetend dat hij droomt, dicht en interpreteert, aan die wetenschap niet ten gronde gaat of ervoor op de vlucht slaat. Maar juist in staat is 'met goede wil en geweten' verder te dromen, te dichten en te interpreteren d.w.z. onophoudelijk verder te vormen en te transformeren, te bepalen en te overschrijden. Een kunstenaar en avonturier die vormen schept en iedere maat, grens of vorm overschrijdt, voortgedreven door een wil tot experimenteren, ook met zichzelf!
Jammergenoeg is het gedachtengoed van Nietzsche tijdens het Nazi-regime in Duitsland misbruikt en totaal verkeerd geïnterpreteerd.

Taoïsme.
De Chinese filosofische en religieuze stroming die ze het Taoïsme noemen, gaat uit van de natuur, waaraan de mens zich moet aanpassen. Een vitaal, energiek en geestrijk leven in eenheid met het 'ons-alles-omringende' en waarbij de interactie van de kosmische krachten yin en yang belanfrijke is, dat is het grote streven. Het taoïsme hecht dan ook evenveel waarde aan het behoud van het menselijk lichaam en de levensenergie, als de westerse godsdiensten aan het behoud van de ziel.
Binnen het kader van het onderwerp 'Grandeur' werden vanuit deze filosofie door Patricia de Martelaere in haar lezing onderwerpen belicht als "Wat moet een mens doen om echt groot te zijn" en "Welke weg moeten wij volgen? Of bestaan wij juist temeer wanneer wij de weg niet doelbewust volgen, maar meegaan met de stroom?"

Tja, 'Grandeur' streven naar menselijke grootsheid, streven om boven je dagelijkse beperktheden uit te stijgen, boeiend en de moeite van het proberen meer dan waard! Maar ik ben er niet elke dag mee bezig, het is trouwens ook bepaald niet makkelijk. En dat ik daarin niet alleen sta heeft het middagje Sonsbeek mij wel laten zien.
Hoe dan ook wij hebben ons, alvorens weer over te gaan tot de orde van de dag, na afloop van de lezing even lekker laten meevoeren met de stroom. En zo kon het gebeuren dat wij even later achter een heerlijke versnapering zaten op het zonnige terras van 'Villa Sonsbeek'.