Oudejaarsavond zouden we thuis met z'n tweetjes doorbrengen, maar door actuele ontwikkelingen in de familie pakte dat toch een beetje anders uit, en zaten we plots met z'n vijven en Teun, onze ouwe trouwe viervoeter. Het was er uiteraard niet minder gezellig om, integendeel. Er was genoeg gespreksstof en we hebben ons ook prima vermaakt met de oudejaarsconference 'Wat is de vraag?' van Youp van 't Hek. Maar zo rond een uur of elf begonnen Jeanne en Kim, onze kleindochters van resp. 18 en 16 jaar oud, zich voor te bereiden op fase twee zal ik maar zeggen van de overstap naar het nieuwe jaar, en wel de feestjes met hun vriendjes en leeftijdsgenoten. Zie ik er goed uit zo, was vaak even de vraag. Ja natuurlijk, jullie zien er nog goed uit al zou je in een jutezak gekleed gaan. Toe zeg nou! Nee, jullie zien er geweldig uit! Oké, dank je, en zo gingen ze na de champagne rond een uur of half één, samen met hun moeder, die ook maar gelijk naar huis ging, vrolijk de deur uit. Op naar het feest, dat waarschijnlijk wel tot de vroege ochtend zal duren, die zijn voorlopig nog niet thuis!
Alvorens de koffer in te duiken, hebben we met z'n tweetjes nog een tijdje naar muziek geluisterd, en hebben we nog een pikketanisje genomen op de verjaardag van Daan, onze kleinzoon. Onze gedachten gingen even 14 jaar terug, naar 1 januari 2001. Toen even na de jaarwisseling onze kleinzoon in het AMC in Amsterdam geboren werd, terwijl wij in Almere op zijn zusje pasten. We hebben die nacht, na het blijde bericht dat tijdens de bevalling alles goed verlopen was met moeder en zoon, evengoed praktisch geen oog dicht gedaan door de vele ambulancewagens die met loeiende sirene's door de nacht scheurden. In de vroege ochtend hoorden we op de radio wat er die nacht in café 'Het Hemeltje' in Volendam gebeurt was. Voor het vervoer van de slachtoffers en de vele gewonden moesten de ambulancewagens zelfs vanuit Almere worden opgetrommeld!
Het verloop van het cafédrama in Volendam.
Op oudejaarsavond gaan de jongeren in Volendam van gelegenheid naar gelegenheid. Een grote groep jongeren eet die avond bij de Amvo om vandaaruit rond middernacht de tocht langs de Dijk te maken en vrienden een gelukkig nieuwjaar te wensen. Anderen hebben zich al de hele avond in de Blokhut, de WirWar of Het Hemeltje op hun vaste plekken verschanst in afwachting van de traditionele nieuwjaarsdrukte.
Kort na 12 uur op 1 januari 2001 zitten de drie horecagelegenheden de Blokhut, de WirWar en Het Hemeltje stampvol. De jongeren lopen in en uit om vuurwerk af te steken en elkaar te begroeten. Op de enige trap naar de Het Hemeltje is er bijna geen doorkomen aan. In Het Hemeltje zijn dan 300 jongeren, ruim 3 keer meer dan waarvoor een vergunning is en nooduitgangen op berekend zijn. Vele bezoekers jonger zijn dan 16 jaar, die er eigenlijk helemaal niet in mogen. Voor de barmannen is het ondoenlijk op leeftijd te controleren. En omdat iedereen elkaar kent is er ook geen animo om de jonkies weg te sturen. Zo staan en zitten er rond 00.15 uur ook jongens en meisjes van 13, 14 jaar in Het Hemeltje aan de drank.
Geen verstandig mens gaat vuurwerk afsteken in een overvol café, maar niemand ziet een onschuldig sterretje als vuurwerk. Zo zou er al eerder in Het Hemeltje sterretjes in brand zijn gestoken en zou er na 12 uur sterretjes zijn uitgedeeld door de barmannen. Volgens de barmannen zelf zijn de sterretjes die avond in plastic tassen aangevoerd. Jongens in de buurt van de spiltrap delen sterretjes uit en steken ze aan. Een barman dempt het licht om de sfeer te verhogen.
Na de ramp trof men 78 opgebrande sterretjes aan in het café.
Om 00.30 uur steekt één van de jongens een heel pakje met sterretjes aan. Daar schiet een steekvlam uit en de jongen steekt het pak uit schrik omhoog, tegen de kerstversiering aan. De kerstversiering vlieg direct in brand. Een barman gooit een bak met ijs en water in de brand, die even tempert. Dan krijgt het vuur nieuwe zuurstof vanuit de ventilatieroosters in het plafond. In minder dan een minuut ontstaat er in de droge dennetakken een vuurbal die door het café schiet. De temperatuur loopt in de ruimte direct op tot 400 graden, op sommige plaatsen tot 900 graden.
De nylon netten waar de takken in hangen branden door. Brandende takken vallen op de aanwezigen. Iedereen probeert weg te komen, maar uitgangen zijn verstopt met mensen. Sommige nooduitgangen gaan niet open. Alle zuurstof in de ruimte wordt door de brand opgenomen, maar er is geen nieuwe aanvoer van zuurstof meer: Vrijwel direct na het ontstaan dooft de brand ook weer uit.
Er ontstaat grote paniek. De hitte, het gebrek aan zuurstof en de vele mensen die over elkaar vallen, maakt vluchten bijna onmogelijk. Buiten heeft men niet direct door wat er in Het Hemeltje aan de hand is, maar al heel snel klimt iemand op de luifel van de WirWar bar en begint de ramen van Het Hemeltje in te slaan. Er achter zitten tralies en daarachter verdringen zich mensen om uit Het Hemeltje te komen. De zuurstof die door de ramen naar binnen komt geeft lucht en koelte aan de slachtoffers die in de hete ruimte dreigden te stikken. Omdat de brand dan al helemaal gedoofd is veroorzaakt de nieuwe zuurstof toevoer geen branduitbreiding. Hij slaat de ramen precies op het goede moment in.
Vrijwel iedereen droeg feestkleding die uit smeltende kunstvezels bestaan. Ze hebben hete gassen ingeademd en er zijn vluchtende mensen over hen heen gedaverd. In de paar minuten dat de brand woedde zijn meer dan 200 mensen gewond, 10 van hen zo ernstig dat ze later aan hun letsel overlijden. 4 jongeren overlijden direct.
Een nooduitgang komt uit op het platte dak aan de achterzijde. Vandaar af springen mensen naar beneden en raken daarbij gewond.
Ik moet denken aan Jeanne en Kim, mijn lieve kleindochters die nu ergens aan het feesten zijn met al die vriendjes en enthousiaste leeftijdgenoten. Ik ga maar slapen en troost me met de gedachte dat ze in de uitgaanswereld en bij de brandweer en de overheid, veel van het Volendamse drama hebben geleerd. Wat kunnen we trouwens ook anders? Maar vanmiddag gaan we natuurlijk bij Daan op bezoek, en daarna met mijn broers, zussen en aanhang op nieuwjaarsbezoek bij onze oude moeder.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten