Absurdisme in het

Onlangs samen met J 'Borgman' gezien, de nieuwste film van regisseur Alex van Warmerdam waarin hij zelf ook meespeelt, samen met o.a. Jan Bijvoet, Hadewych Minis, Jeroen Perceval, Annet Malherbe, Sara Hjort Ditlevsen en Pierre Bokmam. Borgman werd afgelopen mei geselecteerd voor de competitie om de Gouden Palm op het Cannes Filmfestival, een eer die de Nederlandse cinema al 38 jaar niet meer werd gegund. De film 'Borgman' is een donkere vertelling met horrorachtige trekjes. Ik vond het vooral een absurdistische film, waarvan ik met name de eerste helft spannend, vlot en komisch vond. De tweede helft boeide me minder en vond ik vrij lang duren.

Speciaal voor deze film heeft Alex van Warmerdam een riant huis laten bouwen. Een moderne strakke betonnen villa in een chique wijk in Bloemendaal. Wanneer de dakloze zwerver Borgman met zijn smerige verwilderde haren hier aanbelt, met de vraag of hij even een bad mag nemen, wordt de deur voor z'n neus dicht gesmeten. Maar Borgman zet door, en ondanks een pak slaag van de heer des huizes, komt hij uiteindelijk middels de goedheid van de vrouw des huizes toch in bad terecht.
Terwijl hij zich verborgen weet te houden voor de heer des huizes, speelt hij in op het schuldgevoel en de verveling van de vrouw en weet hij ondertussen ook nog de kinderen in te palmen. Het wordt van kwaad tot erger, Borgman weet het reilen en zeilen van het huisgezin stiekum weg steeds meer naar zijn hand te zetten.
En met behulp van een stel merkwaardige handlangers en een gedaanteverwisseling weet hij zich tenslotte bij het yuppengezin als tuinman te installeren. Zo hoeft hij zich niet meer te verbergen voor de heer des huizes en heeft hij zelfs openlijk toegang tot het huis.
Borgman speelt zijn tuinmansrol met verve. Met een stel handlangers gaat hij de tuin met kettingzagen en graafmachines te lijf. Hij is er zo druk mee dat hij zogenaamd geen oog meer heeft voor de vrouw des huizes, en haar avances afslaat.
Door het hele gedoe gaat het in het huisgezin steeds beroerder draaien. Behalve huwelijksproblemen en zieke kinderen wordt de heer des huizes ook nog op z'n werk onslagen. Dat ondertussen de hele tuin buitensporig op z'n kop wordt gezet ontgaat ze praktisch helemaal. De situatie werd steeds bizarder!

Voor mij lag hier zo'n beetje het kantelpunt in de film. Dat ik dacht, waar zit ik in godsnaam naar te kijken. Wat is hiervan de bedoeling, hoe moet ik het interpreteren? Zoals gezegd, de eerste helft van 'Borgman' vond ik spannend en vaak komisch, al begreep ik ook toen nog niet waar we heen gingen in de film. In een interview met Alex van Warmerdam las ik, dat hij geen diepere betekenis in zijn verhaal heeft gelegd. Elke interpretatie is dus in principe goed!? Zou kunnen, maar het lijkt mij sterk. Na de film in de auto naar huis zei J tegen me, dat ze er min of meer een boodschap in heeft gezien, hoe desastreus het tussen rijk en arm kan escaleren. Tussen buitensporige luxe en daklozen. Tussen mensen die zich niets meer aan elkaar gelegen laten liggen. Ik ben het met haar eens, het lijkt me een vrij plausibele interpretatie!

Maar goed, ondanks de vragen en een mindere, met name te lange tweede helft, vond ik 'Borgman' alles bij elkaar genomen toch een aardige film. Het was een absurdistische en vaak schokkende, maar ook interessante en hilarische kijkmiddag in het Fraterhuis.