Volgens de organisatoren wordt in de expositie "Black is beautiful" in De Nieuwe Kerk in Amsterdam, voor het eerst aandacht besteed aan de aantrekkelijkheid van de zwarte mens in de Nederlandse kunst. De expositie vult volgens De Nieuwe Kerk een lacune in de studie van de Nederlandse kunst. Uit de in totaal 135 schilderijen, tekeningen en manuscripten uit binnen- en buitenlandse collecties, van o.a. Rubens, Rembrandt, Jordaens, Mostaert, Breitner, Sluijters, Appel en Dumas, die we de afgelopen vrijdag hebben kunnen zien, kon je dan ook opmaken dat de zwarte mens al heel lang deel uitmaakt van onze kunstgeschiedenis.
Binnen de kaders van de thema's De Oude Wereld, De Nieuwe Wereld en de Moderne Wereld, zijn in de expositie aparte categorieën gemaakt. Over bijvoorbeeld de zwarte koning, sterke vrouwen en sterke mannen, Afrika en de Afrikanen en (Zuid-)Amerika en de slaven en portretten. Van de slavernij zeggen de organisatoren overigens zelf, dat ze karikaturen of afbeeldingen van dit onderwerp achterwege hebben gelaten, of slechts zijdelings hebben belicht. In de tentoonstelling is volgens hun alleen maar een positieve kijk te zien van kunstenaars op zwarte mensen.
Ik vond het een fraaie en interessante tentoonstelling, al was de belichting niet al te best, teveel weerspiegelingen! Na afloop hebben we op het terras van Star*Ferry bij het Muziekgebouw aan het IJ nog een tijdje zitten napraten, en hebben daar gelijk, alvorens naar huis te rijden, ook maar een hapje gegeten.
Maar in de recensie in de Volkskrant gisteren, van Wieteke van Zeil onder de kop 'Ongemak bij naïeve overcorrectie' kon ik mij toch ook bijzonder goed vinden. De bezoeker wordt krampachtig een verhaal ingewurmd dat niet helemaal correct is. Het is zegt ze verder, als kijken naar het fotoboek van een gemolesteerd kind en steeds weer roepen: die verjaardag was zo leuk! De gruwelijkheden worden zo zijdelings genoemd dat de boodschap is: dat was slechts een detail. En daarmee schiet de Nieuwe Kerk zich in de voet. Want hoe begrijpelijk het streven van deze tentoonstelling ook is, je komt er niet door de geschiedenis voor de helft weg te wuiven. Kunstwerken die in een racistische context zijn gemaakt, haal je daar niet zo maar even uit.
Het wringt met name in de teksten. Je leest ergens 'Door de eeuwen heen hebben veel zwarte mensen de Nederlanden bezocht' Bezocht? Hoe vrijwillig was dat? Ongemak, allemaal ongemak in woorden. Er staat ook ergens 'Ik ben zwart maar bekoorlijk' maar dat is natuurlijk net zomin positief als het jaarlijks terugkerende 'ook al ben ik zwart als roet, 'k meen het toch goed'. Er zit in de informatie een vergoelijking en overcorrectie die zo naïef is als Balkenendes VOC mentaliteit, en zo geloofwaardig als Sinterklaas. De bedoelingen zijn wel goed, maar dat zijn ze doorgaans altijd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten