Eergisteren viel WADDENmagazine nr. 1 van jaargang 50 op de mat. Een jubileum uitgave van de Waddenvereniging die 50 jaar geleden is opgericht en waar ik al sinds medio 1969 lid van ben. Reeds op m'n 15e jaar raakte ik verknocht aan het waddengebied, toen ik met een vriendje op Terschelling kampeerde. Onze unieke noordelijke archipel van eilanden en droogvallende platen, van dynamische stromingen en paradijselijke werelden waar land en water elkaar ontmoeten. Een wereld waarin ik in de jaren daarna in m'n zeilboot met genoegen, vele, vele uren heb doorgebracht.
Onbegrijpelijk eigenlijk dat de Waddenzee vroeger voor een hoop mensen een waardeloze moddervlakte was. Lastig, omdat hij tweemaal per dag droogviel en gevaarlijk om er te varen als je het gebied niet goed kende. Ingepolderd kon het van nut zijn voor landbouw, militaire oefeningen of bloembollenteelt. Begin jaren '60 kwam de overheid met een idee t.w. het tweedammenplan, waarbij twee dammen naar het eiland Ameland zou worden aangelegd. Maar wellicht ook het begin van de algehele inpoldering. Kees Wevers, een 16-jarige jongen uit Kortenhoef, schreef een ingezonden brief naar wat dagbladen om tegen dit onzalige plan te protesteren. Deze brief was de aanzet tot de oprichting van de Waddenvereniging. Enthousiaste natuurliefhebbers, bewoners van het waddengebied en wetenschappers schaarden zich achter Kees Wevers en keerden zich fel tegen de aantasting van dit zo unieke gebied. Zij kwamen bijeen en richtten op 16 oktober 1965 de Waddenvereniging op.
Door de inzet van o.m. de Waddenvereniging is dit grootste natuurgebied van Nederland tot op heden aardig intact gebleven. Maar het is de vraag voor hoelang nog. Want alle goede voornemens in de Planologische Kernbeslissing Waddenzee (PKB) ten spijt, zolang ik me kan heugen staat het Waddengebied onder druk, en worden er door allerlei partijen pogingen ondernomen om het gebied op de één of andere manier economisch te exploteren. Neem de aardgaswinning in de Waddenzee. Ondanks alle verzet in de loop der jaren, wordt er in het Nederlandse waddengebied toch al op vijf plekken aardgas gewonnen t.w. op de locatie Zuidwal (productieplatvorm PE ZW PA bovenop vulkaan) ten westen van Harlingen, in het duingebied van Ameland en vanaf de wadkust bij het Friese Moddergat, bij Vierhuizen en bij Lauwersoog. We weten inmiddels o.a. van de provincie Groningen dat dit bodemdaling tot gevolg heeft. Tel daar de zeespiegelstijging bij op, en een kind kan je uitleggen dat dat op termijn het einde betekent voor dit mooie getijdengebied met zijn droogvallende platen en dynamische stromingen.
Dat de veranderingen in de Waddenzee op termijn mede door toedoen van menselijke activiteiten veroorzaakt wordt, staat volgens mij buiten kijf. Dat de zeespiegelstijging sowieso mede het gevolg is van de enorme, kennelijk moeilijk te beteugelen uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer als o.a. kooldioxide (CO2), methaan (CH4), lachgas (N2O), waterdamp en CFK's geloof ik zonder meer!
Maar desalniettemin denk ik ook wel eens dat we ons niet moeten verbeelden, enige invloed te kunnen uitoefenen op de loop der dingen. Zo'n 160 miljoen jaar geleden, in de tijd van het krijt en de dinosaurussen, lag er een actieve vulkaan in het gebied dat we nu Waddenzee noemen. Deze vulkaan die ongeveer halverwege tussen Vlieland en Harlingen ligt is in 1970 ontdekt tijdens gasboringen. Zo’n twaalf miljoen jaar heeft hij gewerkt, de ‘Zuidwalvulkaan’ zo als hij inmiddels is gaan heten. De resten liggen nu twee kilometer diep in de aardkorst verborgen, maar tot op de dag van vandaag ligt hij nog na te gloeien en is de temperatuur in de aardkorst ter plekke nog ca. 30º hoger dan normaal. Door vulkanisme en veel CO2 in de atmosfeer, inslagen van meteorieten, kometen of astroïden en het ontstaan van diepe oceanen stond onze aardbol zo'n 160 miljoen jaar geleden bloot aan enorme veranderingen. Door klimaatveranderingen en verschuiving van aardplaten ontstonden de continenten zoals we die nu kennen. Veranderingen die zich uiteindelijk in vele, vele miljoenen jaren hebben afgespeeld en nog gewoon afspelen. De mens speelde geen enkele rol, die was er nog lang niet. Die is volgens bartjens pas zo'n 200.000 jaar geleden in Afrika ontstaan, en is in Europa nog maar zo'n slordige 40.000 jaar van de partij.
Ik denk eerlijk gezegd dat we door bijdrage van menselijke activiteiten bepaalde processen hoogstens enigszins versnellen, maar meer ook niet. Hoe dan ook, of we het nou leuk vinden of niet, veranderingen gaan sowieso gewoon door. En als die ons niet zinnen, kunnen we hooguit ons best doen deze te vertragen of af te zwakken met behulp van menselijke activiteiten. En dat moeten we zeker niet nalaten!
1 opmerking:
De evaluatie gaat gewoon door.
Ook op het menselijk vlak.
Een reactie posten