'Colony'

Colony Collapse Disorder (CCD) noemen ze de aandoening waardoor bijen massaal sterven of verdwijnen terwijl de oorzaak nog steeds niet helemaal duidelijk is. Carter Gunn en Ross McDonnell hebben van dit raadselachtige fenomeen een ontroerende documentaire gemaakt 'Colony' geheten, schreef Floortje Smit gisteren in de Volkskrant.
Beide documentairemakers hebben zich daarvoor veertien maanden laten onderdompelen in de maatschappij van de bijenhouders, die inmiddels de wanhoop nabij schijnen te zijn.

In de jaren zeventig heb ik zelf ook een aantal jaren geïmkerd. Een inspirerende en boeiende bezigheid die indirect was voortgevloeid uit mijn belangstelling voor het gedachtengoed van Louis Le Roy over de natuur, wilde planten en zijn ideeën over de aanleg van tuinen, parken en bermen. Ik ben toen begonnen met een tienraamskast, maar al snel kwam daar voor de te maken kunstzwerm in mei, een zesraamskastje bij. Het maken van een kunstzwerm in het voorjaar is op een gegeven moment nodig om een natuurzwerm te voorkomen. Want als je de natuur z'n gang laat gaan in deze, kan je zomaar een groot deel van je bijenvolk kwijtraken, een natuurzwerm verliest namelijk zijn geheugen voor de vorige standplaats en zoekt zelf een nieuwe elders.
In het voorjaar reisde ik meestal met de bijen naar het koolzaad in de polder, in de zomer stonden ze in onze eigen wilde (kruiden)tuin en in de nazomer ging ik altijd de heide op. De vrij lichte koolzaadhoning slingerde ik uit de raten in potjes, maar de stevige heidehoning aten we met z'n allen meestal met raat en al.
En in de winter moesten de bijenvolkjes worden bijgevoerd met suikerwater, de honing geworden nectar, hun eigen wintervoorraad, had ik ze immers afgepakt!



Ziekten of ongewone bijensterfte heb ik destijds nooit gehad, en ook de imkers die ik kende niet, ik was toen lid van een imkervereniging. Ik las dat de wetenschap voor een raadsel staat. En veel tijd om het raadsel op te lossen is er niet, want het probleem wordt in een razend tempo alsmaar groter. Massaal sterven de bijen uit, en de gevolgen zijn eigenlijk niet te overzien. Het is eigenlijk zo: geen bijen geen bloemen, geen bloemen geen vruchten, geen vruchten geen dieren en mensen. Albert Einstein schijnt gezegd te hebben: Als er geen bijen meer zijn heeft de mens nog maar vier jaar te leven! Maar zo'n vaart zal het wel niet lopen met de mensheid, ik heb ook wel eens gelezen dat de insecten ons zullen overleven. Al zullen er maar een paar bijen overleven, in korte tijd kunnen het er weer vele miljoenen zijn!



Maar voorlopig, las ik, zijn mede in combinatie met de huidige economische crisis, de problemen in de bijenhouderswereld enorm. Allerlei oorzaken worden genoemd voor de massale sterfte, pesticiden, de verdwijning van natuurgebieden, de monocultuur waar destijds Louis Le Roy ook al zo tegen aan zat te schoppen, de varroamijt en zelfs de aanwezigheid van zendmasten voor mobiele telefonie wordt als een mogelijke oorzaak genoemd. Ja, ja, er wordt heel wat af gefantaseerd! Maar hoe dan ook, het is en blijft een feit dat ook de wetenschap nog niet echt een antwoord heeft gevonden op de problemen met de honingbij. Wel schijnt uit de resultaten van een vrij recent Amerikaans onderzoek naar voren gekomen te zijn, dat de problemen zo goed als zeker door virussen worden veroorzaakt, en niet door pesticiden!? Daar staat wel tegenover dat wetenschappers, bijenhouders en andere nauw betrokken experts het op het grootste bijencongres ter wereld van j.l. 15 tot 20 september in Montpellier het over één ding eens waren: de wereldwijde bijensterfte is multifactorieel en systemische insecticiden (neonicotinoiden) zijn een van de hoofdoorzaken. M.a.w. een samenspel van varroa, chronische blootstelling aan pesticiden, monoculturen (te eenzijdig stuifmeelaanbod), imkerpraktijken, de wereldmarkt van bijenkoninginnen (waardoor genen van bijen die niet aan lokale omstandigheden zijn aangepast worden geïntroduceerd), watergebrek, virussen en schimmels. Dat is dus allemaal nogal wat!

De documentaire 'Colony' schijnt erg aangrijpend te zijn. Ik denk wel dat ik de film ga zien.