...typisch Hollandse landschap

Zeezeilen is prachtig, maar als het weer niet meezit en een harde wind al dagenlang uit de hoek komt waar jij net heen wil, zijn er ook leukere bezigheden denkbaar. Daarom zijn wij in het verleden al diverse keren vanaf het IJsselmeer i.p.v. over zee, via de staande mastroute naar Zeeland gevaren. En vaak niet alleen maar omdat het weer niet meezat, maar vooral ook omdat de staande mastroute door het typisch Hollandse landschap zo boeiend is. Over mooie wateren als de Ringvaart Haarlemmermeerpolder, Oude Rijn, Gouwe, Hollandse IJssel, Nieuwe Maas, Noord en meer. En natuurlijk langs en door oud-Hollandse steden als o.m. Amsterdam, Haarlem, Leiden, Gouda en Dordrecht.

De invloed van de zee is op de staande mastroute naar Zeeland voor het grootste deel verwaarloosbaar, behalve op de Hollandse IJssel tussen Gouda en Krimpen a/d IJssel. Op dat gedeelte van de rivier, prachtig meanderend langs de Krimpenerwaard, is de dynamiek van de getijstroom weer merkbaar. Via de Nieuwe Maas staat de Hollandse IJssel hier immers tot aan de sluis bij Gouda in open verbinding met de zee. Het verschil tussen eb en vloed is hier gemiddeld ruim anderhalve meter. Echter de Hollandse IJssel is hier niet alleen om de getijstroom een dynamisch vaarwater. Het is van oudsher een werkrivier. Langs de oevers lagen werven, zeilmakerijen, touwslagerijen en steenbakkerijen. Veel bedrijvigheid is inmiddels historie, maar de geest is min of meer gebleven. Het laatste gedeelte van de rivier is behoorlijk verstedelijkt, op de linkeroever ligt Krimpen aan den IJssel en er tegenover Capelle aan den IJssel. En tussen beide plaatsen in ligt sinds 1958 een stormvloedkering, het was één van de eerste projecten in het kader van de Deltawerken.

De staande mastroute van IJsselmeer naar Zeeland, is veel op de motor varen en weinig zeilen, maar volop genieten van het mooie en typisch Hollandse landschap!

Een maalstroom van gedachte.

Eén van de opmerkelijkste boeken die ik de laatste tijd gelezen heb is de roman Cliënt E. Busken van Jeroen Brouwers (1940). In de roman, begin dit jaar door DWDD-boekenpanel tot boek van de maand gekozen, is cliënt E. Busken een 'grumpy old man on speed' in het verzorgingshuis waarin hij is opgenomen. Hij is daar echter niet enkel een 'knorrige oude man op snelheid', nee, ondanks dat hij het verdomd om in het verzorgingshuis ook maar een woord te wisselen met wie dan ook, dicht Jeroen Brouwers hem daar een virtuoos taalgebruik toe. De oude en in vele opzichten, lichamelijk en geestelijk versleten E. Busken, speelt vanuit zijn rolstoel als z.g. doofstomme cliënt van verzorgingshuis 'Huize Madeleine' met de Nederlandse taal in een lange innerlijke monoloog. Prachtige zinnen, al hapert het geheugen wel steeds vaker gedurende de dag en komen er steeds meer vraagtekens. De warrige gedachtestroom is soms moeilijk te volgen, maar blijft evengoed boeien. Cliënt E. Busken heb ik a.h.w. in één adem uit gelezen.

...over poëtische assemblages

De Zwolse kunstenaar en postmodernist Pim Trooster (1954), combineert allerlei kunstvormen en creëert zo a.h.w. een nieuwe eclectische beeldtaal. In de expositie 'De Renovatie' in Kasteel het Nijenhuis hebben we nieuw en oud werk van hem gezien, waarin hij o.m. reageert op de collectie van de Fundatie. Bijzonder, hij heeft daartoe in elke kamer van het kasteel één of meerdere werken toegevoegd aan de opstelling, variërend van tekeningen, beelden (poppen), schilderijen, geluidswerken, foto’s, fotokopieën en een videowand.

...hemeltergende architectuur

De in 1944 in min of meer Spaanse stijl gebouwde 'Church By The Sea' in Tampa Bay, Florida, blijkt een toeristische trekpleister te zijn. Het heeft namelijk een toren die er volgens velen uitziet als een kwaaie kip. Maar hoewel ogen, snavel en vleugels van de vogel duidelijk worden gesuggereerd, berust de gelijkenis volgens Bartjens toch op puur toeval. Zou kunnen, maar lijkt mij sterk.
Volgens de Spaanse architect Santiago Calatrava (Valencia, 1951) kan architectuur, techniek en industriële vormgeving een bijdrage leveren aan de kunst. Ontwerpen van zijn hand als bijvoorbeeld het station van Luik-Guillemins en het Olympische Stadion van Athene doen dat inderdaad.
Wie de architect is van de 'Church By The Sea' weet ik niet, maar voor mij levert het kinderachtige ontwerp geen bijdrage aan de kunst. 'Faces in things', toeval of niet, is architectuur van een hemeltergend niveau!

een omweg naar het Nijenhuis

Er zijn vele wegen die naar Rome leiden, zo ook naar 'Kasteel Het Nijenhuis' in Heino/Wijhe. Daarom gingen we deze keer vanuit Harderwijk eens niet over Zwolle, maar via Wezep, Wapenveld en Wijhe naar ons doel. Voor mij van oudsher een route langs allerlei min of meer bekende punten, zoals daar zijn:

de 'Filipsberg'
De Filipsberg is met 50 meter boven N.A.P. het hoogste punt in de stuwwal tussen Wezep en Wapenveld. Vanaf de top had je vroeger een weids uitzicht in oostelijke richting, waar zich bij helder weer de toren van Wijhe in Overijssel aan de horizon aftekende. Ik zie mijn vader nog zo staan met zijn verrekijkertje. Daar is nu geen sprake meer van, de herbeplanting, op het door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog gekapte stuk bos op de oostelijke helling van de Filipsberg voor de aanleg van een lanceerbaan voor V1-raketten, is al decennia geleden weer tot volwassen hoogte gegroeid.

de Klapperdijk in Wapenveld
Aan de Klapperdijk, in het centrum van Wapenveld, woonden mijn grootouders vroeger op nr. 44. Zowel vanuit de keuken als vanuit de woonkamer had je een mooi uitzicht op de Manenbergerbrug over het Apeldoorns Kanaal en de Ned. Hervormde kerk incl. de pastorie. Tijden veranderen, dat is bekend, niet alles kan blijven zoals het was, gelukkig maar. Maar hier zijn ze wel even met de botte bijl bezig geweest. Een appartementencomplex die qua schaalgrootte van een totaal andere orde is dan de rest van de bebouwingen aan de Klapperdijk, hebben ze ook nog eens op minimale afstand van de zijgevel van nr. 44 gebouwd. Geen uitzicht en zon meer, waar hebben we nog een welstandscommissie voor?

de 'Evergunne of Evergeune'
Vanaf de Klapperdijk kom je via de Kerkstraat en de Werverweg bij de Evergunne uit. De beek waarin ik ooit zwemmen heb geleerd, stroomde vroeger door en langs weilanden naar de Zwarte Kolk. Nu is er tot aan bijna het Kloosterbos een hele woonwijk aan haar oever ontstaan, en ze zijn er nog lang niet klaar mee. Weidevogels zijn hier allang niet meer te bekennen, hoewel dat niet alleen aan de woningbouw te danken is.

de Werverdijk, Marledijk en IJsseldijk
Vanaf de Werverweg draai je de Werverdijk op, die een eind verderop resp. Marledijk en IJsseldijk heet, en bevind je je gelijk in het decor waar o.m. kunstschilder Jan Voerman (1857-1941) zijn inspiratie vandaan haalde, het aloude IJssellandschap. Niets veranderd, nog net als vroeger. Of toch niet? Want even voorbij gemaal Pouwel Bakhuis, waar ik vroeger met een vriendje tijdens schoolvakanties vaak zat te vissen, hebben ze nieuwe stukken dijk aangebracht met daarin verwerkt, de van beweegbare kleppen voorziene in- en uitlaten van de z.g. hoogwatergeul, die bij waterstanden boven 5,65 meter N.A.P. worden opengezet. Een mini-stormvloedkering, een stuk techniek die het aloude IJssellandschap ter plekke toch wel een heel ander aanzien geeft.

Wijhese Veer
Op de afslag Veerweg aan de IJsseldijk, zagen we op de IJssel de veerpont al aankomen, met op de achtergrond de toren van Wijhe. De toren die we dus vroeger vanaf de Filipsberg al konden zien. Het was vrij druk, maar we konden nog mee. Ik sta er altijd weer van te kijken hoeveel auto's op zo'n pontje passen. Hoewel ik bijgeval ook vaak aan het 'Veerpont' lied van Drs. P. moet denken. We moesten voor de oversteek even wachten tot een groot binnenvaartschip voorbij was, maar daarna stonden we met enkele minuten aan de overkant. Heen en weer, 200 keer per dag las ik, je zal toch schipper op zo'n pontje zijn.

'Kasteel Het Nijenhuis' in Heino/Wijhe
Eenmaal aan de overkant reden we over de Dijkstraatweg een eind in noordelijke richting tot aan de afslag Bremmelerstraat aan de rechterzijde, waarna we vervolgens via de Duisterendijk, Wechterholt en 't Nijenhuis mooi rond lunchtijd ons eigenlijke doel bereikten.
We begonnen na de lunch met een wandeling door de ons zeer bekende, maar altijd weer mooie beeldentuin. Daarna hebben we in het kasteel werk bekeken van Augustinus en Mattheus Terwesten, Jan Lievens, Isaac Israels, Jan Baptist Weenix, Bernardo Strozzi, Jan Fabre, Paul Citroen en Jan Cremer. Maar ook werk van de Zwolse kunstenaar en postmodernist Pim Trooster (1954), die met grote vrijheid allerlei kunstvormen combineert en zo a.h.w. een heel nieuwe eclectische beeldtaal creëert.
Tenslotte hebben we de tentoonstelling Relics of the Cold War van Martin Roemers (1962) nog bekeken. Hij fotografeerde tussen 1998 en 2009 de in verval geraakte fysieke resten van de Koude Oorlog, vanuit de gedachte dat die grimmige periode voorgoed geschiedenis zou zijn, maar dat is nog maar de vraag. De foto serie krijgt een enigszins benauwende actualiteit, nu de oude tegenstellingen min of meer lijken te herleven.

Thorbeckegracht Zwolle
Op de terugweg naar huis, met een pitstop in Zwolle, hebben we aan het eind van de middag in de tuin bij onze dochter op de Thorbeckegracht, nog een heel poosje lekker in het zonnetje en een koel biertje zitten ouwenelen.

Pluktuin en 'Pasta con le fave'

'Pasta con le fave'

'Pasta con le fave', in het Nederlands 'Pasta met tuinboontjes', dat leek mij wel wat. Eens een keer wat anders dan vroeger, toen we de enkel gedopte tuinboontjes volgens mij vaak met ui, spekblokjes, boter, bloem en melk met wat peper, zout en bonenkruid kregen voorgeschoteld, al vond ik dat ook best lekker.

Misschien kijk ik nooit goed, maar in de supermarkt zie ik praktisch nooit verse tuinbonen liggen. Daarvoor moest ik naar een pluktuin in de buurt. Na een halfuurtje plukken had ik mijn mandje vol, circa 3,3 kg verse tuinbonen. Thuis gekomen gelijk begonnen met de peulvruchten van hun met dons gevoerde jasjes te ontdoen, waarna de oogst tot circa 1 kg geslonken was. Even blancheren en toen het tweede jasje eraf, want dat was nodig volgens het recept. In het zonnetje overigens een haast meditatief klusje waar volgens mij geen yoga tegenop kan. Van de circa 1 kg enkel gedopte boontjes bleef na de tweede behandeling nog circa 0,5 kg over, amper 15% van mijn geplukte oogst die morgen, maar wel precies genoeg voor twee personen.

'Pasta con le fave' voor twee personen dus. Ik moest, nu ik alle ingrediënten bijeen had, er maar eens aan beginnen. Behalve de dubbel gedopte tuinboontjes had ik rode ui, sjalotjes, knoflook, kookroom, spaghetti, peper, Parmezaanse kaas, olijfolie, pesto en verse basilicum op het aanrecht staan, en ergens in de hoek nog een beetje zeezout. Na een half uurtje koken, hakken, versnipperen en roeren was de 'Pasta con le fave' bijna klaar. Als laatst nog een handjevol geraspte parmezaan en vers gescheurde blaadjes basilicum er doorheen en opscheppen maar. Lekker, maar in verhouding met de tijd die ik er aan besteed heb, had ik 'heel lekker' verwacht, en dat kon ik echt niet zeggen. Volgende keer toch maar een ander tuinbonenrecept proberen.

'Vermoorde Kunst' doet leven

Gerookte makrelen, een boeren familie op de Veluwe, een gezicht op het meer van Genève, het Kurhaus in Scheveningen, een zelfportret van de kunstenaar. Zomaar een greep uit de tentoongestelde schilderijen van joodse kunstenaars in de expositie 'Vermoorde Kunst' in het Noord Veluws Museum in Nunspeet en Museum Sjoel in Elburg.
Het zijn geen afspiegelingen van een bepaalde kunststroming, het gaat bij wijze van spreken van realisme en impressionisme tot expressionistisch modernisme. En ze gaan ook zelden of nooit over joodse thema's. Het enige wat de kunstenaars in deze tentoonstelling gemeen hebben, is dat ze kunstenaar en joods waren, en dat ze in de 2e wereldoorlog zijn vermoord in Auschwitz, Theresienstadt, Bergen-Belsen, Sobibor, of onderweg naar één van deze bestemmingen.
De tentoonstelling, die gemaakt is in het kader van de herdenking van 75 jaar vrijheid, laat werk van in totaal 26 kunstenaars zien, 24 in Nunspeet en 2 in Elburg. Een indrukwekkende expositie waar we stil van werden!

een mooi & innovatief project

Een jaar of zes geleden al hebben de bestuurders van de Afsluitdijk opdracht gegeven voor de realisatie van de z.g. vismigratierivier, zie o.a. mijn stukje 'rivier in Afsluitdijk' van 10 december 2014. Inmiddels zijn ze nabij de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand met de aanleg van dit prachtige en innovatieve project begonnen. De oplevering zal naar verwachting in 2023 plaats vinden.
De Vismigratierivier gaat de Waddenzee en het IJsselmeer weer 24/7 met elkaar verbinden. Door een 'open' verbinding tussen de zoute Waddenzee en het zoete IJsselmeer kunnen verschillende soorten trekvissen hun paai- en leefgebieden weer bereiken. De Vismigratierivier is dan ook niet zomaar een 'gat' in de dijk. De vijf belangrijkste kenmerken, aldus een update onlangs van de Waddenvereniging zijn:

1. Lengte
De Vismigratierivier heeft een lengte van ongeveer drie kilometer. Door deze lengte kunnen vissen geleidelijk wennen aan de overgang van zout naar zoet water en bootst daarmee de natuurlijke situatie het beste na. Dit gebeurt zonder dat er zout water uit de Waddenzee het IJsselmeer instroomt.

2. Vorm
Mede door het slingerende karakter van de Vismigratierivier ontstaat er een verschil in stroomsnelheden. Door het verschil in stroomsnelheden krijgen ook zwakke zwemmers de kans om van de Waddenzee naar het IJsselmeer te trekken. Niet alle vissen zijn sterk genoeg om tegen de stroming op te kunnen zwemmen. Deze vissen kunnen zich laten meevoeren met de vloedstroom. Ook is er voldoende ruimte voor de vissen om te kunnen schuilen, eten en rusten.

3. Getijdenwerking
De Vismigratierivier is zoals eerder gezegd niet zomaar een ‘gat’ in de dijk. Dankzij het specifieke ontwerp krijgt het water de ruimte om natuurlijk in en uit de rivier te stromen. Dit geeft ook getijdenmigranten (dit zijn vissen die afhankelijk zijn het getij om te migreren) de kans om de Afsluitdijk te passeren.

4. Lokstroom
Via de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand wordt zoet water uit het IJsselmeer op de Waddenzee gespuid. Dat spuien gebeurt bij eb, dan staat het water in de Waddenzee lager dan in het IJsselmeer. Vissen ‘ruiken’ dit zoete water van grote afstand en komen er op af. De zoete lokstroom ‘lokt’ de vis naar de spuikom. De ingang van de Vismigratierivier sluit aan op deze spuikom.

5. Locatie
Daarnaast sluit de Vismigratierivier aan op de grote geulen in Waddenzee die uitkomen bij Kornwerderzand.

Kan mij nu al verheugen om straks een bezoek te brengen aan de Vismigratierivier. Het is straks zelfs mogelijk om langs het water te wandelen dwars door de Afsluitdijk. Daarnaast wordt een Beleefcentrum ingericht met informatie over de vele verhalen van de Afsluitdijk, waaronder de vismigratie.

licht, lucht & kleur in zomertijd

De in totaal 16 kunstenaars hebben met hun voorstellingen van 'Zomerse Streken' aardig wat licht, lucht en kleur in het Stadsmuseum van Harderwijk weten te brengen. Kleurrijke boeketten, ja zelfs hele velden met bloemen, zover het oog reikte. Idyllische landschappen, spelende kinderen op het strand, grazende koeien onder mooie wolkenluchten en nog veel meer. Volgens mij had kunstschilder Marius van Dokkum de lachers op zijn hand met zijn humoristische tafereeltjes van een burenruzie over de schutting en een racend omaatje op een e-bike, en terecht, prachtig. Alle voorstellingen zijn figuratief en herkenbaar, maar in diverse technieken in een eigen stijl gemaakt. Van verfijnd en precies tot los en impressionistisch, en van pointillistisch tot geabstraheerd. 'Zomerse Streken', een kleurrijke en gevarieerde visie op de zomertijd!

fashion & bacchus, een keuze

Onlangs heb ik een blik geworpen in de grootste modewinkel van Nederland. Verschrikkelijk, ik zag door het bos de bomen niet meer. Maar min of meer bij toeval ontdekte ik toch nog een broekje dat mij paste, waarna het biertje mij op het buitenterras, want dat hadden ze daar godzijdank ook, mij heerlijk smaakte!