Avondmuziek

Via een bezoek zaterdagmiddag aan het Joods Historisch Museum in Amsterdam, naar een z.g. Avondmuziekuitvoering van het Sint-Maartenprojectkoor en het jongenskoor Rivierenland/Rijnmond, met medewerking van RBO Sinfonia en het hoofdorgel, 's avonds in de prachtige 15e eeuwse Sint-Maartenskerk in Zaltbommel.

Het gebouw, hoek Daniel Meyerplein/Nieuwe Amstelstraat, waarin het Joods Historisch Museum is gevestigd bestaat in feite uit een samenvoeging van 4 voormalige synagogen t.w. De Grote Synagoge (1671) de Obbene Sjoel (1685) de Dritt Sjoel (1700) en de Nieuwe Synagoge (1752). Een vaste tentoonstelling over Religie en Geschiedenis van de joden in Nederland vanaf 1600 tot heden, geeft een goed beeld van de joodse samenleving hier. Er is een Kindermuseum in het gebouw gehuisvest, waarin de bezoekers o.a. kunnen ervaren wat belangrijk is in de joodse traditie. Er is een Prentenkabinet en er zijn diverse wisseltentoonstellingen. Momenteel o.a. fotowerk van Robert Capa (1913-1954) en Eva Besnyö (1910-2003) twee grote fotografische vernieuwers in de 20e eeuw en beiden van Hongaars-joodse afkomst.

Robert Capa was de grondlegger van de moderne fotojournalistiek. Beelden vastgelegd tijdens gevechtsacties aan de frontlinies van de brandhaarden in de wereld van de 20e eeuw. Fascinerende foto's van o.a. de Spaanse Burgeroorlog en de 2e Wereldoorlog. Maar ook had hij als geen ander oog voor de verwoestende invloed van oorlog op het leven van de gewone burgers, hij zag zijn fotografie vooral als wapen tegen onrecht en onderdrukking. In 1954 is hij op nauwelijks 41 jarige leeftijd tijdens zijn werk door een landmijn om het leven gekomen in Thai-Binh (Indochina)

Eva Besnyö (1910-2003) is vanwege de opkomst van de Nazi's in Duitsland in 1932 in Nederland komen wonen, waar ze tot haar dood toe is gebleven. Ze stierf op 93-jarige leeftijd in het Rosa Spier Huis in Laren.
Eva Besnyö was één van de grootste fotograven van Nederland. Ze heeft veel betekent in de portretfotografie, maar ook architectuur had haar belangstelling. Vrouwenportretten uit de jaren dertig, foto's van de wederopbouw van Nederland en een reeks portretten uit de jaren veertig en vijftig van bekende kunstenaars, schrijvers en acteurs.

Toen we het allemaal gezien hadden, zijn we in de auto gestapt en naar Zaltbommel gereden. Op naar de Avondmuziek! Een uurtje later zaten we onder het genot van een borreltje en een bitterballetje in cafe "De Verdraagzaamheid" aan de Waalkade, naar het scheepvaartverkeer op de Waal en naar de prachtige brug te staren. Ondertussen staat het 4 meter hoge beeld van een jongen in zwembroek (kunstenaar Marcel Smink) in de uiterwaarden ijzerenheinig de maximale hoogte van het water aan te geven, voordat de Bommelaren natte voeten krijgen. In het 't Stadshuis, een brasserie aan de Waterstraat, zijn we vervolgens nog een tijdje verder gegaan met het versterken van de inwendige mens.

Rond kwart voor acht zaten we dan eindelijk op onze bankjes in de prachtige, maar nogal kille Sint-Maartenskerk met een dikke jas aan te wachten op de dingen die gingen komen. Vanwaar ik zat had ik een mooi zicht op het monumentale orgel. De geschiedenis van dit orgel is een verhaal apart, te lang voor dit bestek. Het is een Wolfferts-Heyneman orgel (de namen van de twee orgelbouwers die er in de 18e eeuw aan hebben gewerkt) en één van de belangrijkste orgels in Nederland uit de tijd van J.S. Bach.

Om acht uur zette het koor in met "Nun bitten wir den Heilige Geist" een lied van M. Praetorius (1610) Vervolgens zette het koperkwartet in met een stuk van M.v. Hessen uit 1612. Volgens mij hadden de blazers van het koorbegeleidingsorkest RBO Sinfonia ook een beetje last van de kou, want het klonk af en toe een beetje dunnig. In ieder geval gingen ze toen ze uitgeblazen waren met het stuk, snel naar een verwarmde ruimte elders in de kerk, om het koper voor het volgende stuk weer enigszins op temperatuur te krijgen.
Het in oktober 2006 opgerichte jongenskoor Rivierenland/Rijnmond zong daarna "O breath of God" en "The Lord's my Shepperd" beide van M. Archer (1952). Ze deden het goed vond ik in die koude kerk, waarop ze duidelijk niet waren gekleed.

En toen kregen we het grote orgel te horen, wat een prachtige tonen in die kolossale ruimte, bijzonder indrukwekkend! Organist Arno van Wijk speelde stukken van J. Pachelbel (1653-17060 en van D. Buxtehude (1637-1707) Er werd nog veel gezongen door het koor die avond. De avond werd afgesloten met het "O Jesu Christ, meins Lebens Licht" BWV 118 van J.S. Bach.

Het was een mooie avond daar in Zaltbommel, maar ik was tijdens de rit in de auto terug naar huis, toch ook wel weer heel blij met de keuze van Ruud Hermans prachtige country-pop op Radio2, een wel heel ander genre Avondmuziek.