Laurenskwartier

Na het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 en de grote brand die er op volgde, was er van de binnenstad weinig meer over. Van het Laurenskwartier, het gebied rond de Meent, Hoogstraat, Pannekoekstraat, Delftsevaart en het Grotekerkplein, restte slechts nog een rokende puinhoop. De Laurenskerk was zo zwaar beschadigd dat in eerste instantie werd besloten om de restanten ook maar op te ruimen. Toen in 1952 besloten werd om de uit 1525 daterende kerk alsnog te restaureren, heeft dat tot 1968 geduurd. De Rotterdamse architect Herman Kraayvanger (1903-1981) schreef in 1946 Hoe zal Rotterdam bouwen? Hij heeft tijdens de wederopbouw van de Rotterdamse binnenstad bij aardig wat bouwprojecten een forse vinger in de pap gehad. Maar goed dat is geschiedenis. Het huidige Rotterdam zou hij 33 jaar na zijn dood waarschijnlijk slechts met moeite herkennen, want er wordt behoorlijk spectaculair gebouwd!

Neem de nieuwe Markthal in het bruisende Laurenskwartier, het Soho van Rotterdam wordt het al genoemd. Een karaktervolle wijk, een echte hotspot met veel bijzondere winkels, boetieks, hippe cocktailbars, gezellige koffietentjes met in het hart de Laurenskerk en nu dus ook die prachtige Markthal. In het ontwerp van het Rotterdamse architectenbureau MVRDV komt alles samen: wonen, werken, winkelen, uit eten, flaneren en parkeren. Riante aaneen geschakelde appartementen met eigen buitenruimten en veel lichtinval, vormen samen een boog die de dagelijkse vers-markt overkoepelt.
Prachtig zijn de kleurrijke afbeeldingen van fruit, bloemen, vissen, brood en nog veel meer op de panelen, tegen de binnenkant van de enorme koepel. Deze aluminium panelen van ongeveer 1,5 bij 1,5 meter per stuk, zitten vol met nauwelijks zichtbare gaatjes, waarachter een isolatielaag is aangebracht. De perfecte geluidsabsorptie die zo wordt verkregen, staat borg voor een goede akoestiek in de hal. De gedrukte afbeeldingen op de panelen, naar een ontwerp van beeldend kunstenaar Arno Coenen (Deventer, 1972), gaan er niet zomaar af. Ze zijn geprint met een hoge-drukprocédé, waardoor je een harde en glansrijke coating krijgt. Het idee achter het ontwerp van Arno Coenen is, dat de zon de bron van alle leven is, en dat al die producten uit die bron van alle leven naar beneden komen dwarrelen, waar ze regelrecht in de kraampjes terecht komen en te koop worden aangeboden.

De Markthal in Rotterdam is qua typologie, vorm, volume en constructie spraakmakend. En dat geldt helemaal voor de twee glazen kopgevels van elk 43 m breed en 35 meter hoog. De glaspanelen in een raster van ongeveer 1,5 bij 1,5 meter zijn op een spectaculaire manier bevestigd aan een fragiel ogend netwerk van horizontale en verticale voorgespannen kabels in een dito raster. Prachtige transparante detaillering. Het lijkt in eerste instantie of er in de twee kopgevels geen constructieve delen zijn aangebracht, mooi en knap gedaan. Je moet je alleen al de enorme windbelasting die kan optreden maar eens proberen voor te stellen. Het is natuurlijk allemaal uitgerekend, maar toch. Beide 35 x 43 meter grote glasgevels hangen enkel aan het fragiel ogende netwerk van verticale en horizontale voorspankabels, die de windbelasting over moeten brengen naar stalen nestkasten, verankerd en ingestort in de betonnen randconstructie. De kabels zijn voorgespannen op 250 tot 300 kN per kabel. Ze zijn 50 kN hoger voorgespannen dan uiteindelijk nodig, om onder andere de kruip van het beton gedurende de eerste jaren te compenseren. Tenslotte kunnen de glaspanelen zich individueel ook nog aan de totale vervorming aanpassen, doordat de siliconenaden tussen de glaspanelen a.h.w. scharnieren en de glaspanelen zelf ook nog kunnen doorbuigen en/of torderen.

Maar laat ik ophouden met technisch gebabbel, het gaat uiteindelijk primair om wat een bouwwerk gevoelsmatig met je doet, hoe je het emotioneel beleeft zal ik maar zeggen. In dat opzicht kan ik alleen maar zeggen dat de nieuwe Markthal bij mij respect afdwingt, het heeft voor mij een wow-gehalte van niveau. Toen we alles goed bekeken hadden, zijn we door het Laurenskwartier naar Station Rotterdam Centraal gewandeld. Het verbouwde en uitgebreide station dat j.l. 13 maart geopend is, ligt even buiten de grenzen van het Laurenskwartier, maar niet ver. Het ontwerp van architectenbureau Benthem Crouwel mag er ook zijn. We zijn er door gelopen en hebben ook daar onze ogen weer goed de kost gegeven. Alvorens de parkeergarage onder de Markthal weer op te zoeken, hebben we bij 'Konak Döner Kebab', een Turks eettentje aan de andere kant van het station, eerst maar eens even een rustpauze ingelast.