muziek en de massa

Zo'n loveparade waar een enkele disjockey meer dan honderdduizenden mensen in extase weet te brengen zal ik nooit bezoeken. Dat vind ik helemaal niks, behalve de vreselijke (disjockey)muziek ben ik ook huiverig voor de grote mensenmassa. En dat niet alleen sinds het drama afgelopen weekend in Duisburg. Zelf heb ik tijdens de Uitmarkt in Amsterdam ook wel eens knap klem gezeten op de Amstel bij Carré, de één wilde naar buiten, de ander naar binnen, maar gelukkig brak er geen paniek uit. En ook tijdens de grote demonstraties tegen kruisraketten en neutronenbommen begin jaren tachtig, voelde ik mij na enige tijd een gevangene in een massa, die zich massief en stroperig door Amsterdam bewoog. Je kon geen kant op, met de grootst mogelijke moeite wisten we ons uit het episch centrum van de hoge druk te worstelen. Voor mij geen mensenmassa's!

Aan de andere kant, en dat is het dubbele, kwam en kom ik op concerten, waarbij ik met het massale nauwelijks of geen moeite heb. Om maar wat te noemen, U2 in het Feyenoord Stadion, de Rolling Stones in een overvol Amsterdam Arena, idem in het Goffertpark in Nijmegen, diverse blues- en countryconcerten in Paradiso, Bob Dylan in Heineken Music Hall. En eind jaren zeventig, begin jaren tachtig ben ik een aantal keren naar gedenkwaardige concerten van Frank Zappa geweest in Ahoy. Geweldige happenings waren dat, het concert van voorjaar 1980 staat me nog aardig voor de geest. Onderanderen bij het nummer 'Easy Meat' (zie onderstaande opname in New York City uit 1981) gingen we massaal uit ons dak. Vreemd!?



Frank Zappa (1940-1993), de Leonard Bernstein van de popmuziek. Alhoewel popmuziek? Zappa hoorde nergens bij maar was overal! Moeilijk te zeggen met wie hij in één adem genoemd werd en wordt. Is het met Jimi Hendrix, John Lennon, Janis Joplin? Of is het met Igor Stravinsky, Lenny Bruce, Edgard Varêse, John Cage of Herbert von Karajan? Hij beschouwde zichzelf min of meer als een architect die noten als bouwstenen gebruikte. In 'The Real Frank Zappa Book' zijn autobiografie, schreef hij dat het ordeningsproces, wat componeren toch is, veel weg heeft van architectuur. Zijn sleutelbegrip was 'conceptual continuity', het uitgangspunt dat al zijn uitspraken en composities een achterliggende samenhang vertonen. Alles kwam in zijn kraam te pas, hij putte uit zowel melige jaren vijftig doowop en big band-jazz als uit Ravel, Boulez, Ives, Messiaen, Stockhausen, Strawinsky, Varese, Webern en computermuziek.

Op 4 december 1993, hij was nog net geen 53 jaar oud, is hij overleden aan de gevolgen van prostaatkanker. Ik wist destijds wel dat hij ziek was, maar dat het al zo erg was niet. Het moment dat ik van zijn overlijden over de radio hoorde staat me nog goed bij. Onthutst, ik kon het haast niet geloven, zo'n jonge muzikale en energieke duizendpoot dood, hoe was het mogelijk.