woensdag, november 01, 2017

Herfstweekje in de Westhoek



Altijd maar de Ardennen of de Eiffel, laten we eens een keer naar zee gaan. Zo gezegd, zo gedaan, daarom zaten we deze keer met de hele familie een weekje in Sunparks Oostduinkerke aan Zee. Al sinds de jaren 70 van de vorige eeuw gaan we om de twee jaar gezamenlijk op herfstvakantie naar een locatie die bij toerbeurten door één van ons, deze keer door ondergetekende, is georganiseerd. Een klus die met het stijgen van het aantal deelnemers steeds meer, en vooral ook tijdige inzet vergt. Het in 1977 met 2 cottages voor totaal 16 personen in Gemünd begonnen evenement, is uitgegroeid tot 13 cottages voor totaal 48 personen nu, en uiteraard zo dicht mogelijk bij elkaar. Hoewel zo'n familievakantie natuurlijk in het kader van de ontmoeting staat, laten we elkaar in ons doen en laten vooral ook vrij, we kijken er allemaal steeds weer met plezier naar uit. Ofschoon deze keer mijn oudste dochter in een lichte opwelling van rebellie voorstelde de volgende keer het weekje met z'n allen te reduceren tot een weekendje in een heel mooi kasteel. Algehele opwinding, die vlieger ging niet op, over twee jaar gaan we ijs en weder dienende ook weer gewoon een hele week, basta! Als gezegd, behalve dat iedereen in meer of mindere mate z'n eigen gang ging, werd er natuurlijk ook veel geouwehoerd over van alles en nog wat, vaak met een glaasje op tot diep in de nacht. Er werden spelletjes gedaan, er werd gewandeld en gefietst en er werden allerlei culturele bezienswaardigheden in stad en land onder de loep genomen. Eén van de hoogtepunten is vaak ook een gezamenlijke maaltijd, zo ook deze keer weer. Buiten, op een lange rij aaneen geschoven tafels, vormden de culinaire hoogstandjes die iedereen had klaargemaakt, een lopend buffet dat een sterrenrestaurant niet zou misstaan. Kortom, het was een heerlijke en gezellige apotheose in een mooi herfstweekje in de Vlaamse Westhoek!


De IJzertoren en de dodengang in Diksmuide.
Onderweg naar de IJzertoren en de Dodengang in Diksmuide, twee monumenten in het vlakke Vlaamse land uit de 1e wereldoorlog, moest ik sterk denken aan het schuldige landschap van Armando. Een thema dat door hem veelvuldig is uitgewerkt, hele reeksen schilderijen en tekeningen die hij 'Schuldig landschap' noemde heeft hij sinds de jaren 70 gemaakt.
Een schuldig landschap noemde hij een landschap dat heeft zien gebeuren, want in landschappen, in de schone natuur, vinden vaak de afgrijselijkste opvoeringen plaats. Veldslagen, sluipmoorden, man tegen man, aanleg en onderhoud van kampementen, barakken en plekken ter kwelling van weerloze schepsels. Voornoemd landschap heeft zich daar nooit iets van aangetrokken, is zelfs zo schaamteloos geweest om gewoon door te groeien, het is een schande, ik raak er nooit over uitgesproken. De confrontatie natuur-cultuur is een onbarmhartig gebeuren, dat gaat met pijn gepaard, geloof dat maar. Ja ja, ik weet wel, het is zinloos om de natuur schuldig te noemen, maar kunst is ook zinloos, daarom is kunst zo onontbeerlijk. En gewetenloos, Sinngebung des Sinnlosen, schuldig landschap dus. Jammer dat het je ontgaan is. (Uit: Schoonheid is niet pluis, verzameld proza, Amsterdam, 2003)


De grootste Britse militaire begraafplaats op het vasteland.
Op 31 juli 1917 was het honderd jaar geleden dat de slag om Passendale begon, een slag die precies honderd dagen heeft geduurd. Ik las dat ze de gebeurtenis afgelopen zomer in aanwezigheid van leden van het Britse en Belgische koningshuis hebben herdacht. Een enorme hoeveelheid in de grond gestoken rode hartjes met allerlei opschriften deed hier nog aan denken. Tyne Cot Cemetery is de grootste begraafplaats van de 1e Wereldoorlog in de Westhoek, er liggen 11957 gesneuvelden begraven waarvan er 8369 niet konden worden geïdentificeerd. En op Tyne Cot Memorial, het half cirkelvormige monument voor de vermisten staan nog eens 34.959 namen.
Er hebben zich in die zinloze loopgravenoorlog onvoorstelbare taferelen afgespeeld. Vele duizenden soldaten, tot het einde toe ploeterend en zwoegend in hun loopgraven. Waarom en waarvoor zijn ze eigenlijk gesneuveld? De absurditeit van al die naamloze soldaten die op deze ereplaats begraven liggen versus de niet-naamlozen die hier als vermist staan vermeld op een mooie monumentale muur. Ik probeer me voor te stellen hoe het er hier honderd jaar geleden moet hebben uitgezien. Een stinkend en totaal verwoest landschap, zover het oog reikt. In de verte zie je nu Ieper liggen, maar dat was destijds met de grond gelijk gemaakt, evenals het tot puin geschoten dorp Passendale.


Musée Dunkerque 1940, Duinkerken.
Maar niet alleen de 1e wereldoorlog kwam in ons herfstweekje in deze beladen regio aanbod. In het Franse Musée Dunkerque 1940, gevestigd in de in 1874 gebouwde kazematten ter versterking van de kustverdediging, kregen we ook een inkijkje hoe het hier in het begin van de 2e wereldoorlog aan toe is gegaan. In het voorjaar van 1940 bevond zich een ruim tweehonderdduizend man sterk Brits expeditieleger op het Europese vasteland. Dit leger moest de bondgenoten Frankrijk en België te hulp kunnen schieten zodra dat nodig was. Toen de Duitsers in mei 1940 Frankrijk en België binnenvielen, was die hulp zeer welkom. De Britten boden tegenstand, maar vanwege de snelle opmars van de nazi’s werd men toch teruggedrongen. Vanuit Duits perspectief was Fall Gelb, de codenaam voor de aanval op Frankrijk, een groot succes. Franse grensposities werden in sneltreinvaart onder de voet gelopen en het Britse expeditieleger werd bij Duinkerken, de enige overgebleven geallieerde haven, omsingeld. Dat het Britse leger, samen met een Franse troepenmacht, wist te ontsnappen, was mede te danken aan het veelbesproken Halt-Befehl van Adolf Hitler. Het museum vertelt het ongelooflijke verhaal van de veldslag en de evacuatie van meer dan 330.000 geallieerde soldaten uit de 'hel van Duinkerke', in mei-juni 1940.


Belgische toestanden aan de kust.
Vanaf zee was me al vaker opgevallen hoe anders de Belgische kust is dan de onze. Blijft de bebouwing, en zeker hoogbouw, langs de Nederlandse kust nog beperkt tot een aantal kustplaatsen, hier is het enkel hoogbouw wat je ziet, kilometers hoogbouw die slechts hier en daar wordt onderbroken omdat er toevallig een straat of een haven is. Als je op het strand van Nieuwpoort of Oost Duinkerke loopt en naar de boulevard kijkt, kijk je tegen een massieve hoogbouwwand aan. Zielloze aaneengeregen blokkendozen, appartementen met ramen als holle ogen van waaruit niemand kijkt omdat er praktisch niet wordt gewoond. Een goede reden om tijdens de lange strandwandeling vooral richting zee te kijken, en dat was dan wel weer mooi en rustgevend. Na de wandeling kwam iedereen op de boulevard van Nieuwpoort bijeen in café Dijk 69, waar de kleine Charlotte, met 9 maanden de jongste telg in het gezelschap, en oma Janny, Joke en ondergetekende reeds kwartier hadden gemaakt, voor een hapje en een drankje. 't Was gezellig, je zou er zo uren kunnen blijven zitten pimpelen, maar er stond vandaag nog meer te doen. Op naar de gezamenlijke maaltijd vanavond, en daarvoor moesten we nog wel het één en ander inkopen en klaarmaken. Afrekenen dus en weg wezen, en zo liepen we even later in Nieuwpoort in de Lidl ons boodschappenlijstje af te werken.


Aan de gezamenlijke maaltijd.
Onze cottages lagen t.o.v. elkaar dusdanig gesitueerd, dat het voor ons hele gezelschap a.h.w. een mooi besloten binnenterreintje vormde. En middels een stuk of 7 aan elkaar geschoven buitentafels hadden we een lange tafel gecreëerd die bij een koninklijk galadiner niet zou misstaan. Hoewel het weer gelukkig meewerkte, het was en bleef droog, had het van mij wel iets warmer mogen zijn. Maar ja, je kan uiteraard niet altijd alles hebben. Een mooie lange tafel met allemaal culinaire hoogstandjes, wijn, bier, koffie, fris en last but not least, vrolijke mensen om je heen moet toch voldoende zijn, en dat was het natuurlijk ook. In een rustige, af en toe licht euforische sfeer wisselden moppen en geanimeerde gesprekken zich links en rechts af, voor een handjevol diehards zelfs tot in de kleine uurtjes. Gezelligheid kent geen tijd, is het spreekwoord, en zo is het. Het was achteraf nog wel een aardige toer om alle borden, glazen, vorken, lepels en messen weer in de juiste cottage-hoeveelheden bij elkaar te krijgen, maar ook dat is uiteindelijk gelukt. Hoewel er de andere morgen evengoed toch nog het één en ander viel op te ruimen. Als laatste werden alle tafels weer op locatie gezet door een paar sterke kerels. En toen zag ons binnenterreintje er weer uit alsof er niets was gebeurd. Als gezegd, het was een heerlijk en gezellig hoogtepuntje in een mooi herfstweekje!


In het Flanders Fields Museum in Ieper.
Aan de confrontatie met het oorlogsverleden in West-Vlaanderen valt niet te ontkomen. Overal monumenten en tentoonstellingen die je over de gevechten die hier in het verleden hebben plaats gevonden vertellen. Eén van de belangrijkste poorten naar de 1e Wereldoorlog in West-Vlaanderen is wel het Flanders Fields Museum in Ieper. Precies een eeuw geleden was de streek rond deze stad het decor van een van de meest verwoestende conflicten uit de geschiedenis. Meer dan waar ook werden we in het Flanders Fields Museum geconfronteert met leven en dood tijdens de 1e wereldoorlog in deze streek. Middels pakkende videoprojecties en unieke geluidsfragmenten werden we a.h.w. onder gedompeld in het leven aan het front. Met een z.g. poppy-armband die we bij de entree gekregen hadden, ontdekten we persoonlijke verhalen van 'de kleine man' uit de strijd. En door in te loggen kwamen we daar in contact met de evenmens in de oorlog van een eeuw geleden, bijzonder maar ook bizar. Op een gegeven moment hadden we het een beetje gehad met die 1e wereldoorlog. Genoeg gezien deze week, het was mooi geweest, het leek verdorie wel of we met een schoolproject bezig waren. Evengoed werkten de opgedane indrukken tijdens de terugtocht nog een behoorlijk na. Wat hebben we tot op de dag van heden toch geboft dat wij nu leven!


Ons eigen mooie binnenterreintje.
Terug in ons aardige stulpje hebben we maar weer eens een flesje open getrokken. De week zit er bijna op, morgenvroeg rond 10 uur moeten we ons kotje hebben verlaten. De enigszins gedateerde huisjes waren op enkele minpuntjes na prima. Geen wifi in de huisjes was vooral voor een aantal jongeren onderen ons even balen. Persoonlijk kon het mij niet zoveel schelen, maar toch was ik het wel met ze eens, het is zo van deze tijd. Mijn persoonlijke minpuntje was een slecht matras, maar door de wijn heb ik evengoed nog aardig geslapen. Na het ontbijt de andere morgen moest er even hard worden gewerkt. Koffers inpakken, kijken onder bedden en banken of er niets achterblijft, auto inladen en sleutels inleveren. Handjes en kusjes delen met iedereen, en klaar waren we, rond halfelf reden we weg. Via Goes in Zeeland, waar we een lunchafspraakje hadden met Marjon en Jos om vervolgens samen in de binnenstad hun nieuwe in aanbouw zijnde huis te bekijken, zijn we naar huis gereden. Einde van een gezellig maar toch vooral ook weer leerzaam herfstweekje in de boeiende Vlaamse Westhoek, of met de woorden van Armando te spreken, in een 'Schuldig landschap'.

Geen opmerkingen: