Kunsthal in A'foort

Gisteren een kijkje genomen in 'Het Eemhuis' in Amersfoort, een multifunctioneel cultureel centrum, dat is ontworpen door Neutelings Riedijk Architects in Rotterdam, hetzelfde bureau dat ook het mediagebouw beeld en geluid in Hilversum ontworpen heeft (zie mijn stukje 'beeld en geluid' van 13 december 2006). Bouwkundig is het gebouw op 20 december 2013 opgeleverd, de officiële opening zal medio juni a.s. plaats vinden. Maar vier belangrijke culturele Amersfoortse instellingen zijn inmiddels in 'Het Eemhuis' gehuisvest t.w. Scholen in de Kunst, Bibliotheek Eemland, Archief Eemland en Kunsthal KAdE. Wij kwamen in de eerste plaats voor 'VENSTERS', de door Marc Mulders (Tilburg, 1958) samengestelde openingstentoonstelling in Kunsthal KAdE.

In deze tentoonstelling toonde hij recent werk van hemzelf, dat hij min of meer in dialoog plaatste met werk van andere kunstenaars. Twee polen stelde hij daarbij aan de orde t.w. de poëzie, het licht en het vergezicht, maar ook de begrenzing en de duisternis. Deze aspecten zag je vertegenwoordigd in de expositie, in zowel zijn eigen werk als in de keuze van het werk van andere kunstenaars als Erik Andriesse (1957-1993), Tessa Chaplin (1991), Wolfgang Laib (1950), Couzijn van Leeuwen (1959)en Bram van Velde (1895-1981) om er maar enkele te noemen. Marc Mulders had voor deze expositie een bepaalde klank en sfeer voor ogen. Van alle andere kunstenaars heeft hij specifiek werk gekozen dat volgens hem in het totaal plaatje paste. In de eerste plaats koos hij de kunstenaar om de schoonheid van zijn of haar werk. In de tweede plaats koos hij dan die werken uit hun oeuvre, die zich goed verhielden met de werken van andere kunstenaars in de door hem beoogde sfeer. Om eerlijk te zijn vond ik het een matige expositie!

Even iets over het gebouw zelf. 'Het Eemhuis' is eigenlijk georganiseerd als een verticale stapeling van de vier aanwezige instellingen, die de continuïteit van het publieke domein dienen te versterken in het gebouw. Op de begane grond loopt het publieke Eemplein a.h.w. door in een overdekte ruimte, die dienst zou kunnen doen als de foyer van het Eemplein. Aan de andere kant vormt het in het gebouw doorlopende Eemplein a.h.w. stapsgewijs de terrasvormige bibliotheek in het gebouw. Ruimtelijk zit 'Het Eemhuis' aardig in elkaar, een aanwinst voor de stad lijkt mij, maar de detaillering van met name het interieur vind ik in meerdere opzichten erg matig. Dat neemt niet weg, dat we ons in 'Het Eemhuis' een paar uurtjes goed hebben weten te vermaken.

terug naar Wezep

Na bijna 7 weken in 'De Kievitsbloem' in Zwolle was het mooi geweest en kon ze naar huis. Afgelopen vrijdag heeft Geke haar opgehaald, en haar weer naar haar eigen vertrouwde appartementje gebracht. Ben je blij ma, vroeg ik haar j.l. zondag, zeker, maar het is wel weer even wennen. In 'De Kievitsbloem' kreeg ik natuurlijk veel meer aandacht. Daar kwam nog wel eens iemand binnenlopen om te vragen of alles goed was. En sommigen bleven dan wel eens een poosje hangen voor een praatje. O ja, echt? Ik heb je daar toch ook wel eens anders horen praten! Ach ja, dat zal wel, maar hoe dan ook, ik ben best blij dat ik weer thuis ben, alleen, ik ben zo moe!

Zo zag ze er ook uit, moe en fragiel. Evengoed kwam ze me wel tegemoet lopen zonder rollator! Die vergat ze steeds zei ze, toen ik daar een opmerking over maakte. Ja ma, daar kan ik me wel iets bij voorstellen, ik weet ook niet hoe ikzelf met zo'n ding zou omgaan in jou situatie, maar wen je in godsnaam aan dat ding in huis consequent te gebruiken. Want als je een keer goed op je heup terecht komt, zijn de rapen pas echt gaar. Zou ze doen, maar vijf minuten later liep ze alweer solo de keuken in! Ik maak me geen illusies, die loopt als ze alleen in huis is consequent zonder rollator!

Veel, zo niet alles is geregeld, mede door de inzet van mijn twee zussen. Een anti-valbeugel aan weerszijde van haar bed, een papagaaibeugel om zich aan op te trekken, maximaal haalbare bijstand bij wassen en huishouden. Wat kan je meer doen voor een kwetsbare, bijna 91 jarige moeder, die zelfstandig wil leven. Weinig denk ik! Ik hoop alleen dat ze wat rustiger wordt en snel aansterkt!

Kunst in Den Bosch

Onlangs in 'het noordbrabants museum' in De Bosch een tentoonstelling gezien van de Britse schilder Francis Bacon (1909-1992) en van de Nederlandse fotokunstenaar Ruud van Empel (1958).

Francis Bacon.

Een schilderij van zijn hand bracht begin dit jaar op een veiling nog ruim vijftig miljoen euro op. Ruim twintig jaar na zijn dood is er nog steeds heel veel belangstelling voor het werk van Francis Bacon, een van de grote kunstenaars uit de 20e eeuw. In het Noordbrabants Museum hebben we een reeks prenten gezien, gemaakt naar Bacons schilderijen.
Volgens Maureen Trappeniers van het Noordbrabants Museum was Bacon in eerste instatie helemaal geen liefhebber van prenten. Hij was een schilder die er van hield met zijn verf te werken en die voor een deel op het toeval vertrouwde. Twee dingen die moeilijk te combineren zijn met het maken van etsen en steendrukken. Maar tijdens Bacons leven was er al zo veel belangstelling voor zijn schilderijen dat Bacons vrienden er op aandrongen dat hij ook prenten naar zijn schilderijen liet maken. Bacon ging overstag. Een drietal etsen maakte hij zelf. Daarna ging hij over op steendrukken die hij door anderen liet maken. Wel keurde hij alle afdrukken en zette er ter goedkeuring zijn handtekening op. De prenten die nu in het Noordbrabants Museum hangen, komen van de Renschdael Foundation. Het is één van de sponsoren van het Noordbrabants Museum die zelf ook een grote kunstcollectie beheert. (info museum)



Ruud van Empel.

Na een zeer succesvolle, wereldwijde tournee is het werk van de uit Breda afkomstige kunstenaar Ruud van Empel nu voor het eerst te zien in een expositie in Brabant. Het Noordbrabants Museum toont dertig prachtige fotowerken, met daarbij vier nieuwe uit 2013 en een immense muurvullende print met Van Empels voorstudies. Elf van de getoonde fotowerken waren nooit eerder in Nederland te zien. Ruud van Empel behoort tot de meest bijzondere kunstenaars van dit moment. Hij maakt opzienbarende digitale fotocollages middels een zelf ontwikkelde techniek. We zien mensen – vaak kinderen - en landschappen in een sfeer van onschuld en kwetsbaarheid. Ook schoonheid en identiteit zijn belangrijke thema’s in zijn werk. De werken van Van Empel lijken foto’s, maar als je goed kijkt voel je dat er meer aan de hand is. Het zijn door hemzelf geconstrueerde wonderlijke werelden, opgebouwd uit honderden losse onderdelen. Eerst maakt Van Empel potloodschetsen van de scene die hij voor ogen heeft, daarna fotografeert hij modellen in zijn atelier. Met al het materiaal ontwerpt hij vervolgens achter de computer, met de grootste zorgvuldigheid, geheel nieuwe voorstellingen. Details van de oorspronkelijke modellen zien we alleen versnipperd terug. (info museum)



Alvorens, na al het moois in het museum, naar huis te rijden, hebben we in de binnentuin van restaurant 'Picasso', een fraai karakteristiek pand in de sfeervolle binnenstad, eerst ook de inwendige mens nog versterkt.

Gein in de Betuwe

Er was weer eens wat nieuws bedacht in de familie. Een soort verjaardagsformule, in plaats van alle verjaardagen af te sjouwen gewoon een paar ontmoetingsdagen per jaar organiseren. Hapje, drankje erbij en klaar is Kees! Alle vliegen in één klap, scheelt een hoop gedoe en energie. Zaterdag, (toevallig) op de verjaardag van schoonzus Will, hebben we in restaurant 'De Betuwe' in Tiel het nieuwe vieren voor het eerst met z'n allen gevierd! Maar niet alleen dat, we hebben het nieuwe vieren na het gevarieerde brunchbuffet ook gelijk maar geëvalueerd. Uitkomst: één ontmoetingsdag per jaar is wel genoeg! We hebben per slot van rekening ook al een georganiseerde zussen- en broersdag, een fietsdag en eens in de twee jaar een herfstvakantieweek. En wat de verjaardagen verder betreft, iedereen doet als gewoonlijk maar wat hij of zij wil! Al die strakke afspraken zijn onnodig en nergens goed voor. De spreuk 'Ze dronken een glas, deden een plas en alles bleef zoals het was' drong zich op! Met dit verschil, dat we er nu een dag extra per jaar bij hebben om te organiseren. Ach, waarom ook niet, uiteindelijk kan je het niet gauw te vaak gezellig hebben met elkaar!

Met een iets kleiner clubje zijn we vervolgens naar het oude pittoreske vestingstadje Buren gereden. Het stadje Buren of Oranjestad is circa zeshonderd jaar oud. De titel Oranjestad is onder anderen ingegeven door het huwelijk, dat hier in 1551 werd gesloten tussen Willem van Oranje en Anna van Buren. Onder het genot van een wijntje of wat dan ook, hebben we op een terras in het centrum, een tijdje van de zon genoten en van alles wat voorbij kwam. Bij 'De Pannekoekenbakker' een eindje verderop daarna pannenkoeken gegeten. Wat zou je bij een pannekoekenbakker overigens ook anders moeten eten?

Toen we weer buiten stonden hoorden we van alle kanten muziek op ons afkomen. Voornamelijk drumfanfares! Mogelijk is het genetisch bepaald of heeft het anderszins met m'n jeugd te maken, maar ik raak bij deze muziek altijd weer geroerd, kippenvel. Voorbij kwam o.a. het korps 'Reünisten Grenadiers en Verbindingsdienst'. Een vrijwilligerskorps, bestaande uit beroeps- en/of oud-dienstplichtig militairen. In een rustig marstempo marcheerden de mannen door de straten van Buren, op weg naar het taptoe terrein ergens buiten het centrum. Sportpark ‘t Hulster bleek later bij navraag. Toen we later op het idee kwamen om even te gaan kijken, en we de kortste weg er naar toe meenden te nemen, liepen we vast in een boomgaard. Jammer, dan maar geen taptoe, we hoorden ze in de verte evengoed nog wel spelen.

Alvorens afscheid te nemen van elkaar, hebben we op het ons inmiddels bekende terras in het centrum, nog een kopje koffie genomen. In een prachtig ondergaande zon zijn we binnendoor via Asch, Wijk bij Duurstede, Cothen, Doorn, Maarn en Amersfoort naar huis gereden. Voor ik in slaap viel trok de dag nog weer even als een film voorbij. Vooral het gedoe over die verjaardagen intrigeerde me nog steeds. Ik ken verscheidene mensen die een hekel aan verjaardag vieren hebben, maar ik ken er ook zat, waaronder ikzelf, die dat niet hebben. Ik zie het als een uiting van 'het leven vieren' samen met familie en vrienden, de mensen waarvan ik hou. Daar geniet ik van, ook al laat de doos met feestslingers die ik op wil hangen zich af en toe moeilijk vinden!

struweel en ruigte

Vegetatiekunde heb ik niet gestudeerd, maar de verschillende begroeiingsvormen in onze wilde tuin doen me het meest aan ruigten en struwelen denken. De combinatie van hoge kruidachtige planten die zijn ontstaan doordat we het organisch materiaal op diverse plekken al jaren laten liggen, en het dichte struikgewas heeft er in ieder geval veel van weg. Bovendien barst het van de vogels, vooral mussen en merels, die hierin foerageren en kennelijk een ideale broed- en schuilplek vinden.

Mijn liefde voor wilde tuinen is al in 1972 ontstaan, toen ik het boek 'Natuur uitschakelen, natuur inschakelen' van Louis G. Le Roy (1924-2012) had gelezen. De prachtige verhalen en de dia's van zuring, paardenbloemen en brandnetels die hij een keer als gastdocent op de Academie van Bouwkunst in Amsterdam liet zien, gaven de doorslag. (zie m'n stukjes 'mens en natuur' en 'mens en natuur II' van resp. 16-8-'10 en 4-10-'10) Weg met de nette tuintjes! Geef de natuur de ruimte in onze parken en tuinen, begeleid haar op z'n hoogst een beetje.

In dat beetje begeleiden zit trouwens wel de kneep. Ondanks dat we onze tuin, helemaal in het huidige stadium, prachtig vinden, heeft onze manier van begeleiden er momenteel niet toe geleidt, dat we het idee hebben dat alles in evenwicht is. De Aegopodium podagraria ofwel zevenblad is volgens ons aan de winnende hand. We laten het maar zo, maar we voorzien dat we in de nabije toekomst onze manier van begeleiden wel enigszins moeten veranderen!

bijtkracht reductie

Een beetje ontdaan belde ze me 's morgens al vroeg op. Haar ondergebit was gisteravond van de wastafel gevallen en in twee stukken gebroken. Dat wordt dan soep eten zei ik, beetje flauwe grap die trouwens niet overkwam. Of we nog plannen hadden voor vandaag? Nou ma, toevallig wilden we net weer eens even langskomen. O prachtig, want het zou wel mooi zijn als m'n gebit vandaag nog kan worden gemaakt! Dankzij het onvolprezen internet was een afspraak met een gebitsreparateur in Zwolle snel gemaakt. Snel brengen, snel klaar was de boodschap, maar twee uurtjes hadden ze minimaal nodig. Prima konden we mooi even een eindje gaan toeren!

En zo reden we even later met z'n drietjes keuvelend over dit en dat door het mooie Sallandse landschap naar 'Kasteel het Nijenhuis' in Heino. Het kasteel dat op circa vijftien kilometer vanaf Zwolle ligt, is één van de locaties van museum 'De Fundatie'. De fraaie havezate werd tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw nog bewoond door Dirk Hannema, de grondlegger van museum 'De Fundatie'. Behalve wisselende presentaties uit eigen collectie, zijn in het kasteel jaarlijks diverse tentoonstellingen te zien. Maar deze keer kwamen we alleen naar Heino voor een wandeling door de prachtige beeldentuin rond 'Kasteel het Nijenhuis'. In de beeldentuin van ongeveer 4,5 hectare zijn beelden te zien van kunstenaars uit binnen- en buitenland. Van Zadkine, Dolz, Appel, Van Pallandt, Castagna, Mitoraij en Dodeigne om maar enkele namen te noemen.

Na de wandeling zijn we voor de lunch neergestreken op het zonnige terras van Hannema's museumcafé, gevestigd in één van de voormalige koetshuizen op het terrein van 'Kasteel het Nijenhuis'. We hadden alle drie een beetje trek gekregen, al was de keuze voor ma, gezien haar gereduceerde bijtkracht uiteraard beperkt. Maar aan de romige pomodorisoep met een scheut groene pesto had ze gelukkig ruimschoots voldoende. Meanderend door het eeuwen oude agrarische landschap reden we terug naar Zwolle, alwaar we ons rond halftwee weer melden bij de gebitsreparateur. Stevig gearmd met Joke liep ze even later met een brede prodent smile het pand uit. Alvorens huiswaarts te keren, hebben we op haar kamer nog even gezellig een kopje thee gedronken.

tijdreis met boot en stoomtram

De broertjes mochten al eerder mee met de jaarlijkse zusjesdag. Dit jaar werden de handen wederom over de zusterlijke hartjes gestreken, en mochten de zwagertjes ook van de partij zijn. Een nieuwe familiedag was geboren! Daarbij werd ik voor het gemak gelijk maar tot chauffeur gebombardeerd. En zo kon het gebeuren dat ik afgelopen dinsdag goed gemutst in een stralend zonnetje met drie zusjes en één aankomend zwagertje over de Houtribdijk naar de veersteiger in Enkhuizen reed, alwaar we de rest van de familie zouden ontmoeten. Hans en Carla hadden een spannende tijdreis bedacht die ons van daaruit met boot en stoomtram naar respectievelijk Medemblik en Hoorn zou voeren!

Al zo geschiedde! Klokslag kwart voor elf werden de trossen van de MS Friesland los gegooid, en voeren we even later via het Krabbersgat het IJsselmeer op, richting Medemblik. De MS Friesland, gebouwd in 1955 voor Rederij Doeksen, is een historische veerboot die lang tussen Harlingen en Terschelling dienst gedaan heeft. Leuk, toen ik dit las aan boord van de MS Friesland gingen mijn gedachten een heel eind terug in de tijd. En wel naar 1958, toen ik als 15 jarige met m'n toenmalige vriendje zo goed als zeker met deze boot v.v. naar Terschelling moet zijn gevaren. Een gedenkwaardige vakantie destijds (zie o.a. mijn stukje 'Afsluitdijk' van 5 oktober 2008) maar dit terzijde. Rond het middaguur meerde MS Friesland in Medemblik af aan de veersteiger achter het stationnetje. De stoomtram zou rond half twee vertrekken, we hadden dus mooi even de tijd om Medemblik in te gaan voor de lunch.

Toen we ons een goed uurtje later weer melden bij het stationnetje, stond de stoomtram al klaar. Met een schepje kolen zo af en toe werd de druk op de ketel al sissend instant gehouden. Prachtig die oude techniek! Even over halftwee zette de stoomtram zich langzaam al knarsend en fluitend in beweging. Luisterend naar de cadans van de wielen, ontvouwde het eeuwenoude Westfriese landschap zich voor onze ogen. Meanderend langs plaatsjes als Opperdoes en Twisk kwamen we voor een korte pitstop op station Wognum-Nibbixwoud aan, waar we een kwartiertje hadden om dit nostalgische stationnetje eens goed van nabij te bekijken. Toen het hele zaakje zich vervolgens weer in beweging zette waren we zo in Hoorn. Een ticket kopen per automaat voor de hedendaagse trein naar Enkhuizen had nog even wat voeten in de aarde, maar uiteindelijk kwam het goed. En zo zaten we een klein uurtje later op een terrasje in Enkhuizen te borrelen.

In restaurant 'Onder de Wester' in Enkhuizen hebben we vervolgens het familiedagje met een genoeglijk etentje besloten. Ben benieuwd of het manlijk smaldeel van de kouwe kant volgend jaar ook weer van de partij mag zijn. Ik denk eerlijk gezegd van wel, want ik verdenk de zusjes ervan dat ze daarnaast gewoon ook weer een echte zussendag zullen organiseren. En geef ze eens ongelijk!

rond de Ooijpolder

IJkpunten waren het 'Afrika Museum' in Berg en Dal en 'Museum Kurhaus' in Kleve. Hoe we de dag verder in gingen vullen zouden we een beetje aan het toeval overlaten. Zie daar het grootse plan voor een dagje stappen met Henk R. en Jan Z. uit A'dam. In de stromende regen pikte ik de boys even over halftien op voor het CS in Amersfoort. Keuvelend over van alles en nog wat reden we vervolgens met z'n drieën in mijn auto richting het 'Afrika Museum' in Berg en Dal. In Berg en Dal aangekomen stopten we op verzoek van Jan Z. even voor een kiekje bij het beeld van zijn opa. Een gestileerd beeld van de schrijver Nescio, (Latijn voor 'Ik weet niet'), pseudoniem voor Jan Hendrik Frederik Grönloh (1882-1961). Het bronzen beeld, een mannenfiguur die staande een boek leest, is in 1991 gemaakt door beeldhouwer, schilder en graficus Ronald Tolman (Amsterdam 1948). Zijn eerste boek, waarin de drie novellen Dichtertje, De uitvreter en Titaantjes zijn opgenomen, verscheen in 1918. Het zijn voor mij trouwens ook de enige werken die ik ooit van Nescio heb gelezen.

Na de sessie rond Nescio zijn we het even verderop gelegen 'Afrika Museum' ingedoken. Het museum, dat bestaat uit een binnen- en buitengedeelte, is geheel gewijd aan de kunst en cultuur van het Afrikaanse continent. We keken onze ogen uit bij de collectie Afrikaanse kunst. Er was ook veel aandacht besteed aan Afrikaanse architectuur, visies op kunst en schoonheid en hedendaagse Afrikaanse kunst en religie in de samenleving. In het buitenmuseum, het was inmiddels weer droog geworden, hebben we diverse woonsituaties bekeken o.a. een Kusasi-woonerf uit Ghana, een kampement van Baka-pygmeeën uit Kameroen, een palaverhuis, een Sotho-woonerf uit Lesotho, Toffinou-paalwoningen uit Benin, Dogon-woonerf uit Mali en beelden uit Zimbabwe.

Terug in de auto zijn we naar Kleve gereden, naar Museum Kurhaus aan de Tiergartenstraße. Het museum is gehuisvest in een langgerekt complex van voormalige badgebouwen uit de 19e eeuw. De geschiedenis van het kuren in Kleve gaat terug tot het midden van de 18e eeuw toen een mineraalhoudende bron op de Springenberg ontdekt werd. We hebben daar werk bekeken van diverse kunstenaars uit zowel het heden als het verleden. Van middeleeuwse laatgotische heiligenbeelden tot Ewald Mataré (1887-1965), Joseph Beuys (1921-1986), Robert Angerhausen (1901-1966), David Novros (1941) en vele anderen. Na een klein hapje in het museumcafé op het dak, zijn we via de Ooijpolder en Nijmegen weer huiswaarts gereden. Echter niet eerder, nadat we eerst nog heerlijk in het zonnetje op het terras van café-logement 'Oortjeshekken' in Ooij een aperitiefje genomen hadden.

Met een bescheiden maar gezellig etentje in Bistro 't Kannetje aan het Lieve Vrouweplein, midden in het historische centrum van Amersfoort, hebben we aan ons dagje stappen in en nabij de Ooijpolder een mooi eindje gebreid.