maandag, december 31, 2012

evergreen


In het programma Kunststof TV hadden ze gisteren een cultureel overzicht gemaakt van 2012. Boeiend, maar ik schrok een beetje van het aantal min of meer bekende Nederlanders dat dit jaar het tijdelijke met het eeuwige heeft verwisseld. En lang niet allemaal alleen maar door ouderdom! In genoemd overzicht passeerde ook het liedje 'Geneet van 't laeve' uit 1978 van de bekende Limburgse troubadour Sjef Diederen (30/4'32 - 28/8'12) de revue. Een nog immer aanstekelijke evergreen die we volgens mij ook weer in 2013 als de voorlopige achterblijvers op onze prachtige blauwe planeet ter harte mogen nemen!



Geneet van 't laeve zolang este kins.
Maak sjpas en plezeer, de laefs toch mèr ins.
Want sjtraks, es 't te laat, is hubste sjpiet dervan.
Geneet dus van 't laeve zolang es 't nog kan.

Den eine wil dit en d´n andere dat.
Soms moste 't nog kriege of hubste 't gehad.
´t Is sjravele en sjoefte, belangriek is geld.
Mèr gezond zin is mieë waert hie op dizze welt.
Geneet van 't laeve....

't Kan toch zoeë sjoeën zin, vergaet dat toch neet.
Al hubste dien zurrug en auch dien verdreet.
Wat ooit maog gebeure, verlees noeëts de mood.
Want vreug of laat kump toch alles weer good.
Geneet van 't laeve ....

zaterdag, december 29, 2012

in Diepenheim


'Klein stadje grote kunst' las ik vorige week in het V-katern van de Volkskrant. Een intrigerend artikel over beeldende kunst in Diepenheim van Nell Westerlaken met foto's van An Sofie Kesteleyn. Het Twentse 'stedeke' Diepenheim, met slechts 2700 inwoners, werd als belangrijk centrum voor moderne kunst nota bene in één adem met New York en Londen genoemd. Met bescheidenheid verover je tenslotte de wereld niet, zullen ze hebben gedacht. Hoe dan ook, onze belangstelling was gewekt, en sowieso waren we nog nooit in Diepenheim geweest.

De tocht naar Diepenheim verliep gisteren relax, aan het verkeer te merken maken maar weinig mensen zich op de laatste dagen van het jaar nog druk. En toen we tegen het middaguur aankwamen in het kleine stadje temidden van het Twentse coulissenlandschap, kon je een kanon afschieten zonder iemand te raken. Om de tijd te doden, de deuren van het museum gingen om twaalf uur open, en zover was het nog niet, hebben we een wandelingetje gemaakt rond kasteel 'Huis te Diepenheim'. Prachtig, maar aan de staat van onderhoud te zien vergane glorie. Vervolgens hadden we natuurlijk een beetje trek gekregen, trouwens met een lege maag is het lastig kunst kijken. Maar na de lunch in Café-Taria "Uit de Kunst" konden we er weer tegen. Op naar de expositie van de 80 jarige kunstenaar Cornelius Rogge in Drawing Centre Diepenheim, en vervolgens via een wandeling langs de vervallen 'Herberg de Pol', na de restauratie het middelpunt van het nieuwe z.g. 'culturele erf' naar de expositie van de 30 jarige kunstenaar Stefan Ruitenbeek in het even verderop gelegen gebouw van Kunstvereniging Diepenheim.

Cornelius Rogge.
Cornelius Hendrik Rogge (Amsterdam, 1932) is een Nederlandse beeldhouwer, installatiekunstenaar en tekenaar. Ik kende deze kunstenaar eigenlijk alleen van zijn driedimensionale werk. Als één van de meest vooraanstaande naoorlogse beeldhouwers van Nederland. Wat we nu zagen was zijn vroegere werk op papier, echter niet alleen in het platte vlak. Menige tekening had een min of meer driedimensionale uitstraling door dat hij ook met het papier wat had gedaan. Hij had er gaten in gescheurd of geknipt en er vervolgens weer één of meerdere lagen papier onder geplakt, die hij dan ook weer had bewerkt. Subtiel misschien, maar het perspectief of de diepgang was nou niet alleen een kwestie van tekentechniek. Aardig maar ik zie toch liever zijn latere beeldhouwwerken.

Stefan Ruitenbeek.
Stefan Ruitenbeek (Breda, 1982) is een Nederlandse kunstenaar die in 2005 is afgestudeerd aan de Rietveld Academie. Werk van zijn hand was ook in het Stedelijk Museum in Amsterdam te zien. Een mythologische pornofilm die hij met behulp van Kim Holland en haar modellen tot stand had weten te brengen. Aan dat werk lagen volgens hem verschillende oorzaken ten grondslag. Als kunstenaar is hij geïnteresseerd in de moraal van esthetiek. Ons oordeel over schoonheid ligt diep geworteld in onze moraal en wat we goed vinden. Er is ook een andere wereld, de pornografische wereld, die zich lijkt te onttrekken van de esthetische moraal, en van alles wat we in een andere omgeving politiek correct houden of met respect behandelen. Maar er is wat hem betreft ook nog een hogere wereld, namelijk de wereld van de kunst, en daar wordt een toneelstuk gespeeld met allerlei esthetiek en moraal. Daarin stelt hij ongemakkelijke, maar relevante vragen over welke rol de kunst kan spelen in deze maatschappij, en welke rol hij als kunstenaar heeft. Door zo expliciet ons verborgen verlangen schaamteloos prachtig te tonen, wil hij ons confronteren met onze diepste verlangens. De fotoexpositie 'He moved outward from himself into the world which contained him' die we in Diepenheim van hem zagen vond ik inderdaad nogal van een overweldigend en overrompelend niveau!

In een aardig boetiekje vlak bij het museum, kwam na de laatste enigszins enerverende ervaring, ons esthetisch denkpatroon met een kopje koffie van de eigenaresse weer in een wat rustiger vaarwater terecht. Diepenheim, onvervalst bijzonder!

donderdag, december 27, 2012

diner noël


Elk jaar weer komt het terug, de vraag wat doen we en wat eten we met de kerst? En elk jaar weer zeg ik dan gewoon thuis met hutspot of boerenkoolstamppot met worst en verder geen flauwe kul! Maar helaas wordt mijn wens tot op de dag van heden niet ingewilligd. Jammer, of eigenlijk toch ook weer niet! Want het is toch ook best wel weer leuk om er thuis met z'n allen bij toerbeurten iets meer van te maken. En zo gebeurde het dat we deze keer op 2e kerstdag met z'n dertienen bij C en J aan tafel zaten.

Na de borrel en de hapjes zat de stemming er al goed in, en waren we in meer of mindere mate in-gegeten en gedronken. We waren klaar voor het echte calorieën werk! En dat kwam al snel op tafel in de vorm van met garnalen gevulde tomaatjes uit Harderwijk, romige spinaziesoep uit Zwolle, stoofpot rundvlees met rode wijn, rode kool en aardappelpuree uit Harderwijk en een heuse ijsbom uit Amsterdam!

De Amsterdamse bijdrage zou aanvankelijk bestaan uit een zelfgemaakte kaastaart met bosvruchten, maar om de calorieën te drukken had A'dam op eigen houtje besloten deze keuze te veranderen in een royale ijstaart met chocolade en vanille ijs. Deze z.g. ijsbombe had per 100 gram slechts een voedingswaarde van 1260Kj ofwel 300 kCal.! Ik kan het mis hebben, maar volgens mij heeft A'dam zich met deze herziene keuze aardig vergist. Maar goed, de smaak was er niet minder om.

Het einde van ons genoeglijk samenzijn op deze 2e kerstdag werd ingeluid met koffie en likeur. Iedereen, maar vooral C en J bedankt voor de organisatie en de bijdragen, het was gezellig!

woensdag, december 26, 2012

Brasserie


Al eerder hadden we geprobeerd om bij 'De Bank' binnen te komen. Maar de onlangs in Harderwijk geopende nieuwe brasserie in het voormalige bankgebouw van de SNS-bank aan de Smeepoortstraat is erg populair, elke avond volle bak. Crisis? What crisis? Maar nu is het ons zonder afspraak vooraf toch gelukt, om daar een vorkje mee te prikken.

Het enigszins strenge voormalige bankgebouw heeft met name intern een verrassende metamorfose ondergaan. Mooi gedaan, ik voelde me bij binnenkomst gelijk al aardig senang. Ruimtelijkheid, vormgeving, materiesering en de transparante veelkleurigheid van diverse elementen van het interieur verhielden zich evenwichtig met elkaar.

Nou de bediening nog en het eten en de prijs. Maar ook dat klopte naar onze smaak allemaal als een bus. Brasserie 'De Bank', goeie tent! Eindelijk een bank die in deze, economisch gezien, enigszins barre tijden weer populair is! Ik hoop wel dat het zo blijft.

maandag, december 24, 2012

zeilwedstrijdje


In gedachten zeil ik mee, dat gebeurt vanzelf als zeilen je liefhebberij is en je de 'Vendee Globe' veilig vanachter je p.c. kan volgen. De Vendée Globe, die om de vier jaar wordt gehouden, is een wedstrijd rond de wereld voor solozeilers, zonder aanleggen en zonder assistentie, via de drie kapen: Kaap de Goede Hoop (Zuid-Afrika), Kaap Leewin (Australië) en Kaap Hoorn (Chili). De route van de Vendée Globe gaat minimaal over een afstand van ruim 24.000 Nm. (Michiel Desjoyeaux, de winnaar van de race in 2008-2009 heeft met zijn schip 'Foncia' 28303,2 Nm afgelegd in 84 dagen, 3 uur + 9 minuten en 8 seconden, zie mijn stukje VendéeGlobe van 13 februari 2009)

De kracht van de Vendée Globe ligt in zijn looptijd. De solozeilers zijn minimaal rond drie maanden lang aan zichzelf overgeleverd en laten in die tijd aardig wat van hun persoonlijkheid kennen. Het reglement van de indrukwekkende solozeiltocht rond de wereld, bekrachtigt de capaciteit van de zeilers om technisch in te kunnen grijpen op hun boot op momenten dat ze onder zware druk staan. De voorbereiding is essentieel, de zeiler bepaalt zijn eigen navigatiefilosofie. Tussen de strijd tegen het gewicht en de noodzaak om reservemateriaal aan boord te nemen moet een subtiel evenwicht gevonden worden dat de omstandigheden bepaalt gedurende de hele race. De race wordt gevaren met schepen van de Open 60 Klasse (60 voet). Start en finish is in Les Sables d’Olonne in het Franse departement Vendée, de start was j.l. 10 november, ze zijn nu dus bijna 44 dagen onderweg en varen momenteel in de South Pacific Ocean. De twee koplopers bevinden zich grofweg bijna halverwege New Zealand en Kaap Hoorn, om wat preciezer te zijn op ca. 49º20'11"S en 151º55'11"W en hebben tot de finish nog ongeveer 10.000 Nm voor de boeg. De eerste schipper(s) wordt rond eind januari 2013 aan de finish verwacht. De 'Vendee Globe' is in de huidige tijd volgens mij de meest tot de verbeelding sprekende zeilwedstrijd van de wereld. Zonder twijfel dé zwaarste zeilrace die er momenteel bestaat, en terecht vaak aangekondigd als de 'Mount Everest van het zeilen'.


Day 41 highlights - Thursday, December 20, 2012 door VendeeGlobeTV

Het spannende van deze race is dat twee Franse zeilers t.w. de 35 jarige Armel Le Cléac'h met 'Banque Populaire' en de 29 jarige François Gabart met 'MACIF' na 44 dagen zeilen nog altijd in elkaars nabijheid verkeren (momenteel op ca. 11 Nm) en om de beurt op kop liggen. De nummer 3 en 4 liggen op resp. 515 en 978 Nm, daar hebben beide koplopers dus niet veel van te vrezen. Alhoewel, de schepen kunnen stuk voor stuk gemiddelde topsnelheden halen van rond de 20 Nm per uur. Mens en materiaal hebben sowieso heel wat te verduren, bij zwaar weer ligt pech in welke vorm dan ook op de loer. En dat kan zomaar gebeuren, je koppositie kan je dan met ruim een etmaal al hebben verspeeld aan de nummer 3. Prachtig om te volgen allemaal, spannend!
Onze 'Swing' haalde gemiddeld 6 Nm per uur, dat was dus andere koek. Maar ook dat was prachtig en vooral heel ontspannend!

woensdag, december 19, 2012

feestje


Zaterdagnamiddag, de vijf in het uur, zoals we soms zeggen als we gaan borrelen, deze keer bij A en K in Weesp. Daarna met z'n viertjes in de trein verder naar het feestje van André in Amsterdam. Naar station Amsterdam-Centraal, schuin tegenover 'De Schreierstoren', ons feestadres aan de Prins Hendrikkade. 'De Schreierstoren', de enig overgebleven toren van de oude middeleeuwse stadsmuur. Strategisch gelegen op de hoek van het IJ en de vestinggracht (de huidige Geldersekade) was de toren destijds een verdedigingsbolwerk aan de noordoostzijde van de stad. Aan het tot op de dag van heden geheel intacte bolwerk, waren ze kennelijk ook even na de middeleeuwen al gehecht. Want toen ze de stadsmuur rond 1600 sloopten, hebben ze 'De Schreierstoren' laten staan. Prima besluit, want het huidige grand café in dit imposante bouwwerkje, is ruim 400 jaar later een gewilde locatie voor wie eens wat te vieren heeft.

Nu ook de jongste van het Herenleed de 65 is gepasseerd, kan je wel stellen dat het een belegen clubje is geworden. Een heuglijk feit lijkt mij, want we zijn er op één na allemaal nog. Ook André was die mening kennelijk toegedaan, want waarom zou hij zijn verjaardag anders zo uitbundig vieren. In de deuropening werden we nog door hem welkom geheten, maar daarna heb ik 'the good old boy' in de gezellige drukte maar weinig meer gezien of gesproken. Geen probleem, op één van onze Herenleed-avondjes praten we wel bij. De jongens en meiden achter de tap deden het dankzij de jongens en meiden vóór de tap uitmuntend. Ik denk dat ook André dat op een bepaald moment ongetwijfeld aan de hand van de rekening zal kunnen beamen.

En dan het VOC schippersmaal! Tomatensoep, zuurkoolstamppot, boerenkoolstamppot, rookworst, gebakken spekjes, gehaktballen en een dessert van warme appeltaart met slagroom. Lekker, te gek allemaal, en perfect georganiseerd, het liep ondanks de grote drukte als een tierelier. Zelf begon ik met een bord boerenkool en worst, en toen ik dat naar binnen had gewerkt, was de verleiding te groot om de heerlijke zuurkoolstamppot en gehaktbal te laten staan. Heerlijk, maar het eind van het liedje was natuurlijk wel dat ik te veel gegeten had. Maar godzijdank was ik niet de enige schrokop aan onze tafel. Toch hielden we daarna weer evengoed de bediening achter de bar stevig onder druk, maar die hadden daar allesbehalve moeite mee. Prachtig, het was weer eens een ouderwets gezellig feest daar in 'De Schreierstoren' met heel veel oude vrienden en bekenden.

Met één van de laatste treinen zijn we samen met A en K weer huiswaarts getogen. In de trein naar Weesp werden we even bezig gehouden door een jolige conducteur, die kennelijk nogal blij was dat zijn werk er voor vandaag bijna opzat.

zondag, december 16, 2012

kerstconcert


Het pittoreske kerkje van de Rooms-Katholieke Parochie 'Heilige Maria Zuivering' aan de Puttense Brinkstraat, staat door de perfecte ruimteakoestiek altijd garant voor mooie, klankvolle concerten. Zo ook afgelopen vrijdagavond weer met het kerstconcert van het Puttense kleinkoor Vol-Luid, waarvoor het kerkje als gegoten blijkt te zitten. Als je niet beter wist zou je kunnen denken dat het kerkje speciaal voor dit kleinkoor gebouwd is. Maar het kerkje dateert reeds van 1939, het is in 1938 ontworpen door de Amsterdamse architect J.J. Hellendoorn (1878-1959) en kleinkoor Vol-Luid bestaat sinds 1996. Maar goed, dit terzijde, ik kwam voor het kerstconcert!

Dat was als gezegd weer mooi. Iedere keer als ik het kleinkoor Vol-Luid hoor, zijn ze weer een stukje beter geworden. Met name als het hele koor zingt, de solopartijen van die en gene vond ik (nog) iets minder. Maar ja, je moet als solist ook wel van goeie huize komen wil je kritiekloos kunnen scoren. En volgens mij lag het met het lied 'What Child is this' ook wel een beetje aan de begeleidende harp, dat ik af en toe een dissonant hoorde. Enfin een kniesoor die daar op let.

Tussen de liederen door werd in drie delen een kerstverhaal voorgelezen genaamd: 'De belofte van de harpspeler' Een verhaal dat in het kort ging over een beroemde muzikant, die door de koning werd gevraagd voor hem te komen spelen. Hij gaat op weg maar belooft zijn vrouw, zijn kind en zijn kleine bruine hondje dat hij Kerstmis met hen thuis zal vieren. En wat de koning ook probeert om hem bij zich te houden en hoe zwaar de weg naar huis ook is, de harpspeler moet en zal zijn belofte nakomen. En aldus geschiedde!



Mooi was ook de samenzang met het publiek, met de canon 'Gloria' en het ons aller bekende 'Stille Nacht' waarmee het concert werd besloten. Na afloop in het café van het naast het kerkje gelegen cultureel centrum 'Stroud' nog even met de koorleden zitten napraten. En zo kwam een einde aan een mooie kerstconcertavond met kleinkoor Vol-Luid.

donderdag, december 13, 2012

hoofdzaken


Knap als je uit je hoofd 69 keer 17 kan vermenigvuldigen terwijl je tegelijkertijd als automobilist deelneemt aan het verkeer, een adres invoert in je navigatiesysteem en ook nog iemand probeert te bellen. Een extreem voorbeeld van multitasken, een actueel fenomeen of beter gezegd probleem in de huidige samenleving. Onlangs las ik, dat uit een serieus onderzoek is gebleken, dat het voor het menselijk brein niet of nauwelijks mogelijk is om twee, laat staan meer dingen tegelijk goed te doen, we zijn namelijk geen computer!

Als je twee compleet verschillende taken uitvoert gaat het nog wel. Bijvoorbeeld een gesprek voeren tijdens de afwas of een wandeling. Je schijnt dan heel verschillende mechanismen in je brein aan te boren, terwijl je tegelijkertijd anticipeert op elkaars gedrag en nabijheid. Dat in tegenstelling tot een telefoongesprek met iemand vanuit je auto, terwijl je actief deelneemt aan het verkeer. Zo'n gesprek is niet zelfregulerend m.a.w. de gesprekspartner aan de andere kant van de lijn is zich niet bewust van jou verkeerssituatie, en weet niet wat voor gevaarlijke manoeuvres je mogelijk aan het uithalen bent.

Multitasken, laat dat dus maar over aan computers. Alhoewel die dat ook niet echt schijnen te kunnen, maar die doen de verschillende taken zo snel achter elkaar dat het lijkt alsof!

maandag, december 10, 2012

meesterarchitect


Mensen kun je niet verbeteren, maar de wereld wel, was het motto van Oscar Niemeyer. De meester- of starchitect die zo van mooie vrouwen hield, wie niet trouwens, maakte dan ook prachtige dingen. Maakte, want hij is dood, de veelvuldig gelauwerde Braziliaanse architect is j.l. 4 december op 104 jarige leeftijd in het Samaritano de Rio ziekenhuis in Rio de Janeiro overleden. Terwijl we met z'n allen net een beetje begonnen te geloven dat hij onsterfelijk was, want hij bleef maar doorwerken. Naar verluidt zelfs de laatste weken nog in zijn ziekenhuisbed.

Hij was dus bepaald niet een legende die teerde op de oude roem van Brasilia. Zo werd nog twee jaar geleden een door hem ontworpen druppelvormig auditorium in het Italiaanse Ravello opgeleverd. Oscar Niemeyer was de bekendste architect van Brazilië en een wereldster. Zijn gebouwen met sexy welvingen maakten hem beroemd. Al een paar keer eerder kwam het bericht dat Oscar Niemeyer op sterven lag. Maar telkens stond de Braziliaanse architect op om weer aan de slag te gaan. Nog onlangs kwam er een door Niemeyer ontworpen serie sportschoenen van het merk Converse op de markt, met als uitgangspunt zijn ‘Poema da Curva’ uit 1988, het jaar dat hij de Pritzkerprijs kreeg, de Nobelprijs voor de architectuur. Niemeyer, de beroemdste Braziliaanse architect aller tijden en de laatste grote held van het modernisme, was een levende legende. Zijn naam is voor eeuwig verbonden met Brasilia, de nieuwe, modernistische hoofdstad die op initiatief van de Braziliaanse president Juscelino Kubitschek de Oliveira omstreeks 1960 in de binnenlanden van Brazilië uit de grond werd gestampt.

Eén van zijn meest tot de verbeelding sprekende ontwerpen vind ik Niemeyers museum voor moderne kunst in het Braziliaanse Niterói uit 1996. De sterk door architect Le Corbusier (1887-1965) beïnvloede Niemeyer, liep al tegen de 90 toen hij dat museum ontwierp. Zo bezien hebben we in ons werk nog een tijdje te gaan!

zaterdag, december 08, 2012

De Pont II


Onderweg naar museum 'De Pont' in Tilburg voor mijn reeds een aantal weken terug aangekondigde bezoek (zie m'n stukje 'De Pont' van j.l. 23/11) kwamen we j.l. dinsdagmiddag door het aardige Brabantse plaatsje Vught. Een plaatsje waar we op weg naar één of andere bestemming beneden de grote rivieren, al menigmaal langs gereden zijn, maar niet of nauwelijks kennen. 'Nationaal Monument Kamp Vught' lazen we in het voorbij gaan op een bord, ook dat hadden we nog nooit bezocht.

Te gek eigenlijk, want als er nou één plek in dit kleine landje is waar ik met name vroeger regelmatig aan herinnerd werd is het wel 'Kamp Vught'. Steevast kreeg ik op mijn verjaardag altijd te horen dat ik ben geboren op de dag dat mijn oma, na een gevangenschap van ongeveer een halfjaar in 'Kamp Vught', werd vrijgelaten. Samen met mijn opa, die een week later werd vrijgelaten, werden ze daar door de bezetter als gijzelaars vast gehouden, om zodoende mijn oom Jan, in het verzet bekend onder de schuilnaam Cor Zeeland en later als Cor Overijssel, te pakken te krijgen. Uiteindelijk heeft de S.D. hem inderdaad kunnen arresteren. De oorlog heeft hij niet overleeft, slechts 26 jaar is hij geworden!

We hadden nog tijd zat voor museum 'De Pont'. En zo kon het gebeuren dat we even later rond liepen in het 'Nationaal Monument Kamp Vught' aan de Lunettenlaan. In 'Kamp Vught' lazen we, werden in de Tweede Wereldoorlog ruim 31.000 mensen gevangen gehouden. Nu is het een modern herinneringscentrum, maar ook een centrum waar de sporen van destijds goed zichtbaar zijn. Op deze manier wordt een leerzame verbinding gelegd tussen het heden en het verleden.
In het enige SS-concentratiekamp in Nederland werden destijds mensen van allerlei pluimage voor lange of kortere termijn opgesloten. Joden, politieke gevangenen, verzetsstrijders, Jehova's Getuigen, gijzelaars, studenten, zwervers, zwarthandelaren en criminelen. Voor het gros van de gevangenen was 'Kamp Vught' een tussenstation, 12.000 joodse gevangenen werden van hieruit doorgestuurd naar vernietigingskampen in Duitsland.
De mensen in het kamp hadden het zwaar. Ze werden slecht behandeld, moesten zwaar werk doen en kregen weinig te eten. Heel wat gevangenen hebben het daardoor niet overleeft, en op de fusilladeplaats vlakbij het kamp werden ook nog vele gevangenen geëxecuteerd!

Goed dat we 'Nationaal Monument Kamp Vught' nu een keer gezien hebben. We hadden in een paar uurtjes een goed beeld gekregen hoe het daar in de oorlog allemaal aan toe gegaan is. Enigszins bedrukt vervolgden we daarna onze weg richting Tilburg. Maar eenmaal in museum 'De Pont' was onze stemming toch vrijsnel weer omgeslagen naar de meer blijmoedige kant van het bestaan.


Op vrijdag 23 november j.l. schreef ik in mijn stukje 'De Pont' o.a. het volgende: Wat mij opviel in het stuk over Anish Kapoor (daar is ie weer, zie ook mijn stukjes 'Anish Kapoor'; 'contemplatieve ervaring' en 'uitkijktorentje' van resp. 2/10'09; 11/5'11 en 31/5'12) was de conclusie van Pontzen dat Kapoors werk zowaar ook subtiel kan zijn. Het is een expositie wars van alle grootsheid die Kapoor doorgaans wil uitstralen. Dat wil ik zien binnenkort, alhoewel ik nog tot 27 januari 2013 de tijd heb.
Nou we hebben het gezien! Om te beginnen zijn waskanon uit 2009, maar nu in het echt, genaamd 'Shooting into the Corner' ( zie de video in mijn stukje 'Anish Kapoor' van vrijdag 2 oktober 2009), een in mijn ogen weinig subtiel kunstwerk. Maar dat moest ik anders zien, het is namelijk een kunstwerk dat zich in twee werelden beweegt. Het is zowel een object als een kunstwerk in uitvoering. Het verandert en ontwikkelt zich tijdens de expositie, doordat de om het half uur met 80 km per uur afgeschoten rode wasprop van ca. 9 kilo, zich steeds meer tegen de muur ophoopt als een enorm ruimtelijk schilderij.
En zo moeten we in museum 'De Pont' min of meer ook de andere kunstwerken van zijn hand beoordelen. Diverse reflecterende objecten van hoogglanzend roestvrij staal. Niets kan als vaststaand worden beschouwd, elke verandering in licht, ruimte en beweging maakt de beleving anders!

Met de foto's van Wout Berger is dat ook al het geval. Boeiend is het vluchtige samenspel van de weerselementen, en de weerslag daarvan op het landschap, in dit geval het IJsselmeer. Niet het uitzicht op het IJsselmeer, maar de verschillende verschijningsvormen van het licht maken de foto's interessant en boeiend. Soms lijken lucht en water zich aan elkaar te spiegelen, dan weer vormen ze een scherp contrast. Op sommige foto's is water water en de hemel lucht, en op andere foto's lossen beide op in tere kleurschakeringen. Stuk voor stuk beelden van een abstracte kwaliteit en een mediatieve lading, helemaal in de ogen van zeilliefhebbers die het IJsselmeer in al zijn verschijningsvormen decennia lang aan den lijve ervaren hebben. Prachtig!

woensdag, december 05, 2012

starchitect


'De spannende gebouwen van starchitect Ma Yansong veroveren de wereld' las ik j.l. vrijdag 30 november in de V bijlage van de Volkskrant. Starchitect ? Mogelijk dat ik even niet heb opgelet, maar voor zover ik mij herinner was ik deze woordspeling in de architectuur nog niet eerder tegengekomen.

Architect Ma Yansong (Peking, 1975) studeerde aan het Beijing Institute of Civil Engineering and Architecture en deed een masteropleiding aan de Universiteit van Yale. Daar kreeg hij onder meer les van beroemde architecten als Peter Eisenman en Zaha Hadid. Vooral de Brits-Iraakse Hadid, die volgens hem geen dozen tekende maar curves, inspireerde Ma om tot organische architectuur te komen. In 2004 richtte Ma het bureau MAD op, het eerste Chinese bureau dat op internationaal niveau ging werken. Ma's alternatief voor het rationele modernisme is een intuïtieve benadering. Hij werkt niet met geometrische patronen, maar met onregelmatige vormen, vooral met rondingen. Zijn ontwerp uit 2005 voor de onlangs opgeleverde 'Absolute Towers' in Toronto, Canada betekende voor hem de internationale doorbraak.

En nou heeft hij dus ook een project lopen op de prestigieuze Amsterdamse Zuidas. Het stedenbouwkundige plan voor deze zakenwijk vond hij maar ouderwets. Die rigide gridstructuur, die doosvormige gebouwen, torens kon hij ze nauwelijks noemen, met hun suffe geveltjes, die nota bene ontworpen zijn door architecten met grote namen als Rafael Vinoly, UN Studio en Erick van Egeraat, afgrijzelijk. En nu worden dat soort gebouwen in China ook nog klakkeloos gekopieerd. Het is vooral een economisch model, het gaat over efficiency en duidelijke regels. Maar Ma vindt al die uniforme dozen maar niks, hij vindt ze onmenselijk. Hij is zoals gezegd in zijn ontwerpen voor de intuïtieve en meer organische benadering. Voor duurzaamheid en leefbaarheid, maar hebben we dat ook al niet veel eerder gezien?

Want nieuw is die benadering helemaal niet. Organische architectuur is een stroming in de architectuur die rond 1900 opkwam, al meer dan een eeuw geleden. Een stroming die voortkwam uit een zoektocht naar een nieuwe stijl en moest passen bij de eigen tijd, zonder dat werd teruggegrepen op stijlkenmerken uit het verleden. Verder probeerden ze met die stroming een oplossing te bieden voor de sterke industrialisering en het gebruik van nieuwe materialen. Belangrijke grondleggers van de organische architectuur waren o.a. Gaudí, Hundertwasser, Steiner en Wright. Enkele voorbeelden van organische architectuur zijn o.a. de Sagrada Família in Barcelona; het Goetheanum in Dornach; het Gasuniegebouw in Groningen en het hoofdkantoor van ING Bank in Amsterdam.

Maar goed nu de Chinese starchitect Ma Yansong ook in Nederland voet aan de grond heeft gekregen, gaan we er in de nabije toekomst aan de Amsterdamse Zuidas mogelijk een paar iconen van organische bouwkunst bijkrijgen. Mooi, maar ook wel bijzonder in een tijd, dat in onze contreien iconen in welke stroming van architectuur dan ook, sinds de economische crisis min of meer taboe zijn verklaard.

zaterdag, december 01, 2012

Liefde


Gisteravond in theater De Lieve Vrouw in Amersfoort Amour gezien, een filmdrama dat volgens mij niemand onberoerd liet. Zelden heb ik het in de bioscoop tijdens de film zo stil meegemaakt.

Aan onderstaande door Pauline Kleijer geschreven recensie in de Volkskrant van j.l. 15 november heb ik weinig of niets toe te voegen.

Politieagenten dringen een Parijs appartement binnen. Rustig maar grondig gaan ze te werk. Zakdoeken voor de mond, snel een raam open. In de slaapkamer vinden ze waarnaar ze op zoek zijn. De proloog van Amour, de nieuwe film van Michael Haneke, is even simpel als verpletterend. Dit begin is tevens het einde; zo loopt het af. Zo loopt het, in zekere zin, altijd af. Nu hoeven we alleen nog maar te zien hoe het zo ver is gekomen. Het appartement, met zijn parketvloer en hoge plafonds, met zijn vele boeken en schilderijen en een vleugelpiano in de woonkamer, zal langzaam vertrouwd worden.

Hier wonen Georges (Jean-Louis Trintignant) en Anne (Emmanuelle Riva), hoogbejaard maar nog vief. Anne was vroeger muzieklerares; in een van de eerste scènes van de film bezoekt het echtpaar een concert van een oud-leerling. Rustig registreert Haneke hun leven, dat niet lang zo comfortabel blijft. Anne krijgt een beroerte, en dan nog een. Ze raakt halfzijdig verlamd, nog later kan ze bijna niets meer. Ze begint te dementeren. Voor Haneke, die in films als Caché (2005) en Das Weisse Band (2009) nauwkeurig sinistere sociale processen blootlegde, lijkt Amour een opmerkelijk zachtmoedig uitstapje.

De liefde uit de titel staat niet ter discussie en nooit voert de spanning verder dan de persoonlijke onmacht en ontreddering van Georges en Anne. Toch is ook Amour weer typisch Haneke. Zijn blik blijft gericht op alles wat ongemak veroorzaakt. In Funny Games (1997 en 2007) was het geweld, in La pianiste (2001) onderdanigheid en masochisme, in Das Weisse Band onderdrukking en sadisme. Amour draait om ouderdom, aftakeling en dood - onderwerpen die in de huidige gezondheids- en jeugdigheidscultus misschien wel net zo choquerend zijn.

Wat gebeurt er precies, wanneer ziekte toeslaat en de dood dichterbij sluipt? Wat blijft er nog over van liefde, verbondenheid en identiteit? Het zijn confronterende vragen, die door Haneke zonder omwegen worden opgeworpen. Anne wordt steeds hulpbehoevender en angstiger. Georges heeft beloofd tot het eind voor haar te zorgen, maar die taak vergt een enorm incasseringsvermogen en stuit op onbegrip van zijn dochter (Isabelle Huppert). Op het filmfestival van Cannes werd Amour bekroond met de Gouden Palm, de tweede voor Haneke in drie jaar.

Het is een terechte bekroning voor een regisseur die met elke nieuwe film een mokerslag uitdeelt. Zijn films zijn niet alleen perfect uitgevoerd, maar tonen bovendien met een ongelooflijke precisie waar het in het leven pijn doet. Waar het briljante Das Weisse Band overdonderde door zijn duistere gelaagdheid, blinkt Amour uit in liefdevolle, haarscherpe eenvoud. Minder spannend, maar des te ontroerender. Dat is misschien nog wel het meest verrassend: Haneke weet dit keer niet alleen het intellect, maar ook het hart van zijn publiek te raken.


Als gezegd, het was heel stil in de zaal, ook na afloop, het duurde lang voor we met z'n allen in beweging kwamen. In gedachten verzonken reden we vervolgens huiswaarts. Meer en meer kwam de film bij me binnen, een eerlijke en oprechte film over een liefde in hoofdletters!