Tempus fugit II

'Tempus fugit' ofwel 'De tijd vliegt' schreef ik op j.l. 4 september in m'n gelijknamige stukje. Op bovenstaande foto die vanaf de Swing genomen is, naderen we na een stormachtig nachtje op zee 's morgens vroeg de Shetlandeilanden. Dik tien jaar geleden alweer, maar alsof het gisteren was, ook doordat we toen 's nachts in de hoge golven door een stuurfoutje en een slordig aangebrachte bulletalie een flinke klapgijp hebben gemaakt, met een ietwat kromme giek als gevolg. Een ervaring die hangen blijft!
Er wordt zo links en rechts op de laatste dag van het jaar nogal veel over het begrip tijd nagedacht en geschreven. Het stukje 'Tijd' in de Volkskrant vanmorgen van columnist Bert Wagendorp was een prachtig voorbeeld. Zijn stukje begon met een citaat uit de toespraak van Albert Einstein op de begrafenis van zijn vriend Michele Angelo Besso in 1955 t.w. 'Besso heeft deze vreemde wereld iets eerder dan ik verlaten. Dat betekent niets. Mensen zoals wij, die geloven in de natuurkunde, weten dat het onderscheid tussen verleden, heden en toekomst niet meer is dan een hardnekkige en voortdurende illusie.' Is dat niet mooi gezegd van Einstein? Ik vind van wel! Wagendorp besluit zijn stukje als volgt: 'Nu het jaar 2011 op het punt staat ons te verlaten, is het verstandig Einsteins geruststellende woorden nog eens goed tot ons te laten doordringen. Ze zijn goed tegen weemoed. Drink vanavond een goed glas dure champagne, steek een vuurpijl af, gooi nog een oliebol naar binnen en wens je geliefden geluk en voorspoed in het nieuwe jaar. Maar treur niet over het verstrijken van de tijd, want het zit er dik in dat er niets is verstreken.' Dat de tijd zich laat marchanderen weten we bijvoorbeeld van het begrip zomer- en wintertijd. Op enig moment maken we de dag een uur korter of langer, om maar te zwijgen van de Samoa eilanden in de Pacific, daar hebben ze dit jaar 30 december maar overgeslagen. Vierentwintig uur om zakelijke reden weggeschreven, om te kunnen verhuizen van de oostelijke kant van de datumgrens naar de westelijke kant. Is dat niet bijzonder? Overigens in 1892 schijnen ze het zelfde grapje in omgekeerde richting te hebben uitgehaald. Tijd is geld hoor je vaak, maar als tijd niets is, is geld ook niets. Enfin, ik geloof dat ik nou een beetje doordraaf, maar toch, tijd is en blijft een merkwaardig fenomeen. Ik hou er maar liever over op!

Trouwens over weemoed gesproken, wel eens van Lévi Weemoedt gehoord? Weemoedt (pseudoniem van Isaäck Jacobus van Wijk, 1948) schrijft mooie maar bijzonder zwaarmoedige gedichten. Bijvoorbeeld uit de bundel 'Vanaf de dag dat ik mensen zag' het volgende:

Vanaf de dag
dat ik mensen zag
lag ik liever in de grond.

Maar zeg me, ach,
wie troost dan 's nachts
mijn bange witte hond?

of:

Ik werd geboren en dat was al erg genoeg.
Ach, moeder perste, maar de voet van vader drukte.
En zusje bad in stilte dat 't mislukte.
Het resultaat staat vóór u in de kroeg.

en in het kader van ontspannen vóór het slapen gaan, hier de laatste van Weemoedt:

Maak hól de rug en houd het touw gestrekt.
't Is tijd dat u naar dromenland vertrekt.
Zwaai uit en spring ontspannen op de grond.
Blaas nu de laatste adem uit uw mond.

Nee, dan lees ik toch maar liever gedichten van Willem Wilmink (1936-2003). Zie bijvoorbeeld 'Op nen dag' in m'n stukje van 31 december 2008 of 'Het menselijk geluk' uit Wilminks Dagboek van 1986 t.w.

Het menselijk geluk.

De huur betaald. De stoep geschuurd.
Een goeie visboer in de buurt.
Een meid die als ze naast je gaat,
loopt te zingen over straat.

En om Dictees, uit Wilminks bundel 'De liedjes voor kinderen' uit 1977 kan ik ook smakelijk lachen, lees maar:

DICTEES
Grouwe gebauwen, louwe thee,
holadio, holadié,
word je broer dominee?
Heel gemakkelijk, zo’n dictee.

Jan vermeid het komietee,
holadio, holadié,
en de mijd bleikt heel tevre,
wat gemakkelijk, zo’n dictee.

Heremejee... ik heb een twee.

A-u, o-u, a-u-w,
o-u-w of dubbel ee,
word je broer moet met dt,
wat een smerig rot-dictee.

En ‘t zijn niet alleen dictees
waar ik hier op school voor vrees:
ook elk opstel dat ik schrijf
staat van rooie strepen stijf.

Streep toch niet zoveel meneer,
anders durven wij niet meer,
worden ons leven lang
zelfs voor brieven schrijven bang.

A-u, o-u, a-u-w,
o-u-w of dubbel ee,
d of t of een dt -
stop ermee! Stop ermee!

Dat het onderwijs Wilmink na aan het hart lag, blijkt ook wel uit onderstaand citaat uit zijn bundel 'Ernstig genoeg' uit 1995 t.w.

Wat motten doen voor je ondergoed,
wat de zure regen voor bomen doet,
wat Satan deed voor het Paradijs,
doet multiple choice voor het onderwijs.

2011 (100) terugblikken

De eerste kerstdag hebben we beiden als een oase van rust ervaren. Hoewel enig verschil van mening over dit of dat, soms aanleiding was voor een twistgesprekje. Maar dat is normaal, bovendien gaf dat uiteindelijk toch weer rust. Op tweede kerstdag waren we met z'n dertienen bij S en W in Zwolle, waar we uiteraard weer uit een ander vaatje van sociale vaardigheden moesten tappen. Maar ook dat is normaal met zo'n grote club om de eettafel. Heel genoeglijk allemaal, lekker gegeten, gedronken en geouwehoerd over van alles en nogwat. En dat de periode van jengelende kleinkinderen aan tafel kennelijk voorbij is, vind ik wel het allermooist. Geen gerommel meer onderling of gezeur over dit en dat lust ik niet, of mogen we van tafel. Niets meer van dat alles, ze deden gewoon hardstikke leuk mee!

Op verzoek van S had ik wat oude filmpjes meegenomen. Dat resulteerde na het eten in een avondje kijken met z'n allen. Kijken naar een periode die alweer ruim tien jaar achter ons lag. Gek hoe dat werkt bij iedereen, de één kan er niet genoeg van krijgen, de ander wordt melancholisch van wat ooit was en wil eigenlijk niet langer terugblikken, en weer een ander valt in slaap of loopt weg. Het lijkt me evident, dat de verschillen voortkomen uit de persoonlijke ervaringen van de laatste tien jaar. Die lopen in ons clubje toch wel aardig uiteen, het is niet anders. Ik ben trouwens ook wel van mening dat we niet al te lang stil moeten blijven staan bij wat ooit eens was. Leuk zo af en toe, even stilstaan en omzien, maar dan toch snel de draad maar weer oppakken. Met de ervaringen van het verleden leven in het heden en naar de toekomst toe!

Maar goed, nu het jaar er weer bijna opzit, dient zich bij mij toch ook weer zo'n moment aan van even terugblikken. Het is snel gegaan, en in de grote boze buitenwereld is van alles aan de hand, maar we zijn gelukkig nog gezond. Mogelijk dat ik in het nieuwe jaar een beetje aan mijn latente schrijfverslaving ga werken. Want gemiddeld ruim 8 stukjes per maand gaat zo langzamerhand een beetje ten koste van voldoende beweging, en dat zou toch eigenlijk niet moeten!

De stukjes van 2011, en alweer de 6e jaargang.

Januari
1. nieuwjaar, 2-1; 2. genodigde, 4-1; 3. Ensemble, 10-1; 4. vensters, 12-1; 5. badderen, 14-1; 6. MGcollector, 18-1; 7. Zandmotor, 19-1; 8. VDLetentje, 22-1; 9. Nano, 24-1; 10. Tin Whistle, 26-1; 11. Sonny Boy, 29-1;
Februari
12. kitsch, 3-2; 13. Afstanden, 6-2; 14. Aloha Hé, 9-2; 15. The Golden Fifties, 13-2; 16. reis naar Mars, 15-2; 17. Hodgepodge in de kroeg, 19-2; 18. embouchure, 23-2; 19. ’t Gooi, 25-2; 20. Samen, 27-2; 21. raadsel, 28-2;
Maart
22. stempas, 2-3; 23. O & T voor Twee, 7-3; 24. Street Art, 11-3; 25. Afsluitdijk II, 12-3; 26. resonantie, 15-3; 27. Vrijheid, 21-3; 28. Hogedruk, 23-3; 29. Byzantijns op de Veluwe, 26-3; 30. little design show, 30-3;
April
31. zeilseizoen, 4-4; 32. Gouden Jubileum, 15-4; 33. ons voedsel, 17-4; 34. Vrijkaart, 21-4; 35. Terrasje pikken, 23-4; 36. zonnige dagen, 26-4; 37. Hodgepodge in Zeewolde, 29-4;
Mei
38. Mokum versus Herenleed, 5-5; 39. wandeling, 7-5; 40. Blues in Purmerend, 8-5; 41. contemplatieve ervaring, 11-5; 42. inéénofanderehoek, 13-5; 43. Hodgepodge in Zwolle, 16-5; 44. Tijd, 17-5; 45. pedaalriddertjes, 23-5; 46. foto’s, foto’s, heel veel foto’s, 25-5;
Juni
47. Orpheus, 3-6;
Juli
48. Frühjahrssingen, 12-7; 49. een manier van leven, 14-7; 50. Bremerhaven, Hamburg en Oldenburg, 15-7; 51. zeshoek of hexagon, 21-7;
Augustus
52. verzonken stad, 5-8; 53. een fietstocht boven de grote rivieren, 6-8; 54. Mosselen en Willemsoord, 9-8; 55. schoon water, 13-8; 56. Kasteel het Nijenhuis, 16-8; 57. Paleis a/d Blijmarkt, 17-8; 58. de toren van N.van Walt van Praag, 19-8; 59. zwaluwtrek, 23-8; 60. expo in duikbootloods, 27-8; 61. rare smoelen, 28-8; 62. zomergast-kunst, 29-8; 63. de keuzefilm van G.V., 31-8;
September
64. walvis en bulbsteven, 1-9; 65. Tempus fugit, 4-9; 66. Ilperveld & omstreken, 6-9; 67. tijdsbestedingen, 12-9; 68. megakristallen, 14-9; 69. Vestingstadje Woerden, 21-9; 70. Neutrino’s, 25-9; 71. Bostoren (2), 27-9;
Oktober
72. Ginkgo Biloba, 1-10; 73. windstreken I, 3-10; 74. Klaverbank, 8-10; 75. postzegelmuziek, 10-10; 76. C+B Grolloo, 14-10; 77. allegaartje, 16-10; 78. de bijtjes, 20-10; 79. Herfsttraditie, 30-10;
November
80. Lotte Lenya, 2-11; 81. Oud Nijkerk, 5-11; 82. Kilkelly, 7-11; 83. Guggenheim Museum New York, 11-11; 84. samen eten, 13-11; 85. bordjesfetisjisme?, 15-11; 86. broken circle/spiral hill, 21-11; 87. windstreken II, 25-11; 88. verkocht, 27-11; 89. seinpistool, 29-11;
December
90. de Euro?!, 2-12; 91. ‘De Gouden Eeuw van China’, 4-12; 92. donkere dagen, 6-12; 93. Om de Noord, 7-12; 94. radar, 11-12; 95. Leven II, 14-12; 96. werelden, 19-12; 97. wenskaart, 22-12; 98. Haagse historie en meer ..., 24-12; 99. SM ’s-Hertogenbosch, 26-12.

SM 's-Hertogenbosch

Onlangs waren we weer eens in Den Bosch en in het Stedelijk Museum aldaar. Het SM dat sinds 2005 is ondergebracht in een voormalige medicijnfabriek van Interpharm in het Bossche Paleiskwartier (voorheen bedrijventerrein de Wolfsdonken), gaat 15 januari 2012 zijn deuren daar sluiten. En pas eind 2012 schijnen ze die dan weer te openen in het nieuwe gebouw in het Bossche Museumkwartier. Ze delen dan hun nieuwe onderkomen, gebouwd naar een ontwerp van Bierman Henket Architecten, (zie impressies in het hart van de collage) met het Noordbrabants Museum.

We kunnen dus wel zeggen dat we voor de laatste keer moderne kunst in de oude medicijnfabriek hebben gezien. Overigens de eerste en voorlaatste keer was ruim 3 jaar geleden, zie mijn stukje 'Paleiskwartier' van 9 september 2008. En wat hebben we daar gezien, na eerst een hapje te hebben genuttigd in het museumcafé. Nou, een viertal tentoonstellingen t.w. 1. Berichten van het front; 2. Say hello, wave goodbye; 3. Klaas en Barend en Gijs en Rieneke en Carole; 4. Smax curatoren-project.

Ik zal proberen het één en ander zo beknopt mogelijk te omschrijven. Om te beginnen bij expositie 1: Een netwerk van gelijkgezinde kunstenaars actief in verschillende samenstellingen. Wat we zagen was eigenlijk een atelier van een groepje kunstenaars met een nogal onheilspellend vertoon van beeld en geluid o.a. een schildersatelier, een grafische werkplaats, een klinisch laboratorium en een industrieel niemandsland.
Expositie 2 was de laatste tentoonstelling op deze plek van diverse collecties en laatste aanwinsten van het SM, o.a. sieraden van Emmy van Leersum. Maar ook veel sculpturaal werk op keramisch gebied van o.a. Picasso, Guido Geelen e.a.
Expositie 3 was een gezamelijke tentoonstelling van 5 kunstenaars met een Bossche achtergrond. Schilderijen, muurschilderingen en -tekeningen, een houten huisje in de ruimte voor het op de muur getekende meisje van Barend en collages.
Expositie 4 ging over het braakliggende terrein naast het huidige museum. De aanstaande verhuizing van het SM was voor kunstenares Lara Almarcegui aanleiding de huidige plek (artistiek) te onderzoeken. Waarbij veranderingsprocessen en zaken die anders onzichtbaar zijn of aan de aandacht ontsnappen centraal staan. Een conceptueel kunstwerk eigenlijk in de context van een braakliggend terrein. Bijzonder, maar ik werd er eerlijk gezegd niet warm of koud van!

Al met al vonden we het niet bepaald de meest boeiende museumervaring van de laatste tijd. Over een jaartje maar eens kijken in het nieuwe gebouw daar, mogelijk dat dat een interessantere ervaring zal opleveren.

Haagse historie en meer ...

Gisteren waren we in het Haags Historisch Museum aan de Korte Vijverberg. We kwamen primair voor de tentoonstelling 'Golden Earring - Back Home', zie m'n stukje postzegelmuziek van j.l. maandag 10 oktober. Maar we hadden de kleine maar interessante tentoonstelling van de oudste nog bestaande Nederlandse rockband uit Den Haag toch redelijk snel gezien. We hadden het bezoek trouwens aardig kunnen rekken als we wat meer muziek hadden beluisterd middels de diverse koptelefoons, maar daar hadden we geen zin in, bovendien kennen we veel muziek van hun wel.

Er was uiteraard meer te zien in het museum. Bijvoorbeeld de permanente tentoonstelling 'Typisch Haags' waarin de vele facetten van de Haagse samenleving te zien zijn. Van Hofstad en internationale stad van vrede en recht tot voetbalclub ADO Den Haag. Maar ook de prachtig ingerichte poppenhuizen van jonkvrouwe Lita de Ranitz (1875-1960) waren er te zien, en een boeiende digitale groeikaart van Den Haag vanaf ca. 1300 tot heden. In de tentoonstelling Mijn Den Haag Winkelt! was middels herinneringen, foto's, posters en films te zien hoe de stad zich ontwikkelde tot een winkelparadijs met buurtwinkels, (super)markten en grote warenhuizen.

Lichtelijk verbaast heb ik een tijdje zitten kijken naar het enorme schilderij van Jan Antonisz van Ravesteyn, voorstellende 'de officieren van de schutterij op de Sint Sebastiaansdoelen' uit 1618. Daar stonden ze dan de leidinggevenden, de gewichtige mannetjes van weleer! Wie weet hebben enkele van hun nog meegemaakt dat in 1672, ruim 50 jaar later dus, de gebroeders de Witt hier op de Korte Vijverberg door een razende en op drift geslagen menigte werden gelyncht. Een tong en een vinger van één van de gebroeders is in dit museum nog steeds te zien, bizar eigenlijk.

Ook prachtig was het enorme panoramaschilderij van Jan van Goyen uit 1651 voorstellende 'Gezicht op Den Haag' Veel grote gebouwen al, ook van het binnenhof zeer waarschijnlijk, maar verder kan ik na ca. 360 jaar toch weinig herkenbaars vinden.

We zijn na het museumbezoek nog even langs de Hofvijver de stad in gelopen, richting Buitenhof en de Passage. Daar heb ik 'The Sound of the South' van Leo Blokhuis gekocht, een soundboek met 4CD's. Ik had nog een paar bonnen op zak die ik van S en W gekregen had, dus die zijn nu goed besteed! Prachtige muziek uit de jaren 1961-1976 uit het zuiden van de Verenigde Staten, waar destijds bijzondere ontmoetingen plaatsvonden tussen de blanke country en de zwarte soulmuziek. Onderweg naar huis hebben we gelijk maar een plaatje opgezet. Een feest der herkenning kan ik wel zeggen!

wenskaart

Ze stromen weer binnen, de wenskaarten. Zakelijke kaarten, melancholische kaarten, zelfgemaakte kaarten met foto's en/of gedichten, de één nog mooier (of lelijker) dan de ander. En de kaarten komen uit alle hoeken, van familie, vrienden, buren, kennissen en bedrijven, ja zelfs kaarten van mensen of bedrijven waar ik nog nooit wat mee gehad heb of zelfs helemaal niet ken!

Elk jaar weer komt de vraag bij me op, stuur ik wel of geen wenskaarten. Stoer besluit ik soms, dit jaar maar niet! Maar als dan de eerste kaarten bij me op de mat ploffen, bedenk ik me al weer. Bijna iedereen doet het, dus moet ik toch ook wel iets van me laten horen. Maar typisch blijft het, want waarom stuur ik eigenlijk kaarten naar mensen die ik soms maar één of twee keer per jaar spreek, of zelfs dat niet. Of vreemder nog, waarom stuur ik kaarten naar mensen die ik bijna dagelijks of wekelijks zie? Ik zou het niet weten, het is een gewoonte en zoals gezegd, bijna iedereen doet het!

Dit jaar hebben we de kaart maar weer eens zelf gemaakt. Daarvoor hebben we de door mij op j.l. 22 november genomen foto gebruikt (zie stukje windstreken II van 25 november j.l.) van de 200 ton wegende glazen overkapping van de binnenplaats van het Amsterdamse Scheepvaartmuseum. Het wenskaartje is de uitsnede van het middelpunt van de overkapping, die de 32 windstreken van de kompasroos verbeelden. Simpel, gewoon een mooi plaatje, het is wat het is, hoogstens een metafoor voor het vinden van nieuwe wegen c.q. nemen van verstandige besluiten in 2012. En de tekst? Ach ja die spreekt uiteraard voor zich!

werelden

In het V-katern van de Volkskrant j.l. donderdag 15 december trof ik een paginagrote reclame aan van het CJP. Het grootste deel van de pagina werd in beslag genomen door nevenstaande tekening, gemaakt door het Amsterdams grafisch ontwerpbureau Maslow. Daaronder een samenvatting van een aantal vragen en antwoorden van Steven Stoffers (redacteur van het Cultureel Jongeren Paspoort) aan Sergio Hasselbaink (acteur, bekend van o.a. Sonny Boy zie m'n stukje van 29 januari 2011) over de toneelvoorstelling 'In Ongenade'. In het toneelstuk, dat is gebaseerd op het boek Disgrace van Nobelprijswinnaar J.M. Coetzee, en door de Toneelgroep Amsterdam wordt opgevoerd in de Stadsschouwburg, heeft de zwarte Sergio Hasselbaink een prominente rol naast theaterlegende Gijs Scholten van Aschat.

Luk Perceval, de regisseur van 'In Ongenade' laat volgens Sergio Hasselbaink de spelers op het toneel vaak stilstaan, zodat je als kijker wel gedwongen wordt om na te denken. Het zou namelijk wel leuk zijn als de gedachte van Coetzee overkomt. Als twee werelden botsen wekt dat weerzin op, maar uiteindelijk moeten we het toch samen doen! Een mooie gedachte, maar ondertussen bekroop mij wel de vraag hoe ik in dit verband toch eerder genoemd landschapje moest interpreteren. Het antwoordt op de vraag welke werelden er op elkaar botsen zit in de racistische hoek las ik. In het stuk speelt Gijs Scholten van Aschat professor Lurie. Lurie valt op de universiteit in ongenade door een affaire met een studente en kan daarom zijn biezen pakken. Om enigszins tot rust te komen gaat hij vervolgens maar een tijdje bij zijn dochter op het Zuid-Afrikaanse platteland wonen. Hoewel ik het heuvelachtige vredige landschapje met huisje, boompje beestje nu associeer met het Zuid-Afrikaanse landschap, vraag ik me toch nog steeds af hoe ik het één en ander m.b.t. 'In Ongenade' moet duiden. Het gaat goed met Lurie op het mooie landje van zijn dochter, en door de overwegend zwarte bevolking in de nabije omgeving worden ze gedoogd. Totdat een groepje militante autochtonen onder leiding van Sergio Hasselbaink op het toneel verschijnt met repressieve bedoelingen. Ze overvallen de boerderij en verkrachten de dochter van Lurie, weg vredig leventje. Ik zie de tekening nu heel anders, het landschapje heeft het profiel van een vrouwfiguur. Hoe is het mogelijk dat ik dat niet eerder heb gezien, ik zie ineens niet anders meer. Maar de horzel rechts in het midden en de donkere wolk links boven geven het geheel wel iets macabers. De dreiging van de arme autochtone bevolking, die de aanwezigheid en de overdadige luxe van een handjevol allochtonen in hun omgeving niet langer dulden. Als daarna Lurie's dochter, die een kind aan de verkrachting heeft overgehouden, uit zelfbescherming trouwt met haar zwarte tuinman, begrijpt Lurie daar niets van. Maar het is gewoon nodig om te overleven daar. Zoals eerder gezegd, uiteindelijk moeten de twee werelden daar het toch samen rooien!

Petje af voor Maslow's tekening bij 'In Ongenade'.

Leven II

De één loopt met rode koontjes van opwinding, de ander word er warm noch koud van, het Higgs-deeltje. In mijn stukje Leven I van 25 januari 2010 had ik het over de LHC-versneller in Genève, een machine waarmee ze hopen te ontdekken hoe het heelal en het leven is ontstaan en in elkaar zit. Een zoektocht naar het z.g. Higgs-boson, ook wel het God-deeltje of de heilige graal van de deeltjesfysica genoemd. Zie wat dat betreft ook "theorie van alles" mijn stukje van 21 mei 2010.

Gisteren 13 december 2011 was het Higgsdag, zoals Bert Wagendorp het in zijn column in de Volkskrant lichtelijk cynisch noemde. We zijn overgeleverd aan de hogepriesters van de Grote Deeltjesbotser, die ons het evangelie brengen van het alsmaar diepere inzicht in alles. Zie wat dat betreft bijvoorbeeld ook stukje Neutrino's van 25 september 2011. De eerste zeer hoopvolle resultaten van de zoektocht naar het Higgs-boson werden die middag in het onderzoekscentrum CERN in Genève bekend gemaakt. En vandaag las ik in de krant, dat de versneller in de loop van 2012 voldoende opvallende gebeurtenissen zal hebben opgeleverd om de ontdekking van het Higgs-deeltje te kunnen claimen! Ook in de wereld van de wetenschap moet tijdig worden gescoord voor de centjes en de nobelprijs!

Gek eigenlijk, het Higgs-deeltje is veertig jaar geleden al voorspeld door de Britse naamdrager, hij had zelfs al min of meer uitgerekend bij welke energie het deeltje te ontdekken moest zijn. Maar daarvoor moesten ze wel eerst een deeltjesversneller bouwen van vier miljard! Prachtig, maar waarom dan toch dat opgewonden enthousiasme in de wereld van de fysici? Over een ontdekking waarvan je voor 99,99% al wist dat het er was. En het enthousiasme slaat nog over ook, tenminste wel op mij, ik ben geen fysicus maar toch ook heel nieuwsgierig geworden naar de ontdekking van de onzichtbare werkelijkheid die nog in atoomkernen en elektronen verborgen zit. Maar ook een gerenomeerd wetenschapper als Robbert Dijkgraaf was bij Pauw en Witteman nogal enthousiast over de bijna ontdekking in Genève. Het doet allemaal zo populistisch aan, iets meer rust in deze zou denk ik wat bedachtzamer overkomen. Overigens ben ik nu al nieuwsgierig naar de nieuwe vragen die straks door de ontdekking onherroepelijk zullen worden opgeroepen in de wereld van de deeltjesfysica!

radar

Port of Dover, voorjaar 1991 's ochtends rond 07.00 uur. We hoorden het oorverdovende gebrul van een Hovercraft van dichtbij, maar door de dikke mist zagen we het gevaarte niet. (zie ook m'n stukje Mist van 2 januari 2008) We hoopten maar dat ze het bliebje van onze reflector wel zouden zien op hun radarscherm. We lagen volgens onze AP navigator weliswaar nog iets buiten de aanloopkoers van die grote jongens op de stuurboordsingang van Port of Dover, en ook van Dover Coastguard, die ik al eerder had opgeroepen hadden we geen bijzondere opmerkingen of waarschuwingen door gekregen. Maar je weet toch maar nooit, om bij de voor ons verplichte bakboordsingang te komen, moesten we toch die stuurboordaanloop veilig zien te kruisen. Maar bovendien wijkt voor hetzelfde geld zo'n kolos iets van z'n koers af en kan je de klos zijn. Met al dat akoestische geweld om ons heen, werd de opgebouwde spanning van de oversteek, waarbij we midden in Dover Strait, ofwel één van de drukste vaarwaters ter wereld, plotseling waren overvallen door een dikke zeemist a.h.w. opgevoerd tot een climax. Ik vond het als schippertje van de Felis Onca IV maar een stressvolle situatie, hoewel ik m'n best deed dat niet al te veel te laten merken. Maar ik voelde de spanning toch ook bij de overige drie opvarenden. Jammer, want het kan zo mooi zijn, de vorige keren dat we hier waren konden we beide haveningangen met die mooie witte krijtrotsen op de achtergrond al van heinde en verre zien liggen. Enfin, het was niet anders, we zijn gelukkig veilig en wel de haven ingekomen. Maar ik heb me toen wel voorgenomen radar aan te schaffen, echt een must als je op zee vaart! Toch kwam het er niet direct van, erger nog pas in 1999, toen we de Swing, onze nieuwe boot kochten. Al die jaren is het zonder radar gelukkig goed gegaan op zee, terwijl we toch best wel vaak in mist verzeild zijn geraakt. (zie o.a. m'n stukje Pin Mill van 16 juli 2009) Maar het was toch maar zelden zo hectisch als toen op die vroege ochtend in Dover Strait met dat dynamische gebeuren vóór Port of Dover!
                                                                                                                                                                  
Maar goed, als je dan radar aan boord hebt, is het ook wel handig als je er mee om kan gaan. En dat was in het begin vaak lastiger dan ik dacht. Clutter (valse bliebs) op het radarscherm, veroorzaakt door o.a. een woelige zee, belemmerden je vaak het zicht op de serieuze bliebs. Veel clutter kon je uitzeven, maar deed je dat te enthousiast, dan zeefde je ook de serieuze bliebs uit en dat was natuurlijk niet de bedoeling. Het heeft best even geduurd voordat ik daar een beetje bedreven in was. Ik denk nog weleens aan die keer toen we terug kwamen uit Noorwegen, we hadden mee gedaan aan de Colin Archer Memorial Race van Lauwersoog naar Stavern. (zie m'n stukje CAMR van 4 februari '08) Storm, 8 Bft. in de Duitse Bocht, iets na middernacht kwamen we aan bij de eerste van de twee drukke shippinglanes boven de Waddeneilanden naar o.a. Hamburg en Bremerhaven, die we bij een aandewindse koers moesten kruisen. Grote golven en pikkedonker, sowieso zag je niks als je in een golfdal zat. En aan de radar had ik ook niks, het was één en al clutter. Om dat te kunnen zeven moest ik één hand vrij maken voor de knopjes, maar dat lukte me van geen kant. M'n stuurautomaat kon het natuurgeweld niet aan, en ik had beide handen nodig aan het roer om op koers te blijven. Met gekrulde teentjes van spanning stoven we beide shippinglanes over bij een zicht van nul komma nul meter in de golfdalen. Het is gelukkig allemaal goed gegaan, maar toen we in de vroege ochtend in de verte de gigantisch wit schuimende zeeën boven de Gronden van Stortemelk zagen, leek het ons ondanks de afnemende wind maar verstandiger deze afslag niet te nemen, en maar door te varen naar Den Helder. Maar goed dit was dus wel een voorbeeld van hoe je het niet moest doen met radar. Ik had de installatie natuurlijk eerder moeten afstellen op zwaar weer, in ieder geval voordat we echt in de shit zaten. Ik had weer wat geleerd, een dergelijke situatie is me nadien dan ook niet vaak meer overkomen. En daarom blijf ik maar zeggen, varen op zee zonder radar is eigenlijk onverantwoord. Radar op zee is echt een must!

Als alles goed is ingesteld, en je alle objecten om je heen in welke omstandigheid dan ook goed op het scherm kan volgen, geeft dat ondanks het feit dat je sowieso alert moet blijven, voor schipper en bemanning een zee van rust! Ik heb van mijn radar in iedergeval een hoop plezier gehad.
Met de Swing is de radarinstallatie uiteraard ook verkocht. (zie m'n stukje 'verkocht' van 27 november 2011) Maar wel een radarinstallatie die het toevallig afgelopen vaarseizoen begeven had. Bij de verkoop was echter wel bedongen dat ik zou zorgen voor een weer werkende radarinstallatie. Met een service monteur van Holland Nautic alles nagelopen, scanner in de mast, diverse aansluitingen etc. etc. Uiteindelijk was het duidelijk dat het beeldscherm binnen de boosdoener was, een haperende interface of zoiets, het zal wel. Het beeldscherm is meegenomen naar de werkplaats, waar ze het inmiddels gelukkig voor een redelijk prijsje hebben kunnen repareren. De nieuwe eigenaar vertelde me dat hij voorlopig gaat varen op de Spiegelplas bij Nederhorst den Berg. Als hij daar een keer een boeitje zal schampen, kan hij in iedergeval niet zeggen dat hij de boei niet gezien heeft omdat de radar het niet deed. Ik realiseer me dat deze uitlating mogelijk een beetje cynisch kan overkomen, maar dat neemt niet weg dat ik de eis van de nieuwe eigenaar natuurlijk maar al te goed begrijp!

Om de Noord

Gisteravond in bioscoop Atlantic 'Nova Zembla' gezien, de allereerste Nederlandse 3D film met in de hoofdrollen Robert de Hoog als Gerrit de Veer; Derek de Lint als Willem Barentsz; Victor Reinier als Jacob van Heemskerck; Jan Decleir als Petrus Plancius (cartograaf en dominee) en Doutzen Kroes als Catharina Plancius, dochter van de cartograaf/dominee en geliefde van Gerrit de Veer. De tweede film van regisseur Reinoud Oerlemans (1971) die j.l. 21 november z'n première beleefde, draait sinds die tijd in de Nederlandse bioscopen.
Vlak voor aanvang kregen we van het bioscoop personeel allemaal een z.g. 3D brilletje uitgereikt. Wees er zuinig op lazen we op een briefje, want een kapot exemplaar kan je na afloop €. 50,- kosten! Nou, voorzichtig kijken dan maar, en dat juist met een spannende avonturenfilm. Want een spannend verhaal is de overwintering op Nova Zembla zeker, dat weet ik nog maar al te goed van vroeger. Met rode koontjes zat ik in de vierde klas van de lagere school te luisteren naar meester Doornbos. Zijn naam ben ik zelfs nooit vergeten, we hingen aan zijn lippen tijdens vaderlandse geschiedenis. Ik heb in mijn latere leven zelden iemand meegemaakt die zo beeldend en meeslepend kon vertellen. En met die prachtige oude schoolplaat van J. Isings aan de wand waande je je met Willem Barentsz zelf op Nova Zembla.

In 1996, 400 jaar na de ijskoude poolwinter in het Behouden Huys op Nova Zembla, werd er in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam een tentoonstelling gewijdt aan dit 16de-eeuwse avontuur. Op de binnenplaats hadden ze toen het Behouden Huys nagebouwd, en in het museum werden allerlei eeuwenoude voorwerpen getoond, die latere expedities bij de resten van het Behouden Huys op Nova Zembla hadden gevonden. Het was een boeiende tentoonstelling, ik heb daar toen het boekje 'Om de Noord' gekocht. Een prachtig boekje met oude afbeeldingen en de destijds door Gerrit de Veer opgetekende verhalen van de tochten van Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck en de overwintering op Nova Zembla.

Geïnspireerd door die mooie oude schoolplaat van J. Isings destijds met die gevaarlijke ijsbeer, had ik natuurlijk een fantasiebeeld opgebouwd van dit beroemde verhaal uit de Nederlandse geschiedenis. Een fantasiebeeld dat mede gevormd is door de verhalen van m'n oude schoolmeester, en later gevoed werd door eerder genoemde tentoonstelling, en de verhalen in het boekje van Gerrit de Veer. Maar gisteren vielen mijn oude, lang gekoesterde fantasiebeelden van dit avontuur zowaar een beetje in duigen. Ze strookten in iedergeval in meerdere opzichten niet met de 3D film 'Nova Zembla'.
Het was zonder meer een mooie film, ik heb tenminste best wel genoten. Al had ik toch ook wel wat negatieve recensies gelezen, maar dat hou je toch. Vooral dat 3D gebeuren was bijzonder, ik had dat nog nooit meegemaakt. Je ervoer echt de derde dimensie in de beelden. Meerdere lagen, diepte en perspectief, soms waande je je met dat malle brilletje op midden in het tafreel, je was bij wijze van spreken ook één van de acteurs. Spectaculaire techniek!

Maar ja, hoe mooi ook, de 3D film 'Nova Zembla' haalde het bij lange na niet bij de film die over dit avontuur al decennia in mijn hoofd draait, en dat viel een klein beetje tegen. Ik denk dat ik binnenkort m'n oude fantasiebeelden maar ga updaten in het Rijksmuseum in Amsterdam. Of zou dat misschien nu niet meer kunnen?

donkere dagen

'De Donkere Dagen Voor Kerstmis' van Willem Nijholt. Maar gelukkig heb ik nog een bootje van het zonnige Lombok!

't Mist en miezert en de stad lijkt ziek en der dagen zat
De mensen, met hun plastic aan, bewegen door een schijnbestaan
De donk're dagen voor Kertstmis
't Schemert rond een uur of vier en ik vraag me af: Wat doe ik hier
Aan 't einde van de Overtoom, verdwaald als in een boze droom
De donk're dagen voor Kertstmis
Lieve God, denk ik, kleumend en klein
Moeten die er nu werkelijk zijn
De donk're dagen voor Kertstmis

De koude tram is overvol, maar iedereen staart leeg en hol
Naar al die pakjes op z'n arm, want daarvan wordt een mens niet warm
De donk're dagen voor Kertstmis
Hij heeft een duur cadeau gekocht, maar had een ander ding gezocht
De warmte, die een leven duurt, de hoop die een bestaan bestuurt
In donk're dagen voor Kertstmis
Alles ligt in de winkel te koop, ja, behalve, behalve de hoop
De donk're dagen voor Kertstmis

't Mist en miezert en de stad lijkt ziek en der dagen zat
De mensen, met hun plastic aan, bewegen door een schijnbestaan
De donk're dagen voor Kertstmis
En ieder pakje, dat ik draag, is maar een uitstel van de vraag
Waar kopen wij het Paradijs en wat, in Godsnaam, is de prijs
In donk're dagen voor Kertstmis
Lieve God, denk ik kleumend en klein
Moeten die er nu werk'lijk zijn
Die donk're dagen voor Kertstmis

'De Gouden Eeuw van China'

In mijn stukje 'Goud uit Georgië' van 9 augustus 2010 schreef ik een beetje cynisch over de planning van de nieuwe uitbreiding en verbouwing van het Drents Museum. Het museum zou toen op 15 augustus zijn deuren voor één jaar sluiten. Gezien de ervaringen met soortgelijke projecten elders in het land, leek me één jaar voor zo'n klus erg optimistisch gesteld, en moest ik dat eerst nog maar eens zien. Nou ik heb het gezien! De bouw- en verbouw heeft o.a. door winterse ongemakken inderdaad 3 maanden langer geduurd dan gepland, maar dat noem ik voor deze keer maar peanuts. Op 16 november j.l. dus 15 maanden na de sluiting, is het museum door koningin Beatrix heropent.



We zijn er afgelopen vrijdag geweest, en ik kan niet anders zeggen dan dat de ondergrondse uitbreiding, naar ontwerp van architect Erick van Egeraat, niet alleen een lust voor het oog is maar ook om te beleven. Vooral hoe het daglicht speels kwam binnenvallen, door de verschillende openingen tussen de gebogen en verspringende dakvlakken, vond ik een beleving. En de prachtig aangelegde museumtuin op het dak van de ondergrondse expositiezaal fungeert volgens mij goed als een verbindende schakel tussen de oude omringende Assense bebouwing en het museum. Om maar iets te noemen, het zicht vanaf de Oostersingel op de historische centrumbebouwing en het oude museumgedeelte, zou door een bovengrondse uitbreiding van het museum zo goed als zeker zijn verdwenen.

En dan die openingstentoonstelling 'De Gouden Eeuw van China' in de periode van de Tang-dynastie (618 tot 907 na Chr.) Voor de Chinezen de meest glorieuze dynastie met de grootste culturele uitstraling uit de hele Chinese geschiedenis. Van oudsher is China een multi-etnisch en multireligieus land, en heeft bewust of onbewust altijd allerlei culturele invloeden van buiten ondergaan. Ik denk in dit verband ook aan de invloeden die de Zijderoute met zich mee moet hebben gebracht. Maar de reusachtige stappen voorwaarts op het gebied van literatuur, kunst en wetenschap die het deed tijdens de Tang-dynastie kende zijn weerga niet.
De verschillende museumstukken die we daar hebben gezien, komen uit musea in en rond de stad Xi'an, de meest historische stad van China, gelegen op de fundamenten van de oude Tanghoofdstad Chang'an. De stad wordt in China vergeleken met oude Europese steden als Rome en Athene. Ik zou er best eens een keertje heen willen!

Dat China van oudsher een multi-etnisch en multireligieus land is, kunnen we van onze regio, en zeker in die tijd, moeilijk zeggen. Destijds ging het er hier in ieder geval nog wel eens anders aan toe. Denk maar aan die rare heidense Friezen die in 754 na Chr. Bonifatius en 52 metgezellen van hem om zeep hielpen. En dat alleen omdat ze die Dokkumers destijds een andere mening wilden opleggen. Van een multireligieus gedachtengoed hadden beide partijen kennelijk nog nooit gehoord. En toen Keizer Karel omstreeks 768 na Chr. hier juist de geestelijken opdracht gaf om scholen te stichten voor iedereen, adel of niet, was dat natuurlijk ook weer een éénrichtings verkeer. Want ik ga er wel vanuit dat de geestelijken hier destijds geen voorstanders waren van een seculiere samenleving.

Maar dit allemaal terzijde, we hebben in alle opzichten erg genoten van het nieuwe museum in Assen en van de prachtige Chinese expositie daar. We komen er zeker vaker terug!

de Euro?!

Vanmorgen vond ik in m'n rommellaatje de z.g. eurokit ter waarde van € 3,88, die ik daar al die tijd nog had liggen. Eén euro was 2,20371 gulden waard, dus we kregen 10 jaar geleden tegen inlevering van een op naam gestelde afhaalcoupon, zomaar f 8,55 gratis van minister Zalm. Elke inwoner van Nederland die op 31 december 2001 zes jaar of ouder was, kreeg destijds ter introductie van de euro zo'n kit van het ministerie van Financiën. Een noviteit van belang!

Het nieuwtje is er inmiddels wel vanaf, integendeel, de euro is of lijkt een blok aan het been te zijn geworden voor de lidstaten. Desalniettemin heeft de euro ons de afgelopen tien jaar voorspoed gebracht wordt gezegd. En ik geloof dat daar een grote kern van waarheid in zit. En dat we er, ondanks het feit dat alles betreffende de euro momenteel op een helling lijkt te staan, toch alles aan moeten doen om de munt te behouden. Feitelijk moet de euro als een onomkeerbaar project worden beschouwd!

Zelfs de Franse president Sarkozy schijnt deze week te hebben gezegd dat hij zo langzamerhand voorstander is voor een meer centrale aanpak. Meer macht naar Brussel inzake de aanpak van dit en veel andere problemen dus. Geheel, maar zeker gedeeltelijk ten koste van de eigen soevereiniteit van de lidstaten. Ik denk inderdaad dat hij daar gelijk in heeft, want zoals het nu gaat met dat eeuwige gepraat van al die politici voor het belang van eigen parochie schiet niet op. Terwijl de tijd erg dringt heb ik begrepen.

Ik hoop dat ze op het Europese topoverleg van 9 december a.s. (de zoveelste top der toppen) inderdaad tot besluiten komen, die tot een centrale aanpak leiden ten koste van eigen soevereiniteit. Dat wordt mogelijk niet leuk gevonden, maar het zijn wel de consequenties van een keuze die tien jaar geleden gedaan is. Wie a heeft gezegd in euroland moet nu toch ook echt b durven zeggen.
En dat straks niet alleen z.g. probleemlanden kunnen worden gedwongen tot verregaande bezuinigingen en hervormingen van hun economie, maar ook de overige lidstaten in de eurozone.
Want laten we niet vergeten dat z.g. sterke landen als Duitsland en Frankrijk de eerste lidstaten waren, die al in 2003, in ieder geval kort na de internetbubbel, begonnen zijn met de afspraken aan hun laars te lappen. Ongestraft overschreden ze toen al de destijds in Maastricht afgesproken limiet op het begrotingstekort van 3% van het bruto binnenlands product (BBP). Goed voorbeeld doet goed volgen, maar slecht voorbeeld natuurlijk ook, daarom zitten we nu wel met gebakken peren.
Ik heb begrepen dat voor het één en ander een berg geld nodig is. Zoveel, dat het Europese Noodfonds en de Europese Centrale Bank (ECB) dat samen niet of nauwelijks kunnen behappen. En de geldpers aanzetten is geen goeie optie, daaraan schijnen op termijn teveel nadelen te kleven, gierende inflatie, verwatering van eigendommen, dat soort dingen. Daarom wordt nu overwogen om het Internationaal Monetair Fonds (IMF) erbij te halen.

Dat lijkt me ook een stap in de goede richting, want met het IMF zullen garanties voor leningen worden gedragen door een instituut met 187 landen heb ik gelezen. Terwijl bij het Europese Noodfonds maar maximaal 13 landen meedoen, Griekenland, Portugal, Ierland en het vragende land hoeven immers niet mee te betalen. Hoe dan ook, ik ben toch wel erg benieuwd wat het met euroland gaat worden in de nabije toekomst.