maandag, oktober 27, 2008

Prik!



Een klap, een vloek, en toen was het aardedonker in de kamer. Het aansluiten van de iPod van E jr. verliep zaterdagavond niet helemaal van een leien dakje. Van alles werd los gehaald en verschoven tot aan de piano toe. Toen E het oude pianolampje beet pakte, kennelijk een beweging teveel voor de overjarige bedrading in het inwendige, kwam de klap. En dat gaf eventjes een heleboel prik in het lijf van zoonlief! Een bof dat de aardlekschakelaar zo goed functioneerde, anders had hij nou nog met dat rood koperen lampje in z'n handen gestaan. Gelukkig is het goed afgelopen, een elektrische schok die wordt veroorzaakt door een dynamische stroomspanning van 230 Volt bij een stroomsterkte van 16 Ampère kan natuurlijk heel verkeerd uitpakken.

Ik krijg de kriebels al van een statische ontlading, die je bijvoorbeeld wel eens ondergaat bij het verschuiven van een bureaustoel of het aan of uittrekken van een bepaald kledingstuk. Maar door de geringe energie-inhoud van deze soort van elektriciteit, is blootstelling daaraan doorgaans ongevaarlijk.
Sinds ik als kind eens heb geprobeerd met breinaald een stopcontact te onderzoeken, ben ik eigenlijk al bang voor elektriciteit. Maar ik vind het ook een fascinerende vorm van energie. Stroom, minuscule deeltjes in atomen, elektronen genoemd, die door te bewegen of te stromen een elektrische lading veroorzaken die energie afgeeft. Wij kunnen niet meer zonder!

Bij Coo in de Belgische Ardennen heb ik eens een elektriciteitscentrale bezocht die simpelweg bestaat uit twee waterreservoirs, één boven op de berg en één beneden in het dal. De twee bassins zijn met elkaar verbonden middels een aantal forse stijg- en/of valpijpen die in het dal tevens op een turbine- en generatorsysteem zijn aangesloten. De door het vallende water in beweging gebrachte turbine(s), levert de elektriciteit in bijvoorbeeld dure piekuren op bestelling via generator en transformator af aan het leidingnet. Met door van elders in de goedkope daluren betrokken stroom, wordt het water vanuit het lage bassin weer omhoog gepompt, en is de centrale weer gereed voor de volgende stroomlevering. Een mooi systeem waar ze nog behoorlijk aan verdienen ook!

Maar onlangs zag ik op TV een programma over diverse nieuwe, schone energiebronnen. Het is duidelijk dat zonne-energie in de nabije toekomst een grote rol gaat spelen bij de produktie van elektriciteit!

vrijdag, oktober 24, 2008

Plons!



Het loopt tegen het einde van de middag, als we op de plaats van bestemming aankomen. De hele dag hebben we gevaren, 's morgens op het IJsselmeer nog zeilend, maar later in de smalle vaargeul van de randmeren en tegenwind motorrend. Het is koud en we hebben de kachel aan. De 'Swing' moet deze keer voor de winter op de kant, dus zoeken we in de voor ons vrij onbekende haven een ligplaats dicht bij de hijskraan. Bij het aanleggen staat J doorgaans paraat bij de landvasten voor en leg ik hem na het insturen van de box achter vast. Teamwerk dat we met succes al jaren zo doen. Maar deze keer pakte het anders uit, vanuit mijn ooghoeken zie ik J plotseling uit mijn gezichtsveld verdwijnen, en de plons die ik direct daarna hoor doet mij beseffen dat J de steiger niet gehaald heeft!

Naar voren rennend, zie ik het van schrik en afkoeling naar adem happende hoofd van J, met één van de landvasten nog in haar handen boven water komen. Op mijn buik liggend, probeer ik haar zo hoog uit het water te hijsen dat ze zelf op haar buik op de steiger kan komen, maar dat blijkt snel een onbegonnen zaak. Onszelf tot enige rust manend, begonnen we in de verlaten haven om ons heen te kijken. En zo zagen we al snel de oplossing voor ons probleem een eindje verderop aan de steiger liggen. Een jacht met een zwemtableau op ongeveer waterniveau! Het is even zwemmen voor J, maar wel iets minder ver als naar de zwemtrap van de 'Swing'. Na nog enig geploeter was het leed toen snel geleden, en kon J bij de warme kachel met droge kleren aan van de schrik bekomen.

We konden er gelukkig om lachen achteraf, toch was het voor mij een traumatisch déjà vu. Onze thuishaven in Lelystad een paar jaar geleden, ook in oktober. Op een regenachtige en winderige achternamiddag, ik moest even iets snel van boord halen. Ik kwam zo ergens uit een vergadering, verkeerde kleding, schoenen met leren zolen, dat soort dingen. Bij het van boord stappen ging het mis, plons, kopje onder. Ik kon niet meer op de steiger komen, de trapjes die er nu zijn aangebracht waren er toen nog niet. Bij mijn pogingen om op de steiger te komen had ik veel krachten verspild, bovendien verbeelde ik mij, dat ik me na ruim 20 minuten in het koude water al wat minder soepel kon bewegen. Ik durfde met al die kleren aan eigenlijk geen meter meer te zwemmen en bleef me maar aan de steiger vastklampen.

Ik kon het natuurlijk nog lang niet geloven, maar toch schoot even de gedachte door m'n hoofd: Het zal toch niet waar zijn dat ik hier naast m'n bootje mijn Waterloo ga vinden. Maar juist op dat moment voer een duits zeiljachtje de haven binnen, zwaaien, roepen, ze zullen me toch wel zien? Want horen kunnen ze me zeker niet door het gefluit van de wind in de haven. Godzijdank keek één van de drie zeilers mijn kant uit, en zwaaide terug! Nadat ze waren afgemeerd, kwamen ze met z'n drieën over de steiger aanrennen. Even later lag ik languit op de steiger uit te puffen, mijn bril was weg en mijn telefoon deed het ook niet meer, maar ik was gered. De namen van die jongens ken ik niet, maar ik zal de drie duitse zeilers m'n levenlang dankbaar blijven!

dinsdag, oktober 21, 2008

Twente



Een weekje herfstvakantie met de fam. v. D. Totaal acht bungalow's hadden we gehuurd op landgoed 'De Elsgraven' nabij Enter in Twente. Herfstvakantie met zo'n club, dat is de banden weer eens aanhalen, maar ook enthousiast fietsen, wandelen, tennissen, schaken, filmen, praten, lezen en lekker eten. En daarbij wordt er tussen de bedrijven door natuurlijk af en toe nog een beetje geslapen ook. En voordat je er erg in hebt is zo'n week dan weer voorbij!

Prachtige fietstochten hebben we gemaakt in de omgeving, Enter, Wierden, Rijssen, Goor en Delden. De 'Kasteel Twickelroute', een tocht van ruim 40 km van Enter naar Delden v.v. vond ik verreweg de mooiste. Behalve dat we door een prachtig landschap fietsten, kwamen we onderweg ook nog allerlei aardige bezienswaardigheden tegen zoals het Klompen en Zompen Museum in Enter, het Zoutmuseum, kasteel Twickel, Museumboerderij Wendezoele en de Noordmolen, een oude oliemolen in Delden. Het oude landschap ademt een rustgevende sfeer uit. En als je met Twentenaren aan de praat raakt, krijg je soms de indruk dat het een beetje kat uit de boom kijkerige types zijn, maar aan de andere kant, de loyaliteit en gemoedelijkheid die ze uitstralen valt mij toch altijd ook weer op.

Met een gezamelijke maaltijd in brasserie 'De Zwaan' in Delden hebben we de week stijlvol afgesloten. Bij leven en welzijn gaan we over twee jaar weer met z'n allen op pad. Waar we dan heen gaan weten we nog niet, dat ligt nog in het verre verschiet.

woensdag, oktober 08, 2008

Noaberavond



Gisteravond, noaberavond (NOABER foundation) in de Grote Kerk van Harderwijk 'Oud & Nieuw' geheten.
Onder leiding van Arie Hoek traden op het Sint-Maarten Projectkoor samen met Cappella Laurentius en het Delphi Consort. De solisten waren Mariët Kaasschieter, sopraan; Elsbeth Gerritsen, alt; Nico van der Meel, tenor en Jelle Draijer, bas.
Het Bach programma bestond uit twee cantates waartussen door twee bewerkte delen uit een Trio-sonate t.w.

1) Gottes Zeit is die allerbeste Zeit BWV 106.
2) Trio-sonate in Bes (BWV 1015) bewerkt door Kl. Hofmann: Dolce en allegro assai
3) Herz und Mund und Tat und Leben BWV 147.

We hadden het eten net opgeschept, toen we door J werden gebeld waar we bleven. We waren glad vergeten dat we uitgenodigd waren voor bovengenoemd concert, stom! Gauw de amper aangeroerde borden aan de kant, eten komt later wel, jas aan en nauwelijks vijf minuten later stonden we op het Kerkplein. Toch nog weer ruimschoots op tijd bleek achteraf. Maar toch goed dat J ons gebeld heeft, het prachtige concert was anders wel aan onze neus voorbij gegaan!



Na het concert was er nog een receptie, de hapjes en drankjes die we aangeboden kregen lieten we ons goed smaken.

zondag, oktober 05, 2008

Afsluitdijk



Vorig jaar bestond de Afsluitdijk in zijn huidige vorm 75 jaar, een gedenkwaardig feit dat in het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen is gevierd met de tentoonstelling 'De Dijk' (zie ook blogspot 'Zuiderzeemuseum' d.d. 18/2'07). Onlangs kwam mij middels het magazine over het waddengebied 'Wadden' genaamd, een aantal plannen onder ogen wat er mogelijk in de toekomst allemaal met de dijk kan/gaat gebeuren.

De stelling is, dat de dijk conform de huidige norm niet meer helemaal veilig is. En, omdat het zeewater door het veranderende klimaat stijgt, moet er nu echt iets gebeuren! De dijk hoger maken bijvoorbeeld, of iets anders slims. De regering denkt dat je allerlei spannende dingen met de Afsluitdijk kunt doen. Maar wat precies? Een aantal ontwerpers en bouwbedrijven werd gevraagd hierover eens na te denken. En dat hebben ze zich geen twee keer laten zeggen!

Acht plannen zijn er afgelopen zomer gepresenteerd. Veel over duurzame energie, zoals getijdencentrales, waarin eb- en vloedstromen worden omgezet in elektriciteit. Maar ook aan de natuur is gedacht. Zo zou er een kwelder aangelegd kunnen worden aan de kant van de waddenzee. Of een open verbinding tussen het zoete en zoute water. Maar ook was er sprake van een plan om woningen te bouwen in het dijklichaam. De plannen werden vaak in combinatie met recreatieplannen gebracht. Wandelen boven op de dijk, een vlonderpad langs het IJsselmeer, jachthavens etc. En m.b.t. het openbare vervoer werd de elektrische superbus (plan Wubbo Ockels-TU Delft) genoemd, die je met een snelheid van 250 km per uur naar de overkant kan brengen. Wat het allemaal gaat worden is nog een poosje de vraag, maar indrukwekkend wordt het zeker!

Als het over de Afsluitdijk gaat, komt er steevast een herinnering bij mij boven uit de tijd toen ik een jaar of 15 was. Na, een vooral door het slechte weer nogal in het water gevallen kampeervakantie op Terschelling, hadden mijn vriendje H en ik het plan opgevat om in 3 à 4 dagen via de Afsluitdijk, de Noord-Hollandse duinen, Amsterdam, het Gooi en de Veluwe terug te fietsen naar ons ouderlijk huis in Wezep. Maar halverwege de ongenaakbare Afsluitdijk barste de bom, fietsend tegen wind en regen, kregen we een ontzettende heibel over de eerst volgende plaats van overnachting. Mijn vriendje wilde door fietsen naar Petten, waar een tante van hem woonde, en ik wilde zodra we aan de overkant waren op de eerste de beste camping mijn tent opslaan. De ruzie liep zo hoog op dat, toen we eenmaal in Den Oever waren, we de fietsen stilzwijgend op eigen spullen hebben overgeladen, en we elk ons weegs zijn gegaan. Einde vriendschap, we hebben elkaar nooit meer gezien of gesproken!
Mijn fiets heb ik in Den Oever bij Van Gend & Loos gebracht, en per openbaar vervoer heb ik de reis voortgezet. Nog dezelfde avond, of eigenlijk was het al middernacht, kwam ik thuis en heb ik om binnen te kunnen komen, mijn verbouwereerde ouders middels steentjes tegen hun slaapkamerraam moeten wekken.

En zo zie je maar wat de Afsluitdijk allemaal niet kan veroorzaken!


Zeker is dat de Afsluidijk, of eigenlijk Afsluitdam, je hebt immers aan beide zijden water, er over enkele decennia heel anders bij zal liggen.

woensdag, oktober 01, 2008

Balgstuw



Rimpelloos lag het IJsselmeer er zaterdag bij, zeilen konden we dan ook wel vergeten. En de kans dat we in het weekend de wind nog in de zeilen zouden krijgen was volgens de voorspellingen nihil. Als we, we zijn JvV, WvD, HvD en ik, dan toch moeten motorren, kunnen we net zo goed een route bedenken waar we met de 'Swing' per definitie veel zullen moeten motorren. Mijn voorstel om het IJsselmeer daarom maar links te laten liggen t.g.v. een rondje NW Overijssel d.w.z. Ketelmeer, Zwarte Meer, Vollenhove, Blokzijl, Blauwe Hand, Zwartsluis, Genemuiden en weer via het Zwarte Meer enz. terug naar Lelystad, werd door de anderen dan ook enthousiast begroet.

Het Ketelmeer op dus, bij Schokkerhaven eventjes bakboord uit, en vervolgens over het kaarsrechte Ramsdiep richting Zwarte Meer.
Ongeveer halverwege Schokkerhaven-Zwarte Meer, nabij de Ramspolbrug, passeerden we 'Balgstuw Ramspol', één van de meest bijzondere waterkeringen in ons land. Normaal zie je van de Balgstuw, die eind 2002 officieel in gebruik is gesteld, op de oevers alleen enkele enigszins rupsvormige bouwwerkjes van metaal en beton. Maar als door verhoogde afvoer van rivierwater en/of door storm het water van het IJsselmeer en het Ketelmeer wordt opgestuwd, ziet het er heel anders uit, dan komt de Balgstuw tot leven!

Binnen één uur worden de drie 80 meter lange balgen van 16 mm dik rubberdoek en een doorsnede van 10 meter, die het grootste gedeelte van het jaar onzichtbaar in een drempelconstructie op de waterbodem rusten, automatisch met lucht en water gevuld, en vormen ze een robuust dijklichaam dat ongeveer vier meter boven de waterspiegel uitkomt. Het Zwarte Meer en al het water wat daarachter ligt is dan hermetisch van het Ketelmeer afgesloten. Eigenlijk een paradoxaal gegeven, water en lucht wordt met water en lucht bestreden. Maar het werkt perfect, volgens de gegevens komt de Balgstuw tot nu toe gemiddeld ruim 1 keer per jaar tot leven.

Ben je eenmaal voorbij de Balgstuw en de brug, dan zit je al gauw op het Zwarte Meer en zie je in de verte recht voor je het Vogeleiland liggen. Een terechte naam voor dit stukje natuur lijkt mij, H dacht zelfs dat hij al een Roerdomp zag staan in het riet, maar bij nader inzien bleek het een stuk verwaaid papier te zijn. Echter de Tjiftjaf's die hij daarna dacht te horen maar ook niet zag, moesten volgens hem wel degelijk echt aanwezig zijn. Net even vóór het Vogeleiland ging het bakboord uit en voeren we via het Zwanendiep, Kadoelermeer en Vollenhoverkanaal langzaam naar Blokzijl, waar we voor de nacht aan het eind van de middag afmeerden in de prachtige havenkom die ze daar hebben.

Zondagmorgen, dikke mist, prachtige sfeer dat wel, maar de overkant van de havenkom konden we niet zien. En ja, het is wel wijs om in dit vaarwater met onze diepgang binnen de boeien te blijven, maar dan moet je ze natuurlijk wel kunnen zien! Rond een uur of half twaalf werd het zicht een beetje beter en konden we vertrekken. In Blokzijl eerst de schutsluis met een verval van om en nabij de 30 cm, en toen over het Noorderdiep, Valse Trog, Giethoornse Meer, langs het gehucht Jonen met zijn kabelpontje, over Walengracht en Beulaker Wijde naar de Blauwe Hand. Na de brug bij de Blauwe Hand, moest er een paar km vóór Zwartsluis weer geschut worden, wat natuurlijk weer enig oponthoud met zich meebracht. Maar naar een klein uurtje wachten met een hapje en een drankje, lag ook de Beukersluis weer achter ons. Even later, Zwartsluis lag inmiddels aan stuurboordzijde, voeren we door de brug het Zwarte Water op en zagen we een kwartiertje later aan bakboordzijde Genemuiden alweer liggen. Na een poosje, het Zwarte Water was inmiddels veranderd in het Zwolse Diep, kregen we aan stuurboord het ons reeds bekende Vogeleiland weer in zicht en aan bakboord het Zwarte Meer en de betonning van het Ramsdiep. We waren rond!

De 'Balgstuw' lag er nog net zo rustig bij als gisteren, maar met de herfst- en winterstormen voor de deur, zal ze de komende tijd toch zeker wel een keer tot leven worden gewekt.