'de Kreupel'

In het IJsselmeer hebben ze in 2003 een nieuw eiland aangelegd. De positie van 'de Kreupel', de naam van het eiland, die is ontleent aan de op oude Zuiderzeekaarten (sinds 1860) aangetroffen benaming van de plaatselijke ondiepte aldaar, is 52º47'55" N en 5º13'41" O. Een beetje overdreven misschien om op het IJsselmeer de positie in coördinaten te duiden, terwijl je Medemblik, Andijk en de toren van Enkhuizen in de verte ziet liggen, maar zo doen we dat nou eenmaal op een bootje, leuk toch?

Ik dacht altijd dat dit nieuwe vogeleiland verboden gebied was voor mensen, maar niet dus! Zeilend naar Medemblik, zagen we in de verte nabij het eiland een aantal mastjes die maar niet van hun plaats weken. Naderbij gekomen zagen we enkele zeiljachtjes keurig afgemeerd aan een splinternieuwe steiger. Wat blijkt? Sinds kort, lazen we op een bordje, is het toegestaan om hier vanaf 15/4 tot 15/10 aan te leggen. Prachtig, zo'n eiland midden in het IJsselmeer, volop genieten van de heerlijke rust en het uitbundige vogelleven! Ik hoop alleen niet, dat deze kwaliteit op het slechts 70 hectare grote natuureiland, straks ten onder zal gaan aan de recreatieve druk van het hoogseizoen. Maar goed, het zij zo, de volgende keer als we weer eens een zeilweekendje Lelystad-Medemblik-Enkhuizen doen, zullen we een overnachting op 'de Kreupel' er denk ik toch wel een keer bij inlassen.

Op de terugweg naar Lelystad zagen we "De Soeverein" varen. Eind mei j.l. hebben we in Amsterdam een leuk bruiloftfeestje op dit partyschip meegemaakt (zie 'A wedding day' van 26/5'08) maar dat is dan ook het enige wat ik met dit schip heb. Details en verhoudingen kloppen van geen kant, zelden heb ik een lelijker schip gezien. Zelfs als silhouet aan de horizon en varend onder zeil vind ik het nog een gedrocht van formaat!

'KUNST'

Gisteravond zijn we naar het toneelstuk 'KUNST' geweest. Het stuk werd gebracht door theatergroep Suburbia onder regie van Albert Lubbers, de acteurs Michiel Nooter als Serge, Mathias Sercu als Marc en Wouter van Lierde als Yvan, speelden in dit bekende stuk van Yasmina Reza voor mijn gevoel de sterren van de hemel. Het speelde zich af in een speciaal voor dit stuk, door architect Bas ten Brinke ontworpen theater van tentdoek, dat deze zomer voor tijdelijk middenin een schapenweitje is neergezet op stadslandgoed 'De Kemphaan' in Almere.



Door de tragedie die zich tussen de drie vrienden Serge, Marc en Yvan op het podium afspeelde, wilde het daar maar niet gezellig worden. Maar het publiek daarentegen vermaakte zich door het herkenbare en onbedwingbaar komische karakter van het stuk kostelijk. We kwamen bij vlagen niet bij van het lachen, wat een stuk!

Het stuk gaat eigenlijk over de grote kunst die 'vriendschap' heet. Als Serge, kennelijk de meest gefortuneerde van het drietal, een groot wit abstract schilderij heeft gekocht voor maar liefst honderdduizend euro, is dat het begin van de ellende. De aanschaf werkte als een splijtzwam in de vriendschap. Het begon met Marc's oordeel over het witte doek, hij kon en wilde niet begrijpen dat Serge voor die bullshit zo'n enorm bedrag betaald had, en hij vroeg zich af of hij deze snob nog wel als vriend wilde hebben. Serge, die juist helemaal weg was van zijn aankoop, kon hier natuurlijk niet tegen en begon vervolgens allerlei negatieve eigenschappen van Marc uit te vergroten. Hij probeerde daarin de inschikkelijke Yvan ook op zijn hand te krijgen. Maar toen Yvan de druk juist van de ketel wilde halen, en de ruzie probeerde te sussen, werd het er niet beter op. Hij werd ondanks zijn verwoede pogingen nu zelf het mikpunt van alle ellende. Kleine ergernisjes werden uitvergroot en ineens irritaties van formaat, jarenlange frustraties kwamen boven drijven.

Toen Yvan, die ook nog in psychoanalyse zat, een epistel voorlas dat hij bij zijn therapeut had opgeduikeld met de tekst "Als ik ik ben omdat ik ik ben en als jij jij bent omdat jij jij bent, dan ben ik ik en ben jij jij. Als ik, daarentegen, ik ben omdat jij jij bent, en als jij jij bent omdat ik ik ben, dan ben ik ik niet en ben jij jij niet" waren de rapen helemaal gaar, vette onzin natuurlijk. Er ontspon zich een ontluisterende discussie tussen het trio, die uiteindelijk zijn climax bereikte toen Marc door de getergde Serge werd uitgedaagd om het schilderij met een toegeworpen viltstift op te pimpen. Die scene werd zo goed gespeeld door die gasten, dat ik als toeschouwer even vergat dat het maar toneel was waar ik naar keek en dacht, o nee he, hij gaat toch niet dat schilderij naar de ratsmodee helpen! Maar hij deed het echt, later bleek dat het een afwasbare viltstift was, gelukkig maar. Gezamelijk wasten ze het schilderij heel voorzichtig weer in de oorspronkelijke staat, alles was wel gezegd en het drietal was een wrange ervaring rijker. De vriendschap had een behoorlijk knauw opgelopen, en de littekens zullen denk ik wel min of meer blijvend zijn, maar daar valt mee te leven.

Wat we lijkt mij in dit stuk gezien hebben is, dat de vriendschap hier niet door geweldige en grootse zaken werd bepaald, maar wel bijna aan futiliteiten ten onder ging!

Paleiskwartier

"Land of Milk And Money" is de titel van een tentoonstelling van Maria Roosen (1957) en Margriet Smulders (1955) in het Stedelijk Museum in het Paleiskwartier van 's-Hertogenbosch, kortweg het SM's genoemd. Afgelopen zondag hebben we de expositie van beide dames aldaar gezien.

De één (Maria Roosen) nam in het museum in hoofdzaak het vloeroppervlak voor haar rekening, sculpturen van glas en keramiek veelal tentoongesteld op sokkels van mdf namaak meubilair. Kennelijk geïnspireerd door het menselijk lichaam, toont ze hier een oeuvre, waarin ook een aantal in fleurige kleuren uitgewerkte borsten en penissen niet ontbreken.
De ander (Margriet Smulders) had alle wanden vol gehangen met op een spiegelend materiaal gefotografeerde complexe en barokke composities van bloemen en vruchten. Ik vond de composities zo complex, dat ik vaak moeite had om te zien wat er nou eigenlijk was gefotografeerd.

De tentoonstelling van het werk van beide kunstenaars zou een eenheid moeten vormen, die gestoeld is op motieven en beeldtaal uit de wereld van het feminisme. Maar ik heb in het werk van beide kunstenaars meer verschillen gezien dan overeenkomsten, dus echt helemaal begrijpen deed ik het niet. Want wat is nou de overeenkomst tussen de geraffineerd gefotografeerde bloemen en vruchten van Smulders, en de harde en kille glazen sculpturen in de vorm van penissen en borsten van Roosen?

Het Paleiskwarter, de wijk waarin SM's gelegen is, vond ik heel wat interessanter. De direct achter het Centraal Station gelegen wijk, één van de grootste binnenstedelijke bouwlocaties van de laatste jaren in ons land, is/wordt gerealiseerd op het voormalige bedrijventerrein De Wolfdonken. De architectuur is heel bijzonder, bijvoorbeeld de gebogen stadsappartementen aan de rand van het water 'Armada' genoemd, van de Londense architect Antony McQuirk (Building Design Partnership), met gevels die doen denken aan volle zeilen van een zeevloot.

De ontwikkeling van het Paleiskwartier is een boeiend en dynamische proces dat enthousiast door JS, mijn ex zwager die daar al weer een tijdje woont, wordt beaamd. En dat zal gezien de plannen die er zijn voor de verdere ontwikkeling en uitbreiding van de buurt, nog wel een tijdje zo blijven ook. Het is een uniek gelegen gebied met een geheel eigen identiteit, dicht aanschurkend tegen het oude historische stadscentrum. Voelbaar is ook, dat de functies wonen en werken hier nauw met elkaar verweven zijn. Het statige Paleis van Justitie, het in scheepsvorm ontworpen gebouw van de ING Bank, perfect passend bij de vloot woongebouwen van de 'Armada', en de strak vormgegeven okergele doos van het nieuwe gymnasium, dat praktisch wordt omarmd door de zijvleugels van het U-vormige woongebouw aan de Leeghwaterlaan. Ik denk dat ik hier over een poosje als ze weer wat verder zijn, nog maar eens een keertje wat uitgebreider kom kijken.

Mamma Mia!

Dat ik ooit naar de bioscoop zou gaan om de de film 'Mamma Mia' te zien, had ik natuurlijk nooit kunnen denken van mezelf. En toch is dat afgelopen week wel gebeurd, al was het niet mijn persoonlijke keuzefilm. Mama Mia! een verhaal over een meisje (Amanda Seyfried) dat met haar moeder (Meryl Streep) op een zonnig Grieks eiland woont en wil gaan trouwen met haar jeugdliefde, maar voor het zover is wil ze eerst graag antwoord op een vraag die haar al lang bezig houd namelijk, wie is haar vader? Maar van haar moeder die nogal een heftig amoureus verleden schijnt te hebben wordt ze in deze niet veel wijzer. Daarom beraamd ze zelf maar een plannetje om er achter te komen. Het verhaal is om de liedjes van de zweedse popgroep ABBA, één van de succesvolste popformaties uit de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw, heen gesponnen.

Eind jaren 70 begin jaren 80 werd de muziek van ABBA, bestaande uit de vier vocalisten Agnetha Fältskog, Björn Ulvaeus, Benny Andersson en Anni-Frid Lyngstad, door met name mijn oudste dochter grijs gedraaid bij ons thuis. Als Frank Zappa liefhebber moest ik daar natuurlijk niet veel van hebben. De muziek van ABBA was perfekt en gelikt, dat wel, maar dat vond ik ook gelijk het grote probleem. Ik vond het emotieloze muziek, alsof het door een machine werd geproduceerd. Maar goed je moet wat voor de lieve vrede in huis over hebben, dus heb ik destijds ongewild heel wat keertjes naar ABBA moeten luisteren.
Omgekeerd was mijn dochter natuurlijk vaak de klos als ik mij weer eens liet gaan in de de muziek van Zappa.



Decennia later luister ik heel anders naar ABBA. Gek, maar ik vind het helemaal niet zo vreselijk meer. Hoe zou dat toch komen? Zou het komen door gewenning, want vergeleken bij de hedendaagse computer gestuurde popsound die ik om mij heen vaak hoor, en waar ik op enkele uitzonderingen na ook geen bal aan vind, is de ABBA sound van weleer haast warm, sfeervol en gevoelig te noemen. Ik weet het niet!
Maar goed hoe dan ook terug naar de film. 'Mama Mia', eerst was er al de musical, die ik nooit gezien heb maar waar ik wel veel goeds van gehoord heb, en nu is er onder regie van Phyllida Lloyd ook nogeens een film van gemaakt met in de hoofdrollen Meryl Streep, Amanda Seyfried, Pierce Brosnan, Colin Firth, Stellan Skarsgård, Christine Baranski en Julie Walters.



Mogelijk kwam het nog door mijn innerlijk tegenstribbelen, dat weet ik niet, maar het begin van de film vond ik dramatisch slecht. Ik dacht als dit nog vijf minuten zo doorgaat ben ik weg. Maar naar mate de film vorderde ging het gelukkig beter, en kreeg ik zelfs zin om gewoon mee te zingen. Ik vond het op een bepaald moment zelfs moeilijk om bij dit energieke zang- en dansfestijn rustig op mijn stoel te blijven zitten.

Het avondje in bioscoop Atlantic j.l. 2 september was daarom zo gek nog niet, al moet ik eerlijkheidshalve wel zeggen dat het bij mij wel niet beklijven zal.

'Grandeur'

Het was gisteren echt weer om er op uit te gaan. Over het doel waren we het snel eens, want het idee van J om de 10e internationale beeldententoonstelling in Park Sonsbeek eens te bekijken sprak mij ook aan. En zo kon het gebeuren, dat we rond het middaguur vrolijk rond liepen te banjeren in dat prachtige Arnhemse park.

'Grandeur' is de beeldententoonstelling getiteld. Streven naar menselijke grootsheid, las ik in de folder, waartoe artistiek directeur Anna Tilroe 28 internationale kunstenaars van wereldfaam heeft uitgenodigd om dit op bijzondere wijze te verbeelden. Een kant en klare invulling van het begrip 'Grandeur' kunnen ook kunstenaars niet geven, maar ze kunnen natuurlijk wel het streven naar de grootsheid verbeelden. Vanuit verschillende invalshoeken zijn alle kunstwerken van deze tentoonstelling dan ook een representatie van het verlangen naar menselijke grootsheid.

In een bovenzaal van 'Villa Sonsbeek' verzeilden we in een interessante lezing over het thema 'Grandeur' van filosoof Patricia De Martelaere. Het begrip 'Grandeur' werd door haar vanuit zowel het filosofische gedachtengoed van Nietzsche (1844-1900) belicht, met het begrip Übermensch als thema, als vanuit het gedachtengoed van de legendarische taoïstische wijsgeren Laozi en Zhuangzi (4e eeuw voor Christus) die de allesomvattende universele natuurwet als centraal thema stelden.
'Grandeur' het streven om boven jezelf en je beperkingen uit te stijgen is van alle mensen en van alle tijden. Het is een verlangen dat in de menselijke cultuur kennelijk samenhangt met een gevoel van innerlijke leegte.

Friedrich Nietzsche.
Nietzsche zegt dat de werkelijkheid in ons leven een betekenisloze chaos is. En dat de massa daarom leugens als metafysica, moraal, religie en wetenschap als waarheid heeft aangenomen, om maar enigszins in het leven te blijven geloven en het draaglijk te maken.
In zijn filosofie stelt Nietzsche hier een positieve mensopvatting tegenover middels zijn keuze voor de Übermensch. Dat is een wezen dat wetend dat hij droomt, dicht en interpreteert, aan die wetenschap niet ten gronde gaat of ervoor op de vlucht slaat. Maar juist in staat is 'met goede wil en geweten' verder te dromen, te dichten en te interpreteren d.w.z. onophoudelijk verder te vormen en te transformeren, te bepalen en te overschrijden. Een kunstenaar en avonturier die vormen schept en iedere maat, grens of vorm overschrijdt, voortgedreven door een wil tot experimenteren, ook met zichzelf!
Jammergenoeg is het gedachtengoed van Nietzsche tijdens het Nazi-regime in Duitsland misbruikt en totaal verkeerd geïnterpreteerd.

Taoïsme.
De Chinese filosofische en religieuze stroming die ze het Taoïsme noemen, gaat uit van de natuur, waaraan de mens zich moet aanpassen. Een vitaal, energiek en geestrijk leven in eenheid met het 'ons-alles-omringende' en waarbij de interactie van de kosmische krachten yin en yang belanfrijke is, dat is het grote streven. Het taoïsme hecht dan ook evenveel waarde aan het behoud van het menselijk lichaam en de levensenergie, als de westerse godsdiensten aan het behoud van de ziel.
Binnen het kader van het onderwerp 'Grandeur' werden vanuit deze filosofie door Patricia de Martelaere in haar lezing onderwerpen belicht als "Wat moet een mens doen om echt groot te zijn" en "Welke weg moeten wij volgen? Of bestaan wij juist temeer wanneer wij de weg niet doelbewust volgen, maar meegaan met de stroom?"

Tja, 'Grandeur' streven naar menselijke grootsheid, streven om boven je dagelijkse beperktheden uit te stijgen, boeiend en de moeite van het proberen meer dan waard! Maar ik ben er niet elke dag mee bezig, het is trouwens ook bepaald niet makkelijk. En dat ik daarin niet alleen sta heeft het middagje Sonsbeek mij wel laten zien.
Hoe dan ook wij hebben ons, alvorens weer over te gaan tot de orde van de dag, na afloop van de lezing even lekker laten meevoeren met de stroom. En zo kon het gebeuren dat wij even later achter een heerlijke versnapering zaten op het zonnige terras van 'Villa Sonsbeek'.